Από την πρώτη στιγμή ήταν γνωστό ότι δεν θα είχαμε, απλώς, μία κυβέρνηση Μητσοτάκη, αλλά τον Μητσοτάκη ως κυβέρνηση. Η διάρθρωση του πρωθυπουργικού Γραφείου και το νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος, επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό.

Επιβεβαιώθηκε επίσης η αρχή που ορίζει ότι κάποια πράγματα στην Ελλάδα δεν αλλάζουν ποτέ. Οι Γενικοί Γραμματείς των υπουργείων, παρά τα αξιόλογα είναι η αλήθεια βιογραφικά τους, επελέγησαν χωρίς να περάσουν από την προβλεπόμενη διαδικασία αξιολόγησης. Ακόμα και το νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος, που προάγει, υποτίθεται, την έννοια της διαβούλευσης, ψηφίζεται χωρίς ουσιαστική διαβούλευση. Είναι προφανές ότι ο Πρωθυπουργός βιάζεται να στήσει το δικό του μοντέλο διακυβέρνησης, θεωρώντας είτε χρονοβόρες, είτε προσχηματικές μία σειρά από προβλεπόμενες διαδικασίες. Η αλήθεια είναι ότι το σύστημα επιλογής Γραμματέων και στελεχών, όπως στήθηκε από την κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου, ξόδευε τον χρόνο λες και η κυβέρνηση είχε μία αιωνιότητα μπροστά της. Ήταν όμως ένα κομμάτι θεσμικού πλαισίου.

Το νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος είναι ογκώδες, φτάνει τις 140 σελίδες. Μέχρι να καταλάβεις τι κάνει η μία δομή, έχεις ξεχάσει με τι ασχολείται η άλλη Γραμματεία. Αυτό δεν είναι πρόβλημα. Στην πραγματικότητα δεν θα ξέρουμε αν υπάρχει πρόβλημα μέχρι να το δούμε σε λειτουργία. Είναι όπως παίρνεις ένα καινούργιο μηχάνημα με πολύπλοκες συνδέσεις. Ακόμα και αν δεν καταλαβαίνεις τίποτα, θα μάθεις την αλήθεια όταν το βάλεις στην πρίζα.

Είναι ένα μοντέλο συγκεντρωτικό, όσο και αν θέτει την αποκέντρωση ως βασικό στόχο. Μαζεύει σαν σκούπα εξουσίες και αρμοδιότητες και τις αφήνει στο Γραφείο του Πρωθυπουργού για να τις διαχειριστεί. Η Προεδρία της Κυβέρνησης, για παράδειγμα, έχει τις διαστάσεις υπουργείου, ίσως και μεγαλύτερες. Με προσωπικό 450 ατόμων (οι 100 είναι μετακλητοί) διατρέχει σχεδόν όλο το φάσμα του κυβερνητικού έργου, το οποίο, παράλληλα, ελέγχεται από τους υφυπουργούς που βρίσκονται στο Μαξίμου. Αυτό, σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των «υπηρεσιακών παραγόντων», δημιουργεί, πράγματι, ένα ασφυκτικό πλαίσιο ελέγχου για τους υπουργούς. Είναι βέβαιο ότι θα βρεθούμε μπροστά σε πολιτικές που θα έχουν υπαγορευτεί ή «επιβληθεί» στους υπουργούς. Και σίγουρα κάποια στιγμή θα ακούσουμε μουρμούρα από υπουργούς που υπερασπίζονται στη Βουλή τις πολιτικές πρωτοβουλίες ενός δαιδαλώδους συστήματος.

Από την άλλη, το κράτος έχει πλέον έναν λεπτομερή μπούσουλα, ένα manual λειτουργιών με δικλείδες διαφάνειας και αποτελεσματικότητας. Κάθε νήμα καταλήγει στα δάχτυλα του Πρωθυπουργού. Αυτό, ενδεχομένως, να κρύβει έναν κίνδυνο: για να λειτουργήσει, χρειάζεται χρόνο, απαιτείται να γίνει κομμάτι της διαχειριστικής και της κρατικής κουλτούρας. Εν τέλει, αν το νέο σύστημα δεν πάρει τον χρόνο του, μπορεί να αποδειχθεί και τρύπα στο νερό, αν έρθει στο μέλλον κάποιος άλλος και αποφασίσει να το ξαναστήσει από την αρχή.

Εννοείται ότι πια η κυβέρνηση παίρνει, σχεδόν στο σύνολό της, το πρόσωπο του επικεφαλής της, ο οποίος, με αυτό το σύστημα, μπορεί να χρεώνεται ακόμα και την καθυστέρηση στην άφιξη του λεωφορείου. Όμως, στην πραγματικότητα, αυτό δεν γινόταν πάντα; Αυτό δεν πίστευε ο κόσμος; Ε, τώρα θα είναι και αλήθεια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News