Ούτε τον πρώτο, ούτε τον τελευταίο. Ούτε Λένιν, ούτε φυσικά ο «προδότης» Γκορμπατσόφ. Αν ρωτήσεις τους σύγχρονους Ρώσους ποιος ηγέτης της χώρας τους ήταν ο καλύτερος των τελευταίων 100 χρόνων (και καθώς εφέτος συμπληρώνεται ένας αιώνας από την Οκτωβριανή Επανάσταση) δεν θα σου απαντήσουν αυτόματα «ο Λένιν», ο ιδρυτής δηλαδή της Σοβιετικής Ενωσης. Προτιμούν ασφαλώς τον σημερινό Βλαντίμιρ Πούτιν, αλλά μετά νοσταλγούν τον Λεονίντ Μπρέζνιεφ και βεβαίως τον Ιωσήφ Στάλιν, τον στυγνό δικτάτορα που βύθισε στο σκοτάδι τη χώρα, οδήγησε εκατομμύρια ανθρώπους στον θάνατο, όμως ήταν και ο «πατερούλης» της νίκης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και αυτός που έτρεμαν οι ΗΠΑ.

Είναι και αυτό μια απόδειξη των αλλεπάλληλων μετασχηματισμών που βιώνει η ρωσική κοινή γνώμη. Η νοσταλγία για τις εποχές του σοβιετικού μεγαλείου –που ως τέτοια, ως νοσταλγία δηλαδή, έχει την ιδιότητα να ξεχνά τα τραύματα και τις στερήσεις– είναι διάχυτη και μεγαλώνει καθώς οι υποσχέσεις της δημοκρατίας των 90s δεν πραγματώθηκαν. Ετσι οι σημερινοί Ρώσοι προτιμούν τον Ιωσήφ Στάλιν και τον ψυχροπολεμικό Λεονίντ Μπρέζνιεφ και διαλέγουν φυσικά αυτόν που ζει και τους μοιάζει, τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Τις διαθέσεις αυτές κατέγραψε μεγάλη δημοσκόπηση που πραγματοποίησε ο οργανισμός Levada στις αρχές του έτους. Εκατό χρόνια μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, οι Ρώσοι εκδηλώνουν ιδιαίτερα «μεγάλη συμπάθεια», «σεβασμό» και «θαυμασμό», προς τον Πούτιν, τον Στάλιν και τον Μπρέζνιεφ. Ακολουθούν ο διάδοχος του Μπρέζνιεφ, Γιούρι Αντρόποφ και ο Βλαντιμίρ Λένιν, ενώ έπονται, με πολύ μικρότερα ποσοστά, ο αναμορφωτής της ΕΣΣΔ, Νικήτα Χρουστσόφ, ο πρώτος πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας Μπορίς Γέλτσιν και εμπνευστής της Περεστρόικα (και τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ενωσης) Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.

Eνα χαρακτηριστικό στοιχείο της δημοσκόπησης, είναι ότι το ποσοστό των Ρώσων που εγκρίνουν τις πολιτικές του Στάλιν ως ηγέτη της ΕΣΣΔ (1922-1953) αυξήθηκε σημαντικά και είναι το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί τα τελευταία 16 χρόνια.

Τον Μάρτιο του 2006 αυτοί που δήλωναν πως αντιμετωπίζουν με «θαυμασμό», «σεβασμό» και «συμπάθεια» τον Στάλιν ήταν το 37% των ερωτηθέντων. Τον Ιανουάριο του 2017, το ποσοστό αυτό έφθασε το 46%, όπως το καταγράφει η δημοσκόπηση του Levada. Οι Ρώσοι άρχισαν επίσης να βλέπουν πιο θετικά τον Μπρέζνιεφ και τον Πούτιν. Το ποσοστό εκείνον που βαθμολογούν θετικά τον Μπρέζνιεφ, αυξήθηκε σε διάστημα 11 χρόνων από το 39% στο 47%, ενώ το ποσοστό που εκτιμούν τον Πούτιν αυξήθηκε από το 76% στο… σταλινικό 83%.

Βέβαια κατά το διάστημα αυτό, αυξήθηκε και ο αριθμός των Ρώσων που αισθάνονται «απέχθεια» για τον Στάλιν, φθάνοντας από το 17% στο 21%. Ομως σε κάθε περίπτωση το ποσοστό θετικών απόψεων για τον «πατερούλη» είναι αυτό που εντυπωσιάζει.

Πού αποδίδεται αυτή η «έξαρση» της συμπάθειας τους προς τον Στάλιν; Οι περισσότεροι ρώσοι αναλυτές , μεταξύ των οποίων και υποδιευθυντής του Levada, ο Αλεξέι Γκραζντάνκιν, την αποδίδουν στο ότι οι Ρώσοι συνδέουν συνειρμικά τον Στάλιν με την τάξη που επικρατούσε στην χώρα. «Οσο πιο οξυμένη είναι η κατάσταση στην χώρα, τόσο πιο σκληρές είναι οι προκλήσεις ου αντιμετωπίζει το κράτος, ενώ σε επίπεδο μαζικής συνείδησης, είναι περισσότερες οι απαιτήσεις για άτομα στην πολιτική με σιδηρά πυγμή» εξηγεί ο Γκραζντάνκιν. Ο ίδιος υπενθυμίζει ότι «στις φιλελεύθερες εποχές οι διαθέσεις αυτές αμβλύνονται, αλλά αυτή τη στιγμή είναι περίοδος σύγκρουσης με την Δύση, και ενός νέου κύκλου ψυχρού πολέμου, για αυτό παρατηρούμε μια άνοδο στις διαθέσεις αυτές».

Οι λιγότερο συμπαθείς ηγέτες για τους Ρώσους σήμερα είναι ο Χρουστσόφ (1953-1964), ο οποίος συγκεντρώνει ποσοστό 28%, ο Μπορίς Γέλτσιν (1991-99) με ποσοστό 17% και ο Γκορμπατσόφ (1985-1991) με ποσοστό 15% που είναι και το χαμηλότερο ποσοστό που κατέγραψε η δημοσκόπηση.

Ο Γιούρι Αντρόποφ (1982-1984) εξακολουθεί να διατηρεί τις συμπάθειες μια σημαντικής μερίδας των σύγχρονων Ρώσων συγκεντρώνοντας ένα ποσοστό της τάξεως του 37%, ενώ ο ιδρυτής της Σοβιετικής Ενωσης και ηγέτης της Οκτωβριανής Επανάστασης εξακολουθεί 100 χρόνια μετά να συγκεντρώνει την συμπάθεια, τον σεβασμό και τον θαυμασμό του 44% των πολιτών.

Το 29% των ερωτηθέντων χαρακτήρισαν «ιδανική ιστορική περίοδο» την εποχή του Λεονίντ Μπρέζνιεφ (1964 – 1982). Είναι και αυτή μια άποψη. Ακόμα και στην ΕΣΣΔ τα 60s θα ήταν κάπως πιο ανέμελα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News