Hταν οδυνηρό να βλέπεις τους Ταλιμπάν να σαρώνουν το Αφγανιστάν, αναιρώντας μέσα σε λίγους μήνες τις πολυετείς προσπάθειες του αφγανικού λαού και της διεθνούς κοινότητας να οικοδομήσουν ένα αξιοπρεπές, ασφαλές και λειτουργικό κράτος.

Οι Ταλιμπάν ουσιαστικά ολοκλήρωσαν την εκπληκτική σε ταχύτητα επανάκτηση της εξουσίας στη χώρα την Κυριακή, καταλαμβάνοντας την Καμπούλ και ωθώντας τον πρόεδρο Ασράφ Γκάνι σε άτακτη φυγή.

Η σχεδόν αδιαμφισβήτητη κυριαρχία τους στο Αφγανιστάν εγείρει προφανή ερωτήματα σχετικά με τη σοφία της απόφασης του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν να αποσύρει τις δυνάμεις των ΗΠΑ και του συμμαχικού συνασπισμού από τη χώρα.

Παραδόξως, ωστόσο, η ταχύτητα και η ευκολία της επανάκαμψης των Ταλιμπάν επιβεβαιώνει ότι ο Μπάιντεν πήρε τη σωστή απόφαση – και ότι δεν πρέπει να αλλάξει την πολιτική του.

Η αναποτελεσματικότητα και η κατάρρευση των στρατιωτικών και κυβερνητικών θεσμών του Αφγανιστάν τεκμηριώνει σε μεγάλο βαθμό τον σκεπτικισμό του Μπάιντεν σχετικά με το αν οι προσπάθειες των ΗΠΑ για ενίσχυση της κυβέρνησης στην Καμπούλ θα της επέτρεπαν να σταθεί στα πόδια της.

Η διεθνής κοινότητα έχει ξοδέψει σχεδόν 20 χρόνια, πολλές χιλιάδες ζωές και τρισεκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσει το Αφγανιστάν – συνέτριψε την Αλ Κάιντα, απώθησε τους Ταλιμπάν, παρείχε υποστήριξη, συμβούλους, εκπαίδευση και εξοπλισμό του στρατού, ενίσχυσε τους διοικητικούς θεσμούς και επένδυσε στην κοινωνία των πολιτών της χώρας.

Καταδικασμένη αποστολή…

Εγινε σημαντική πρόοδος, αλλά όχι αρκετή. Οπως μαρτυρά η ταχεία επάνοδος των Ταλιμπάν, ακόμη και δύο δεκαετίες σταθερής υποστήριξης απέτυχαν να δημιουργήσουν ισχυρούς θεσμούς στη χώρα.

Κι αυτό συνέβη επειδή η συγκεκριμένη αποστολή ήταν εξ αρχής καταδικασμένη σε αποτυχία.

Ηταν τουλάχιστον αφελές να προσπαθήσουμε να μετατρέψουμε το Αφγανιστάν σε ένα συγκεντρωτικό, ενιαίο κράτος.

Το εξαιρετικά σύνθετο γεωγραφικό ανάγλυφο της χώρας, η εθνοτική πολυπλοκότητα και οι φυλετικές και τοπικές εξουσίες παράγουν έναν διαρκή πολιτικό κατακερματισμό. Η γενικά ταραγμένη ευρύτερη γειτονιά και η εχθρότητα απέναντι σε εξωτερικές παρεμβάσεις καθιστούν επικίνδυνη κάθε ξένη παρέμβαση.

Αυτές οι αναπόφευκτες συνθήκες κατέστησαν παραπάνω από βέβαιο ότι κάθε προσπάθεια να μετατραπεί το Αφγανιστάν σε ένα σύγχρονο κράτος θα αποτύχει. Ο Μπάιντεν έκανε τη σκληρή και σωστή επιλογή να αποσυρθεί και να τερματίσει μια χαμένη προσπάθεια με ανέφικτο στόχο.

Αφιλόξενο έδαφος για τρομοκράτες

Η ορθότητα της απόσυρσης επιβεβαιώνεται επίσης από την πραγματικότητα ότι ακόμη και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αποτύχει στο μέτωπο της οικοδόμησης έθνους, έχουν επιτύχει τον πρωταρχικό στρατηγικό στόχο τους: την πρόληψη μελλοντικών επιθέσεων στην Αμερική ή τους συμμάχους της από το αφγανικό έδαφος.

Οι ΗΠΑ και σύμμαχοί τους έχουν αποδεκατίσει την Αλ Κάιντα στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Το ίδιο ισχύει και για το αφγανικό τμήμα του Ισλαμικού Κράτους, το οποίο δεν έχει αποδείξει την ικανότητά του να πραγματοποιεί διακρατικές επιθέσεις από το Αφγανιστάν.

Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ έχουν δημιουργήσει ένα παγκόσμιο δίκτυο συνεργατών με το οποίο θα καταπολεμούν την τρομοκρατία παγκοσμίως, θα μοιράζονται τις σχετικές πληροφορίες και θα ενισχύουν από κοινού την εγχώρια άμυνα κατά των τρομοκρατικών επιθέσεων. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους είναι σήμερα πολύ πιο δύσκολοι στόχοι απ’ ό,τι ήταν στις 11 Σεπτεμβρίου 2001. Η Αλ Κάιντα δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει σημαντική τρομοκρατική ενέργεια στο εξωτερικό, έπειτα από τις βομβιστικές επιθέσεις στο Λονδίνο το 2005.

Φυσικά δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι Ταλιμπάν δεν θα παρέχουν ξανά ασφαλές λιμάνι στην Αλ Κάιντα ή παρόμοιες εξτρεμιστικές οργανώσεις. Αλλά αυτό το ενδεχόμενο μοιάζει εξαιρετικά απίθανο.

Οι Ταλιμπάν τα κατάφεραν εξαιρετικά από μόνοι τους και δεν έχουν κανέναν λόγο να αναβιώσουν τη συνεργασία τους με οργανώσεις τύπου Αλ Κάιντα. Επίσης, θα θέλουν να αποκτήσουν ένα βαθμό διεθνούς νομιμότητας και υποστήριξης, πιθανώς ακυρώνοντας κάθε πειρασμό να παράσχουν καταφύγιο σε ομάδες που επιδιώκουν να οργανώσουν τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον ξένων δυνάμεων. Επιπλέον, τέτοιου τύπου οργανώσεις έχουν ελάχιστα κίνητρα να επιδιώξουν να ανασυνταχθούν στο Αφγανιστάν, όταν μπορούν να το κάνουν αλλού και πολύ πιο εύκολα.

Το μήνυμα των εκλογών

Τέλος, ο Μπάιντεν έχει δίκιο να επιμείνει στην απόφασή του να τερματίσει τη στρατιωτική αποστολή στο Αφγανιστάν, διότι αυτό είναι σύμφωνο με τη θέληση του αμερικανικού εκλογικού σώματος.

Το μεγαλύτερο μέρος του αμερικανικού κοινού, Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων, έχει χάσει την υπομονή του για τους «αιώνιους πολέμους» στη Μέση Ανατολή. Ο μη φιλελεύθερος λαϊκισμός που οδήγησε στην εκλογή (και σχεδόν… επανεκλογή) του Ντόναλντ Τραμπ, εμφανίστηκε εν μέρει ως απάντηση στην αμερικανική υπέρβαση στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Στο πλαίσιο δεκαετιών οικονομικής στενότητας για τους εργαζομένους στις ΗΠΑ, η οποία επιδεινώθηκε πρόσφατα από τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας, οι ψηφοφόροι θέλουν τα δολάρια από τη φορολογία τους να πηγαίνουν στο Κάνσας, όχι στην Κανταχάρ.

Οι ψηφοφόροι θέλουν τα δολάρια από τη φορολογία τους να πηγαίνουν στο Κάνσας, όχι στην Κανταχάρ

Η επιτυχία ή όχι της προσπάθειας του Μπάιντεν να αποκαταστήσει την ισχύ της δημοκρατίας στις ΗΠΑ, εξαρτάται κυρίως από την πραγματοποίηση εγχώριων επενδύσεων. Τα κονδύλια για έργα υποδομών και ενίσχυσης της κοινωνικής πολιτικής που περνούν τώρα στο Κογκρέσο είναι κρίσιμα βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση.

Αλλά και η εξωτερική πολιτική έχει επίσης σημασία. Οταν ο Μπάιντεν δεσμεύεται να ακολουθήσει μια «εξωτερική πολιτική για τη μεσαία τάξη», πρέπει να το επιτύχει ακολουθώντας ένα είδος στρατηγικής που θα απολαμβάνει την υποστήριξη του αμερικανικού κοινού.

Το Αφγανιστάν αξίζει την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας για το άμεσο μέλλον. Αλλά η στρατιωτική αποστολή υπό την ηγεσία των ΗΠΑ είχε υπερβεί τους στόχους της. Δυστυχώς, το καλύτερο που μπορεί να κάνει η διεθνής κοινότητα προς το παρόν είναι να βοηθήσει στην ανακούφιση των ανθρωπιστικών δεινών και να πιέσει τους Αφγανούς να αναζητήσουν διπλωματία, συμβιβασμούς και αυτοσυγκράτηση, καθώς η χώρα τους αναζητά τώρα μια ειρηνική και σταθερή πολιτική ισορροπία.

---

• Ο Charles A. Kupchan, ανώτατο μέλος του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, είναι Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Georgetown και συγγραφέας του «Isolationism: A History of America’s Efforts to Shield Itrself from the World»

Copyright: Project Syndicate, 2021

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News