Μετά και τη νίκη του Μπενουά Αμόν στις εσωκομματικές εκλογές του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Γαλλίας, είναι περίπου επίσημο: Η Κεντροαριστερά στην Ευρώπη στρίβει με αγωνία … αριστερά, σε μία προσπάθεια να αποφύγει το μοιραίο. Την οριστική (;) συντριβή της μεταξύ μίας νέας Δεξιάς, που δείχνει να έχει κάνει τις προσαρμογές της και των λαϊκιστικών δυνάμεων που μοιάζουν να επελαύνουν παγκοσμίως.

Δεν υπάρχει κάτι ακόμη που να δείχνει ότι οι Γάλλοι Σοσιαλιστές έχουν πολλές ελπίδες να δουν τον υποψήφιό τους στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών του Μαΐου. Και από το σημείο αυτό κι έπειτα θα πρέπει κάποιος να προβληματιστεί. Πόσο βέβαιο είναι ότι οι ψηφοφόροι που μαζικά ανέδειξαν τον αριστερό Αμόν υποψήφιο Πρόεδρο, θα ψηφίσουν τον συντηρητικό Φιγιόν στο β’ γύρο για να ανακόψουν την επέλαση της Λε Πεν; Οπως αναφερει η Frankfurter Allgemeine Zeitung σε μία πρόσφατη ανάλυσή της για το «Τι πρέπει να κάνουν τώρα οι Αριστεροί»: «Ο Φιγιόν πιθανότατα θα είναι για τους ψηφοφόρους των Σοσιαλιστών μία νέα Χίλαρι Κλίντον. Θα τον ψήφιζαν με μεγάλη επιφύλαξη. Αν τον ψήφιζαν»…

Η αναζήτηση στα Σοσιαλιστικά και Σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης μοιάζει να κλείνει τον κύκλο που είχε ανοίξει με τα πειράματα του New Labour του Τόνι Μπλερ και τις μεταρρυθμιστικές ατζέντες του Γκέρχαρντ Σρέντερ. Πολιτικές που φάνηκε ότι διαμόρφωσαν νέες συνθήκες αλλά και που εν τέλει άνοιξαν τον δρόμο για την κρίση.

«Διαλεκτική της ηθικολογίας» χαρακτηρίζεται η διαδικασία σε μία ανάλυση των New York Times και σύμφωνα με αυτήν οι Αριστεροί και Φιλελεύθεροι είχαν βυθιστεί σε μία μεταμοντέρνα αναζήτηση πολιτικής ταυτότητας, χάνοντας εν τέλει την πολιτική ουσία. Ως έκβαση αυτής της διαδικασίας μία εκλογή όπως αυτή του Τραμπ είναι το αποτέλεσμα μίας πολιτισμικής σύγκρουσης. Απέναντι στην μεταμοντέρνα αναζήτηση αριστερής ταυτότητας, ήλθε πιο γρήγορα μία φαινομενικά επιτυχημένη συνταγή από δεξιά.

Ο λαϊκισμός έγινε από αυτήν την άποψη η απάντηση στον αχαλίνωτο νεοφιλελευθερισμό, αφότου εξέλιπε κάθε αντίβαρο στην προπαγάνδα του. Οι αριστεροί έγιναν κεντροαριστεροί και αντί να ασχολούνται με τις οικονομικές ανισότητες, έριξαν το βάρος τους στις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες. Πολυπολιτισμικότητα, πολιτική κατά των διακρίσεων, πολιτική ορθότητα ήταν το κύριο μέλημα των σοσιαλιστικών κομμάτων, του Νέου Κέντρου… Η οικονομική τους προσέγγιση όμως συνέπλεε με εκείνη της Δεξιάς, αν δεν συνέπιπτε κιόλας…

Ολα αυτά όμως αφορούσαν μόνο λίγους. Ανοιχτοί, ανεκτικοί και κοσμοπολίτες μπορούσαν να είναι μόνο εκείνοι για τους οποίους τα οικονομικά ζητήματα είχαν λυθεί. Οσοι έβλεπαν το επίπεδο διαβίωσής τους να υποβαθμίζεται και τις σταθερές των μεταπολεμικών δεκαετιών να εξανεμίζονται, στρέφονταν στις λαϊκιστικές, δεξιές ή αριστερές (στην περίπτωση της Ελλάδας αριστεροδεξιές) εθνοκεντρικές «λύσεις». Και στους μεσσίες τους, που άρχισαν να μιλούν για τους «ξεχασμένους», τους «περιθωριοποιημένους», τους «χαμένους της παγκοσμιοποίησης και του εκσυγχρονισμού».

Είναι το σημείο στο οποίο το ελληνικό αριστερο-εθνικιστικό αμάλγαμα του Τσίπρα και του Καμμένου, βρίσκει σημείο τομής με τις διακηρύξεις του Τραμπ και της Λε Πεν. Μιλούν στο όνομα της εργατικής τάξης και απευθύνoνται στα χαμηλότερα πολιτικά ένστικτα των οικονομικά αδυνάμων. Τον Τραμπ τον ψήφισαν οι εργάτες, τη Λε Πεν την στηρίζει μία μάζα εργαζομένων και ανέργων, τον Τσίπρα και τον Καμμένο τον ψήφισαν με συντριπτικά ποσοστά και κλειστά μάτια οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα. Το κόμμα του Χίτλερ ονομαζόταν Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα…

Με το βλέμμα στραμμένο στις εξελίξεις στα σοσιαλιστικά κόμματα της Γαλλίας και της Γερμανίας, όπου το πείραμα με την υποψηφιότητα του Μαρτιν Σουλτς έχει αντίστοιχα χαρακτηριστικά (αν και η επιστράτευση ενός γραφειοκράτη των Βρυξελλών είναι μάλλον πιο προβληματική), είναι φανερό ότι ο χώρος μεταξύ δεξιάς και λαϊκιστικής αντίδρασης αναζητεί ρόλο. Στην Ελλάδα φαίνεται κάτι αντίστοιχο, με τις ιδιαιτερότητες προσώπων και μηχανισμών. Το ΠΑΣΟΚ επιχειρεί σήμερα να απευθυνθεί σε κάποιους έστω από τα εκατομμύρια των ψηφοφόρων του που ονειρεύτηκαν κάτι άλλο στην αγκαλιά του Τσίπρα. Ομως έχει την ρετσινιά των μνημονίων και μπορεί να ποντάρει μόνο σε ένα σημείο: την διάψευση των προσδοκιών και την κατάρρευση του Παραδείσου που είχε υποσχεθεί ο Τσίπρας.

Υπό αυτήν την έννοια, η ελληνική περίπτωση μπορεί να έχει την σημασία της. Αν εδώ καταρρεύσει με κρότο η εθνικολαϊκιστική ιδιαιτερότητα, ίσως οι πολιτικές ταυτότητες μπορέσουν να προσδιοριστούν και πάλι με μεγαλύτερη σαφήνεια…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News