Η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ήδη από το 1981. Η συμμετοχή της χώρας μας  στην ΕΕ είναι καθοριστική και για την ιστορία μας και την κοινωνία. Αν δεν ήμασταν μέλη της ΕΕ θα αγωνιζόμασταν να γίνουμε όπως αγωνίζονται οι γείτονες μας.  Τα κοινοτικά κονδύλια που ήρθαν στην Ελλάδα  βελτίωσαν σημαντικά τις υποδομές της. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία βελτίωσε τη δημοκρατία και τα δικαιώματα μας σαν πολίτες. Κανένα δημόσιο έργο δεν έχει γίνει χωρίς τη σημαντική συμμετοχή των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Από τα απλά έργα πλακόστρωσης της πλατείας του χωριού έως τα μεγάλα έργα όπως αεροδρόμια, αυτοκινητόδρομοι κ.λ.π.. Μπορεί να υπάρχει κριτική για τη σωστή ή όχι χρήση των κονδυλίων αλλά ένα είναι σίγουρο: Αν δεν ήμασταν μέλη της ΕΕ η εικόνα των υποδομών θα ήταν πολύ χειρότερη.

Πώς εισπράττει ο ευρωπαίος πολίτης  τη συμμετοχή της χώρας του στην ΕΕ;

Το Ευρωβαρόμετρο ρωτά συστηματικά τους πολίτες να αξιολογήσουν την ιδιότητα του μέλους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι δυνατές απαντήσεις είναι είτε ότι αυτή η συμμετοχή είναι καλή είτε ότι  είναι κακή είτε ότι είναι αδιάφορη.

Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει αυτή την εξέλιξη για τα τελευταία 5 χρόνια στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΜΟ όλων των κρατών μελών). Παρατηρούμε ότι ο θετικός απολογισμός είναι αυξημένος (από 50% θετικές γνώμες το 2013 τώρα είναι στο 60%) παρ όλες τις κριτικές που ακούγονται και τις διάφορες κρίσεις  (μεταναστευτικό,  BREXIT, κλπ) που αντιμετωπίζει η ΕΕ.

Ποια ήταν η αντίδραση των Ελλήνων στην ίδια ακριβώς ερώτηση την ίδια περίοδο; Οι απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα ακολουθούν μία διαφορετική πορεία σε σχέση με αυτή του ευρωπαϊκού ΜΟ. Οι ουδέτερες γνώμες έχουν εδώ τη σχετική πλειοψηφία. Οι θετικές γνώμες το 2013 είναι στο 35% τη στιγμή που στην Ευρώπη ήταν πάνω από  50%. Παρατηρούμε ότι υπάρχει άνοδος στις θετικές γνώμες το 2015. Η δημοσκόπηση έγινε τον Σεπτέμβριο του 2015 μετά το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα και ίσως αυτό εξηγεί τη θεαματική αύξηση. Αντίθετα το 2016 παρατηρούμε πτώση (περίοδος αξιολογήσεων της ελληνικής οικονομίας από τους Θεσμούς) και από το 2017 και μετά παρατηρούμε σταθερή αύξηση των θετικών απαντήσεων. Παρ’ όλα αυτά η θετική απάντηση  υπολείπεται κατά πολύ του Μέσου Ευρωπαϊκού όρου (40% στην Ελλάδα, 60% ο Μέσος Ευρωπαϊκός όρος). Παρότι οι  αρνητικές γνώμες μειώθηκαν από το 2013 είναι ωστόσο σήμερα διπλάσιες στην Ελλάδα από ότι στην Ευρώπη.

Αντίθετα από την Ευρώπη, όπου οι απαντήσεις είναι πιο σταθερές, στην Ελλάδα παρατηρούμε μεγάλη ρευστότητα. Είναι γεγονός ότι  η τεταμένη πολιτική κατάσταση και ο ρόλος των Θεσμών επηρεάζει  την φιλοευρωπαϊκη ή αντιευρωπαϊκή στάση των πολιτών.  Οι χώρες που ήταν και αυτές σε μνημόνιο έχουν διαφορετική συμπεριφορά. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τη διαφορά των απαντήσεων για το αν η ιδιότητα του μέλους είναι καλή ή κακή για τις χώρες που ήταν σε μνημόνιο: την Ελλάδα, την Κύπρο, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία.

Αν εξετάσουμε τα αποτελέσματα σε σχέση με τον πολιτικό αυτοπροσδιορισμό των ερωτώμενων δηλαδή πόσο αριστερός ή πόσο δεξιός σε μια κλίμακα από το 1 έως το 10 (1 είναι ο ακροαριστερός και 10 ο ακροδεξιός)  θα παρατηρήσουμε ότι η Ελλάδα παρουσιάζει και εδώ αξιοπερίεργες ιδιομορφίες. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τη διαχρονική εξέλιξη της διαφοράς των θετικών και των αρνητικών γνωμών σε σχέση με τον πολιτικό αυτοπροσδιορισμό (προσθέτουμε τις θετικές και αφαιρούμε τις αρνητικές γνώμες). Το 2013 η πλειοψηφία των αριστερών  ήταν αρνητικοί στην Ευρώπη αντίθετα με τους κεντρώους και τους δεξιούς.

Το 2018 δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά μεταξύ Δεξιάς, Αριστεράς και Κέντρου. Οι θέσεις τους ταυτίζονται. Η Ευρώπη κέρδισε 10 πόντους στους δεξιούς και στους κεντρώους και 40 πόντους στην Αριστερά. Με άλλα λόγια το 2013 ένας αριστερός αξιολογούσε αρνητικά την ΕΕ ενώ το 2018 την αξιολογεί  θετικά.

Αν και δεν είναι ξεκάθαρο τι είναι αυτό που μετατόπισε τους αριστερούς πολίτες, η αλλαγή της στάσης των αριστερών κομμάτων μπορεί να επηρέασε τη γνώμη αυτής της κατηγορίας των πολιτών. Παρατηρούμε ότι η τοποθέτηση των αριστερών πολιτών όσον αφορά την Ευρώπη δεν εξαρτάται τόσο από τις αρχές της Ευρώπης όσο από τις θέσεις της ηγεσίας της Αριστεράς για την Ευρώπη.

Η αποτίμηση της δικής μας συμμετοχής στην ΕΕ είναι συναισθηματική. Θεωρούμε ότι η Ευρώπη είναι κάτι διαφορετικό από μας. Όταν μιλάμε για Ευρώπη δεν βλέπουμε τον εαυτό μας ΜΕΣΑ στην ΕΥΡΩΠΗ αλλά απέναντι.

Αρνούμαστε να παραδεχτούμε ότι είμαστε κομμάτι αυτής της Ευρώπης παρότι συμμετέχουμε ισότιμα σε όλα τα επίπεδα και σε όλα τα όργανα. Θεωρούμε ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται ερήμην της χώρας μας και ότι δεν συμμετέχουμε στη διαδικασία της λήψης των αποφάσεων αλλά ότι τις υφιστάμεθα. Ξεχνάμε ότι οι συμμετέχοντες στις συζητήσεις μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά αυτές τις αποφάσεις. Στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι εκπρόσωποι της Ελλάδας έπαιξαν καθοριστικό ρόλο και υπάρχουν περιπτώσεις όπου ήταν απλώς θεατές. Είναι καθαρή δική μας επιλογή αν το Ευρωπαϊκό μοντέλο μας ταιριάζει και θα το πλησιάσουμε ή δεν μας ταιριάζει και θα θέσουμε εαυτούς εκτός ΕΕ. Με το ζόρι δεν αλλάζει κανείς.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News