Σε έναν κόσμο που δεν μπορεί να σταματήσει να μιλάει, υπάρχουν και κάποιοι που θέλουν η σιωπή τους να ακουστεί.

Σε ένα πολιτικό τοπίο που παπαγαλίζει απερίσκεπτα τη φράση «να βγούμε από την εσωστρέφειά μας», εννοώντας κάτι πολύ διαφορετικό από την πραγματικότητα, καταλαβαίνεις ότι οι πιο θορυβώδεις έχουν αναλάβει τα ηνία, ακόμα κι αν δεν έχουν τίποτα να πουν.

Δεν φανταζόμουν λοιπόν ποτέ ότι ένα βιβλίο με ολόλευκο εξώφυλλο και με δυσδιάκριτο, κάτασπρο, τίτλο τη λέξη «Ησυχία», θα μπορούσε να με συνεπάρει τόσο, που να θέλω να γράψω δυο λόγια για αυτό προτού καν το τελειώσω.

Το «Quiet», που κυκλοφορεί στα αγγλικά από τις εκδόσεις Penguin (και στα ελληνικά βεβαίως από τις εκδόσεις Key Books) είναι γραμμένο από τη Σούζαν Κέιν, αριστούχα απόφοιτο του Πρίνστον και της νομικής σχολής του Χάρβαρντ. Ασκεί τα δικηγορικό επάγγελμα και αυτή της η εμπειρία, της γέννησε την επιθυμία να ερευνήσει το φαινόμενο της εσωστρέφειας και να γράψει για αυτό.

Είναι και η ίδια εσωστρεφής, σημειώνοντας μάλιστα στην εισαγωγή του βιβλίου της ότι σε πολύ τεταμένες συνεδριάσεις με μεγάλους πελάτες, ενώ οι δικοί τους δικηγόροι ήσαν πάντα έντονοι και επιθετικοί, εκείνη εκ της φύσεώς της άκουγε προσεκτικά, δεν ταρασσόταν (αν και την ενοχλούσε η βοή) και όταν ερχόταν η ώρα να μιλήσει έλεγε λίγα, επί της ουσίας και χαμηλόφωνα.

Δεν της άρεσε η αντιπαράθεση. Η λέξη αυτή, γράφει, είναι ξένη προς όλους εμάς τους εσωστρεφείς ανθρώπους, που έχουμε άλλες ταχύτητες και άλλη προσέγγιση.

«Οι ζωές μας», συμπληρώνει, «έχουν διαμορφωθεί τόσο βαθιά από την προσωπικότητα όσο και από το φύλο ή τη φυλή μας». Και η πιο σημαντική, κατά τη γνώμη της, πτυχή της προσωπικότητας – «ο βορράς κι ο νότος της ψυχοσύνθεσης», λέει – είναι η θέση μας στο φάσμα εσωστρεφείς-εξωστρεφείς.

Το λεγόμενο «εξωστρεφές ιδεώδες» έχει εξεταστεί σε πολλές μελέτες. Οι ομιλητικοί άνθρωποι, για παράδειγμα, θεωρούνται πιο ξύπνιοι, πιο εμφανίσιμοι, πιο ενδιαφέροντες και πιο επιθυμητοί για να φιλέψει κάποιος μαζί τους.

«Η ταχύτητα της εκφοράς λόγου μετράει όσο και η ένταση της φωνής: βαθμολογούμε αυτούς που μιλάνε γρήγορα ως πιο αξιόπιστους και αγαπητούς από ότι εκείνους που μιλούν αργά», λέει η Κέιν. Συμπληρώνοντας ότι:

«Κάνουμε πολύ μεγάλο λάθος υιοθετώντας ως ιδεώδες το πρότυπο του εξωστρεφούς. Μερικές από τις μεγαλύτερες ιδέες μας, τα σημαντικότερα έργα τέχνης, τις σπουδαιότερες ανακαλύψεις – από τη Θεωρεία της Εξέλιξης μέχρι και τα “Ηλιοτρόπια” του Βαν Γκογκ και τον προσωπικό υπολογιστή – προήλθαν και δημιουργήθηκαν από ήσυχους, σιωπηλούς και εγκεφαλικούς ανθρώπους που ήξεραν πώς να συντονίζονται με τον εσωτερικό τους κόσμο και τους θησαυρούς που κρύβονταν μέσα σε αυτόν. Χωρίς εσωστρεφείς, ο κόσμος μας σήμερα θα ήταν χωρίς: τη Θεωρία της Βαρύτητας, τη Θεωρία της Σχετικότητας, τη “Δευτέρα Παρουσία” του W.B.Yeats, τα “Νυχτερινά” του Σοπέν, την “Αναζήτηση του Χαμένου Χρόνου” του Προυστ, τον Πίτερ Παν, το “1984” και την “Φάρμα των Ζώων” του Οργουελ, χωρίς τον Τσάρλι Μπράουν, χωρίς τη “Λίστα του Σίντλερ”, τον “Ε.Τ.” και τις “Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου”, την Google και τον Χάρι Πότερ».

Η μαύρη εργάτρια από το Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα, η Ρόζα Πάρκς, με το απλό «όχι» που είπε στον οδηγό του λεωφορείου που την διέταξε «σήκω, εδώ κάθονται μόνο λευκοί», πυροδότησε ένα πρωτοφανές κύμα αντιδράσεων εναντίον των φυλετικών διακρίσεων στην Αμερική. Εκατοντάδες γέμισαν την εκκλησία όπου λόγο θα εκφωνούσε ο αιδεσιμότατος Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ.

Επαινεί με τα γνωστά φλογερά του λόγια το θάρρος της Παρκς και την αγκαλιάζει. Εκείνη στέκεται δίπλα του σιωπηλή.

Η συγγραφέας του «Quiet» θυμάται την κηδεία της το 2005. Ολες οι νεκρολογίες την περιέγραφαν ως μια «φοβισμένη, ντροπαλή και ολιγόλογη γυναίκα», που όμως είχε «το θάρρος ενός λιονταριού».

Στην αυτοβιογραφία της, η ίδια η Παρκς εγκαινίασε την χρήση του όρου «Ηρεμη Δύναμη».

Κι ίσως αυτή η δύναμη, την οποία τόσοι έχουν παραβλέψει, ξεχάσει και υποτιμήσει, να είναι η απάντηση και η ελπίδα σε καιρούς που ξεχειλίζει το πολύ, το θορυβώδες και το τίποτα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News