Στο «NRG Stadium» του Χιούστον, χωρητικότητας 71.795 θεατών, δεν θα πέφτει καρφίτσα. Κενή θέση στον αγώνα που κρίνει τον πρωταθλητή της NFL (National Football League), δεν υπάρχει εδώ και δεκαετίες. Παρά τις εξωφρενικές τιμές των εισιτηρίων, που εφέτος έφτασαν τα 25.000 δολάρια για τους πιο προνομιούχους θεατές, αυτό το ματς είναι το πιο σίγουρο sold out της χρονιάς. Κάθε χρονιάς. Για τους Αμερικανούς, είναι το απόλυτο αθλητικό event.

Πρόκειται για ένα τετράωρο υπερθέαμα, στο οποίο πρωταγωνιστούν μια μπάλα σαν πεπόνι, αθλητές – «θηρία» και, συχνά, τσακισμένοι αυχένες και σπονδυλικές στήλες. Στη διάρκεια της σεζόν, τα σκάνδαλα γύρω από τους παίκτες σπανίως απουσιάζουν. Για ό,τι μπορεί κανείς να φανταστεί: ενδοοικογενειακή βία, ναρκωτικά, ντόπινγκ, απειλές, εκβιασμούς και «στημένα» ματς. Κι όμως, χρόνο με τον χρόνο, το αμερικανικό φούτμπολ αυξάνει τη δημοφιλία του και πέρα από τις ΗΠΑ. Το εφετινό, 51ο Super Bowl θα το παρακολουθήσουν από την TV περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σε 200 χώρες, σχεδόν όσοι είδαν τον τελικό του Μουντιάλ 2014.

Είναι το παιχνίδι με την υψηλότερη τηλεθέαση στη Βόρειο Αμερική, και με τη δεύτερη μεγαλύτερη παγκοσμίως. Θεωρείται ως το πιο σημαντικό αθλητικό γεγονός «της μιας μέρας», αν και το ίδιο το σπορ δεν είναι το πλέον δημοφιλές στον Κόσμο. Τι είναι αυτό που κάνει τον τελικό του NFL τόσο ξεχωριστό;

Πρώτα απ’ όλα, η μοναδική τηλεοπτική του «κάλυψη». Στο Super Bowl, οι Αμερικανοί δοκιμάζουν κάθε νέα τεχνολογία, προσφέροντας στους τηλεθεατές πρωτόγνωρες εμπειρίες. Για παράδειγμα, εκεί είδαμε για πρώτη φορά το Super Slow Motion. Με real time στατιστικά, διαστημικά γραφικά, καμιά τριανταριά κάμερες 4k, μικρόφωνα πάνω σε παίκτες, προπονητές και διαιτητές, και με πλάνα ακόμη και της μύγας που θα πετάξει στο στάδιο, το τηλεοπτικό προϊόν που φτάνει στις οθόνες μας δεν μπορεί να συγκριθεί με οποιοδήποτε άλλο.

Γι’ αυτό, άλλωστε, τα 30 δευτερόλεπτα τηλεοπτικής διαφήμισης κοστίζουν -εφέτος- πέντε εκατομμύρια δολάρια. Δέκα εκατομμύρια δολάρια το λεπτό. Δηλαδή, 166.666 δολάρια το δευτερόλεπτο. «Διαβολικό» νούμερο. Ολος ο διαθέσιμος διαφημιστικός χρόνος έχει πουληθεί, από τον περασμένο Νοέμβριο, σε 43 εταιρείες – κολοσσούς.

Ενα σημαντικό μέρος των τηλε/θεατών παρακολουθεί το Super Bowl για τη δωδεκάλεπτη μίνι συναυλία στο ημίχρονο του αγώνα. Εφέτος είναι η σειρά της Lady Gaga να τραγουδήσει πάνω στην τεράστια σκηνή με τα high-tech εφέ, η οποία στήνεται και μαζεύεται μέσα σε πέντε λεπτά. Το 2015, το σόου της Κέιτι Πέρι το είχαν παρακολουθήσει 118,5 εκατομμύρια τηλεθεατές (μόνο στις ΗΠΑ), ενώ το ματς το είδαν λίγο λιγότεροι (114,4 εκατομμύρια). Εκείνος ο τελικός έσπασε όλα τα ρεκόρ, με ποσοστό 50% επί των ανοικτών δεκτών. Από τα half-time shows του Super Bowl έχουν παρελάσει, μεταξύ άλλων, ο Μάικλ Τζάκσον, ο Πρινς, οι Ρόλινγκ Στόουνς, οι U2, ο Τζάστιν Τίμπερλεϊκ με την Τζάνετ Τζάκσον, και η Μπιγιονσέ με τον Μπρούνο Μαρς (πέρυσι).

Δεν θα το πιστέψετε, αλλά το Super Bowl το καθιστούν ελκυστικό και… οι διαφημίσεις. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, δεν θα τις δούμε. Οι κορυφαίες εταιρείες του Κόσμου δημιουργούν σποτάκια που προορίζονται για να «παίξουν» αποκλειστικώς στη μετάδοση του αγώνα. Μιλάμε για πανάκριβες παραγωγές εκατομμυρίων, σκηνοθετημένες από μεγάλες φίρμες, στις οποίες πρωταγωνιστούν διασημότητες της show-biz όπως ο Ντέιβιντ Μπέκαμ, η Σκάρλετ Γιόχανσον, ο Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ, ο Μπεν Κίνγκσλεϊ, κ.ά. Αρκετές απ’ αυτές έχουν βραβευτεί ως «διαφημίσεις της χρονιάς».

Το μέσο κόστος για κάθε εταιρεία, για ένα σποτ των 30 δευτερολέπτων, αγγίζει τα 4,5 εκατ. δολάρια. Αλλά, μπορεί να είναι και πολύ υψηλότερο. Το ρεκόρ κατέχει η Chrysler, με τη διαφήμιση στο Super Bowl του 2011 να της έχει στοιχίσει 12,4 εκατ. δολάρια. Τα τηλεοπτικά έσοδα του εφετινού event αναμένεται να ξεπεράσουν τα 600 εκατ. δολάρια, ενώ τα κέρδη του καναλιού CBS, που θα το μεταδώσει, τα 350 εκατ. δολάρια.

Τον Σεπτέμβριο του 2016, η ιστοσελίδα etv-sport.com δημοσίευσε έναν κατάλογο αθλητικών γεγονότων που συγκέντρωσαν τους περισσότερους θεατές στα χρονικά όλων των σπορ. Το ρεκόρ του αμερικανικού ποδοσφαίρου είναι οι 156.990 άνθρωποι που παρακολούθησαν -δια ζώσης- τον πρόσφατο αγώνα του κολεγιακού πρωταθλήματος των ΗΠΑ, με αντίπαλες τις ομάδες των πανεπιστημίων του Τενεσί και της Βιρτζίνια. Μόνο δυο events ξεπέρασαν αυτό το πλήθος: το ράλι αυτοκινήτου της Ινδιανάπολης (περίπου 400.000 θεατές), και ο θρυλικός τελικός του «Μαρακανά», Βραζιλία – Ουρουγουάη, στο Μουντιάλ του 1950 (199.584 θεατές).

Στο μπάσκετ, το ρεκόρ προσέλευσης είναι οι 108.713 φίλαθλοι που παρακολούθησαν το All-Star Game του ΝΒΑ, το 2010 στο Τέξας. Δέκα χρόνια νωρίτερα, τον Ιούλιο του 2000, ο αγώνας ράγκμπι Νέα Ζηλανδία – Αργεντινή συγκέντρωσε 109.874 κόσμο. Στην πυγμαχία, οι περισσότεροι θεατές (132.274) δεν καταγράφονται σε αναμέτρηση του Μοχάμεντ Αλι, αλλά του Μεξικανού Χούλιο Σέζαρ Τσάβες με τον Αμερικανό Γκρεγκ Χόγκεν, το 1993 στο στάδιο «Αζτέκα» του Μεξικού. Τους 100.000 ξεπέρασαν οι θεατές και σε ένα ματς χόκεϊ επί πάγου: Το «Red Wings» του Ντιτρόιτ εναντίον «Maple Leafs» του Τορόντο, το 2014, το είδαν από κοντά 105.941 άνθρωποι.

Αν και το εθνικό άθλημα των ΗΠΑ θεωρείται το μπέιζμπολ, το Νο 1 σε δημοφιλία σπορ είναι το αμερικάνικο φούτμπολ. Η μέρα του Super Bowl είναι κάτι σαν εθνική αργία. Ενα παναμερικανικό πάρτι. Την Κυριακή αυτή καταγράφεται η δεύτερη υψηλότερη κατανάλωση φαγητού στις ΗΠΑ μετά την ημέρα των Ευχαριστιών. Πάνω από 1,5 δισεκατομμύρια φτερούγες κοτόπουλου και 52 εκατομμύρια κιβώτια μπύρας καταναλώνονται μέσα σε ένα 24ωρο, μπροστά στην TV.

Στην Ευρώπη δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε τι του βρίσκουν οι Αμερικανοί. Εμάς μας φαίνεται μπρουτάλ, υπερβολή, «αμερικανιά». Στα δικά τους μάτια, το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο παραείναι soft, ένα άθλημα που θα ταίριαζε περισσότερο σε γυναίκες. Είναι θέμα συνήθειας – και παράδοσης. Με πολύ βαθιές ρίζες.

Το αμερικανικό φούτμπολ, στη σημερινή του μορφή, είναι δημιούργημα των κολλεγίων. Πήραν ένα ακατέργαστο μόρφωμα κανονισμών, οι οποίοι αρχικώς αφορούσαν το… κανονικό ποδόσφαιρο (το soccer, δηλαδή) και το ράγκμπι, και -τροποποίηση στην τροποποίηση- κατέληξαν σε κάτι που μοιάζει με αυτό που θα δούμε τα ξημερώματα. Οι αλλαγές αυτές, οι οποίες άρχισαν το 1880 και ολοκληρώθηκαν έναν αιώνα μετά, το 1982, έδωσαν ξεχωριστή οντότητα σε ένα άθλημα που, κάποτε, δεν ήταν παρά μια παραλλαγή του ράγκμπι.

Ο αθλητισμός στις ΗΠΑ είναι, κατά βάση, κολλεγιακός. Οι ομάδες που υποστηρίζουν οι φίλαθλοι, είναι οι ομάδες των κολλεγίων ή των γυμνασίων στα οποία φοίτησαν. Τα πιτσιρίκια που μεγαλώνουν με ένα γάντι, ένα ρόπαλο ή ένα «πεπόνι» στα χέρια, ονειρεύονται πρωτίστως να παίξουν στο αγαπημένο κολλέγιο του μπαμπά τους, κι έπειτα σε μια επαγγελματική λίγκα. Υπάρχει κι ένας πολύ καλός λόγος γι’ αυτό: καθώς η εκπαίδευση στις ΗΠΑ είναι ιδιωτική και πανάκριβη μετά το γυμνάσιο, για πολύ κόσμο ο αθλητισμός είναι το κλειδί που θα τους ανοίξει την πόρτα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.

Ο αποψινός τελικός -Φάλκονς της Ατλάντα εναντίον Πάτριοτς της Νέας Αγγλίας- είναι ένα παιχνίδι ανάμεσα σε δύο διαφορετικές ομάδες. Οι Πάτριοτς, που είναι η σύγχρονη δυναστεία, έχουν και φανατικό κοινό στην Ελλάδα (επειδή η κυριαρχία τους συνδυάστηκε με τις τηλεοπτικές μεταδόσεις στη χώρα). Κατέχουν την τεχνογνωσία των τίτλων, κι εφέτος πάνε για τον πέμπτο τους από το 2000 και μετά. Στην αρχή της χρονιάς δεν ήταν από τα φαβορί, όμως η εμπειρία τους, τους έφερε στον τελικό. Συνήθως, όταν φτάνουν ως εδώ, κατακτούν και το τρόπαιο. Απέναντί τους θα βρουν μία υπολογίσιμη ομάδα, τους Φάλκονς, την οποία κανείς δεν περίμενε να φτάσει στον τελικό. Τα κατάφερε, κυρίως χάρη στην εξαιρετική της επίθεση. Αλλά είναι άπειρη, αφού δεν έχει παίξει ξανά σε ένα Super Bowl. Σε ένα τέτοιο ματς, η εμπειρία μετράει πολύ.

Το american football είναι ένα άθλημα που συνδυάζει τη δύναμη και την τακτική. Αν και… δεν του φαίνεται, έχει μεγαλύτερη στρατηγική ακόμα και από το μπάσκετ. Αν και το… πάρτι κρατάει σχεδόν τέσσερις ώρες, ο καθαρός αγώνας διαρκεί μόλις μια ώρα και είναι χωρισμένος σε τέσσερα quarters των 15′. Αν αποφασίσατε να δείτε τον τελικό για πρώτη φορά, προλαβαίνετε να μάθετε μόνον τα απολύτως απαραίτητα. Ο βασικός κανόνας είναι πως κάθε ομάδα που επιτίθεται, έχει τέσσερις προσπάθειες για να κερδίσει δέκα γιάρδες στο γήπεδο. Εάν τα καταφέρει, θα κερδίσει νέο γύρο επιθέσεων. Στην τηλεοπτική μετάδοση, η νοητή γραμμή του ορίου που πρέπει να περάσει η ομάδα για να συμπληρώσει τις 10 γυάρδες, φαίνεται με κίτρινο χρώμα.

Μια ομάδα σκοράρει όταν κάνει touchdown, δηλαδή όταν καταφέρει να διασχίσει επιτυχώς όλο το γήπεδο των 100 γυαρδών, και ένας παίχτης της να βρεθεί στο αντίπαλο end zone με την μπάλα. Μπορεί να τρέξει μέχρι εκεί, μπορεί να σπρώξει, μπορεί απλώς να δεχτεί μια μακρινή μπαλιά – δεν έχει σημασία πώς θα φτάσει στο end zone, ούτε πόση ώρα θα βρίσκεται εκεί. Αρκεί, έστω για μια στιγμή, να έχει κατοχή της μπάλας εντός των ορίων.

Τα υπόλοιπα, μην τα ψάχνετε. Δεν προλαβαίνετε για εφέτος. Οι κανονισμοί του αθλήματος απλώνονται σε 150 σελίδες, και είναι δύσκολοι για τους «άσχετους». Θα νιώσετε σαν… την κοπέλα σας όταν προσπαθεί να καταλάβει τι είναι το off-side στο ποδόσφαιρο. Ισως, ακόμη χειρότερα.

* Το Super Bowl θα μεταδοθεί live από τη Nova τα ξημερώματα της Δευτέρας (01.00).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News