Φως στο βασανιστικό ιστορικό -και όχι μόνο- ερώτημα πώς οι απλοί γερμανοί πολίτες κατέληξαν να γίνουν, σε μεγάλο βαθμό πρόθυμα, ναζιστές πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο προσπαθεί να ρίξει μια έκθεση που άνοιξε στο Βερολίνο.

Η έκθεση «Χίτλερ – πώς μπόρεσε να συμβεί» πραγματοποιείται σε ένα μπούνκερ, ένα οχυρωμένο υπόγειο καταφύγιο, στο Βερολίνο το οποίο χρησιμοποιήθηκε από αμάχους στη διάρκεια δύο αεροπορικών επιδρομών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Βρισκόταν κοντά στο μπούνκερ όπου ζούσε – και όπου αυτοκτόνησε – ο Χίτλερ.

Παρουσιάζει τη ζωή του Χίτλερ από την παιδική του ηλικία στην Αυστρία και την εποχή που ήταν ζωγράφος (όχι σπουδαίος βεβαίως) έως την εμπειρία του ως στρατιώτη στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη μετέπειτα άνοδό του στην εξουσία.

Αλλα εκθέματα εστιάζουν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα πογκρόμ και στο Ολοκαύτωμα στο οποίο έχασαν τη ζωή τους έξι εκατομμύρια Εβραίοι.

Η έκθεση τελειώνει με μια αμφιλεγόμενη ανακατασκευή του δωματίου του μπούνκερ όπου αυτοκτόνησε ο Χίτλερ στις 30 Απριλίου 1945, το οποίο κοσμούν ένα παλιό ρολόι δαπέδου, ένας λουλουδάτος καναπές και μια δεξαμενή οξυγόνου.

Περιλαμβάνονται ακόμη φωτογραφίες, σχέδια του Χίτλερ και ταινίες που αναφέρονται στον γάμο του με την επί χρόνια σύντροφό του Εύα Μπράουν. Έχει προσελκύσει περισσότερους από 20.000 επισκέπτες μέσα σε δύο μήνες. Η έκθεση παρουσιάζεται πίσω από γυαλί και παρακολουθείται από κάμερα. Οι επισκέπτες απαγορεύεται να τραβήξουν φωτογραφίες.

Η ταπείνωση που έφερε τον ναζισμό

Ο επιμελητής της έκθεσης, Βίλαντ Γκίμπελ, είπε πως έχει κατηγορηθεί ότι προσπαθεί να παρουσιάσει έναν «Ντίσνεϊ Χίτλερ» επειδή θέτει σε κοινή θέα ένα δωμάτιο.

Υπερασπίστηκε, όπως γράφει το Reuters, την απόφασή του λέγοντας πως η έκθεση εστιάζει στα εγκλήματα που διέπραξε το καθεστώς του Χίτλερ και πρόσθεσε: «Αυτό το δωμάτιο είναι εκεί όπου τελείωναν τα εγκλήματα, όπου όλα τελείωναν, άρα αυτός είναι ο λόγος που το δείχνουμε».

Είπε ακόμη ο 67χρονος σήμερα Γκίμπερλ πως έχει αναρωτηθεί πώς προέκυψαν ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και το Ολοκαύτωμα από την εποχή που έπαιζε ως παιδί στα ερείπια της μεταπολεμικής Γερμανίας και είπε πως η έκθεση επιχειρεί να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα.

«Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλοί Γερμανοί αισθάνθηκαν ταπεινωμένοι λόγω της Συνθήκης των Βερσαλλιών», υπενθύμισε ο Γκίμπελ, αναφερόμενος στη συμφωνία που υπογράφηκε το 1919 και ανάγκασε την ηττημένη Γερμανία να καταβάλει δυσβάσταχτες αποζημιώσεις.

«Την ίδια στιγμή υπήρχε αντισημιτισμός στην Ευρώπη -και όχι μόνο στη Γερμανία- και ο Χίτλερ επένδυσε σε αυτό τον αντισημιτισμό και αυτό που ο κόσμος αποκάλεσε “επαίσχυντη ειρήνη των Βερσαλλιών” με αποτέλεσμα να χρησιμοποιήσει αυτά τα δύο θέματα για να κινητοποιήσει τον κόσμο», πρόσθεσε.

Ο Γκίμπελ που τρέφει προσωπικό ενδιαφέρον επειδή ένας από τους παππούδες του ήταν μέλος ενός εκτελεστικού αποσπάσματος ενώ ο άλλος έκρυβε έναν Εβραίο, είπε επίσης πως ήθελε η έκθεση να δείχνει πόσο γρήγορα μια δημοκρατία μπορεί να καταργηθεί και να καταστήσει σαφές πως τα αντιδημοκρατικά κινήματα πρέπει να καταπνίγονται προτού γιγαντωθούν.

Είπε πως η έκθεση δείχνει επίσης ότι ορισμένοι Γερμανοί έγιναν ναζί καθώς ήθελαν να επωφεληθούν προσωπικά από τις περιουσίες των Εβραίων. Αλλοι γοητεύθηκαν από τους ναζί γιατί είχαν δυσαρεστηθεί από τη Συνθήκη των Βερσαλλιών και «ακολούθησαν τον Χίτλερ επειδή υποσχέθηκε να κάνει και πάλι μεγάλη τη Γερμανία», λέει ο Γκίμπερλ κάνοντας ένα παραλληλισμό με τον Ντόναλντ Τραμπ.

Σε κάθε περίπτωση όμως, αυτή η στροφή των Γερμανών προς τον ναζισμό ήταν ένα από τα μεγάλα ταμπού για τη Γερμανία.

Επτά δεκαετίες μετά τον πόλεμο, η αντιμετώπιση αλλάζει. Το 2004 η ταινία «Πτώση» παρουσίασε, για παράδειγμα, τις τελευταίες ημέρες του Χίτλερ. Εγινε επιτυχία και -άθελά της- πηγή για άπειρα χιουμοριστικά βίντεο του τύπου «Ο Χίτλερ μαθαίνει ότι…».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News