Ηταν ο τελευταίος φασίστας ηγέτης της Ευρώπης, ήταν εκείνος που κατείχε παρανόμως την εξουσία στην Ισπανία για τέσσερις δεκαετίες (1939-1975), ενώ νωρίτερα είχε προηγηθεί ο πολύνεκρος εμφύλιος (1936-1939).

Ακόμα, όμως, και τόσα χρόνια μετά τον θάνατό του, εξακολουθεί να διχάζει και να προκαλεί εντάσεις στη χώρα της Ιβηρικής Χερσονήσου. Οι οικογένειες των θυμάτων του ζητούσαν -εδώ και χρόνια- να μεταφερθεί η σορός του Φρανσίσκο Φράνκο από το μεγαλοπρεπές μνημείο -50 χιλιόμετρα έξω από την Μαδρίτη- που είναι αφιερωμένο στη μνήμη των πεσόντων του εμφυλίου πολέμου της χώρας.

Ο Φράνκο πέθανε από ασθένεια και ενταφιάσθηκε εκεί το 1975. Στη δεκαετία του ‘50, το καθεστώς του είχε μεταφέρει εκεί αυθαιρέτως τα λείψανα άνω των 33.000 νεκρών του εμφυλίου πολέμου – και από τα δύο στρατόπεδα. Το σημείο ονομάζεται «Κοιλάδα των Πεσόντων». Το υπόγειο συγκρότημα τάφων κατασκευάστηκε το διάστημα 1940-1958, έπειτα από εντολές του Φράνκο και εργασία χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων, για να τιμήσει τους «ήρωες και μάρτυρες της σταυροφορίας» που ο δικτάτορας έλεγε πως πραγματοποίησε για να κερδίσει τον εμφύλιο. Το κτίριο, στο οποίο δεσπόζει ένας τεράστιος σταυρός, ύψους 150 μέτρων, οικοδομήθηκε κυρίως από την καταναγκαστική εργασία χιλιάδων φυλακισμένων της ηττημένης παράταξης των δημοκρατικών.

Από το 1975, το σημείο αποτελεί τόπο συγκεντρώσεων ακροδεξιών και μια επιτροπή [Σύνδεσμος για την Αποκατάσταση της Ιστορικής Μνήμης (ARMH)], η οποία εκφράζει τις οικογένειες των θυμάτων του, είχε ζητήσει -χρόνια πριν- να ταφεί σε άλλο σημείο, καθώς ο Φράνκο δεν απεβίωσε κατά διάρκεια του Εμφυλίου. Η επιτροπή, με επιστολή στον πρωθυπουργό της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι, ζητούσε να παραδοθεί η σορός του στην οικογένειά του και να ταφεί σε άλλο σημείο, έτσι ώστε να μη συγχέεται ο ιδεολογικός συμβολισμός του χώρου. Ταυτόχρονα, υπογράμμιζε πως οι ισπανοί πολίτες δεν θα πρέπει να πληρώνουν άλλο για τη συντήρηση του τάφου του.

Σήμερα, εν έτει 2017, κείμενο με το οποίο ζητείται η εκταφή του Φράνκο, σε εφαρμογή νόμου που έχει στόχο να τιμηθεί η μνήμη των θυμάτων της δικτατορίας, υιοθετήθηκε με 198 ψήφους υπέρ και μία ψήφο κατά. Οι βουλευτές του κυβερνώντος δεξιού Λαϊκού Κόμματος (PP) απείχαν.

Οι βουλευτές ζητούν από τη συντηρητική κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι να εφαρμόσει τον «νόμο περί ιστορικής μνήμης» του 2007 και να προχωρήσει «στην εκταφή των λειψάνων του Φρανσίσκο Φράνκο και στην απομάκρυνσή τους από τη Βάγιε ντε λος Καΐδος (Κοιλάδα των Πεσόντων)».

Το κείμενο κατατέθηκε στο κοινοβούλιο από το Σοσιαλιστικό κόμμα. Ζητείται σ’ αυτό «να δοθεί ένα νέο νόημα» στο μαυσωλείο ώστε να «μην είναι πια τόπος φρανκικής και εθνικοκαθολικής μνήμης», αλλά ένας τόπος που να ευνοεί τη συμφιλίωση.

Η κυβέρνηση δεν είναι, ωστόσο, υποχρεωμένη να αποδεχθεί το αίτημα των βουλευτών.

Οι βουλευτές θέλουν επίσης το λείψανο του Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα -ιδρυτή, το 1933, του φασιστικού σχηματισμού της Φάλαγγας- να μεταφερθεί σε ένα άλλο, πιο διακριτικό μέρος του χώρου.

Είναι γεγονός ότι η 40χρονη δικτατορία του Φράνκο άφησε σκληρά σημάδια στην ισπανική κοινωνία. Από ό,τι φαίνεται, αυτά δεν επουλώθηκαν ακόμα…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News