Το Εφετείο «έσπασε» τα ισόβια για τον Επαμεινώνδα Κορκονέα, για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, αναγνωρίζοντας το ελαφρυντικό του «σύννομου βίου». Η απόφαση προκαλεί αντιδράσεις και συζητήσεις που επενδύονται με πολιτικό χρώμα καθώς η αναγνώριση και η φύση του συγκεκριμένου ελαφρυντικού συνδέονται με την υιοθέτηση του νέου Ποινικού Κώδικα.

Η ενδεχόμενη αίτηση αναίρεσης, (από τον εισαγγελέα), θα οδηγήσει την υπόθεση στον Άρειο Πάγο που θα κρίνει τελικά αν ο «σύννομος βίος» χορηγεί αυτομάτως ελαφρυντικό στον κατηγορούμενο ή αν επαφίεται στην κρίση των δικαστών να μην λάβουν υπ’ όψιν αυτόν τον παράγοντα.

Τι σημαίνει, όμως, η έννοια του «σύννομου βίου»; Και ποια η διαφορά του από τον «έντιμο βίο» που προέβλεπε ως ελαφρυντικό ο παλαιός Ποινικός Κώδικας;

Ο παλαιός Κώδικάς προέβλεπε: «Ελαφρυντικές περιστάσεις θεωρούνται ιδίως: α) το ότι ο υπαίτιος έζησε έως τον χρόνο που έγινε το έγκλημα έντιμη, ατομική, οικογενειακή, επαγγελματική και γενικά κοινωνική ζωή». Κατά την πάγια νομολογία του Αρείου Πάγου, η ύπαρξη λευκού ποινικού μητρώου δεν ήταν αρκετή για να καταδείξει την εντιμότητα του κατηγορουμένου. Το δικαστήριο όφειλε να εξετάσει και άλλους παράγοντες της οικογενειακής ή κοινωνικής ζωής. Αν, για παράδειγμα ο κατηγορούμενος δεν θεωρείτο «καλός οικογενειάρχης», τότε εξασθενούσε και η διεκδίκηση του ελαφρυντικού.

Ο νέος Κώδικας προβλέπει: «Ελαφρυντικές περιστάσεις θεωρούνται ιδίως: α) το ότι ο υπαίτιος έζησε «σύννομα» ως τον χρόνο που έγινε το έγκλημα, περίσταση που δεν αποκλείεται από μόνη την προηγούμενη καταδίκη του για ελαφρό πλημμέλημα». Με άλλα λόγια, αφαιρούνται κριτήρια που δύνανται να ελεγχθούν για υποκειμενικότητα, όπως η κοινωνική και η οικογενειακή ζωή καθώς και κάποια ελαφρό πλημμέλημα, δηλαδή ο νομοθέτης στέκεται στη σχέση του κατηγορουμένου με τη νομιμότητα.

Το ερώτημα, λοιπόν, που εγείρεται, κυρίως προς τον Άρειο Πάγο, είναι αν ο «σύννομος βίος» χορηγεί αυτομάτως το ελαφρυντικό. Αν ισχύει αυτό, τότε, πράγματι, ο Κορκονέας δύναται να το επικαλεστεί (δεν είχε προηγούμενες καταδίκες) και οι δικαστές υποχρεούνται να το αποδεχθούν. Και από τη στιγμή που γίνεται δεκτό ένα ελαφρυντικό, τότε τα ισόβια «σπάνε» και, στην περίπτωση του Κορκονέα, σύμφωνα με τον νέο Π.Κ, ορίζεται ως ανώτατη ποινή τα 15 έτη.

Ενδεχομένως, λοιπόν, οι δικαστές έκριναν έτσι αν και, όπως επισημαίνεται αρμοδίως, πρέπει να περιμένουμε και το σκεπτικό της απόφασης.

Υπάρχει όμως και η αντίθετη άποψη που επισημαίνει ότι αν ο νομοθέτης προέβλεπε την αυτόματη χορήγηση ελαφρυντικού λόγω λευκού ποινικού μητρώου, θα το διετύπωνε ρητά στο νόμο. Ο Κωνσταντίνος Βουλγαρίδης, πρόεδρος Πρωτοδικών και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων επισημαίνει ότι ο όρος του «σύννομου βίου» εισήχθη για να διασφαλίσει ανισότητες στην ποινική αντιμετώπιση των δραστών. Για παράδειγμα, ένας δράστης εγκλήματος που βρίσκεται σε καλή οικονομική κατάσταση θα μπορούσε πιο εύκολα να αναπτύξει θετική δράση και να προτάξει «έντιμο βίο», σε σχέση με έναν φτωχό, ο οποίος το μόνο που θα μπορούσε να επιδείξει θα ήταν το λευκό ποινικό μητρώο. «Επομένως, με τη νέα διάταξη και με τη χρήση του όρου σύννομη, σκοπό του νομοθέτη αποτελεί η άρση τυχόν ανισοτήτων, που θα μπορούσαν να προκύψουν κατά την κατάγνωση της εν λόγω ελαφρυντικής περιστάσεως, χωρίς, όμως, ωστόσο, αυτό να σημαίνει ότι υπό τη νέα διάταξη αρκεί η ύπαρξη και μόνο λευκού ποινικού μητρώου για την κατάφαση του εν λόγω ελαφρυντικού. Αν ο νομοθέτης επεδίωκε τούτο θα το είχε ορίσει ρητά.»

Σύμφωνα με τον κ. Βουλγαρίδη, αν το λευκό ποινικό μητρώο χορηγούσε αυτομάτως ελαφρυντικό, θα ήταν σαν να δηλώνει ο νομοθέτης ότι πρέπει να αντιμετωπίζονται επιεικώς όσοι εγκληματούν για πρώτη φορά. (Διαβάστε εδώ την ανάλυση του κ. Βουλγαρίδη)

Σημειώνεται ότι μόλις πρόσφατα, στη δίκη για τη δολοφονία του Μάριου Παπαγεωργίου, το δικαστήριο δεν αναγνώρισε στον δράστη το ελαφρυντικό του σύννομου βίου, θεωρώντας ότι είχε «ροπή προς την αντικοινωνική συμπεριφορά». «Είχε κατ’ επίφαση σύννομο βίο. Προξένησε βαριά προσβολή στο ύψιστο έννομο αγαθό της ανθρώπινης ζωής» είπε η εισαγγελέας.

Το σκεπτικό της απόφασης για τον Κορκονέα και, ασφαλώς, ο Άρειος Πάγος (αν πάει εκεί η υπόθεση) θα φωτίσουν όλες τις πτυχές της ετυμηγορίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News