Είναι ανατριχιαστικό πώς μπορεί ένας κύκλος βίας και αίματος να αναπαραχθεί μέσα στον χρόνο. Οι διαδοχικοί φόνοι γυναικών τα δύο τελευταία χρόνια, οκτώ μέσα στο 2021, δεν συνιστούν μόνο μαύρο απολογισμό που συγκλονίζει. Αλλά και μια τραγική υπενθύμιση για το πώς μπορούν οι ίδιοι κοινωνικοί δαίμονες, όπως η έμφυλη βία, η βία σε βάρος γυναικών, να στοιχειώνουν παρελθόν και παρόν. 

«Εσφαξα (σ.σ.: 15 πλήγματα με κουζινομάχαιρο), είπε εις τον διοικητήν του Τμήματος, τη γυναίκα μου. Οταν εγώ ταξίδευα στο εξωτερικό, αυτή γύριζε πότε με τον έναν και πότε με τον άλλον άνδρα. Αγαπούσα τη γυναίκα μου και δεν ήθελα να ακούω ότι γυρίζει με άλλους άνδρες. Εγώ είμαι Ζακυνθινός και τέτοια πράγματα δεν τα σηκώνω». 

Εχετε ταξιδέψει στα τέλη της δεκαετίας του ’50, χάρη στο –εξαιρετικά ενδιαφέρον– βιβλίο της Εφης Αβδελά και τις εκδόσεις Νεφέλη, «Διά λόγους τιμής». Στην εποχή που τα εγκλήματα τιμής ζώνουν με επικίνδυνη συχνότητα την επικαιρότητα. Είναι η περίοδος μετά τον Πόλεμο και τον Εμφύλιο, περίοδος ασυνήθιστης εξοικείωσης με τη βία, που σταδιακά γίνεται διαπροσωπική, κλεισμένη σε ντουβάρια ιδιωτικά, κάτω από τόνους πίεσης για καθαρό κούτελο και υπόληψη στην κοινωνία. 

«Ετσι καθαρίζουμε τις δουλειές μας στη Μάνη», είπε ο 54χρονος που δολοφόνησε τη 43χρονη σύζυγο του στην κουζίνα του εστιατορίου του αδελφού της, στο χωριό Σωτηρίτσα στην Αγιά της Λάρισας. Τον απατούσε, ισχυριζόταν, τι κι αν ήταν σε διάσταση… Αυτός είναι Μανιάτης και δεν τα σηκώνει αυτά. Λιγοστές οι διαφορές με τον αλλοτινό δράστη, η κυριότερη ότι ο Μανιάτης με τη βοήθεια της τεχνολογίας (σκέφθηκε και) ηχογράφησε τον φόνο… 

Εχετε επανέλθει: 3 Αυγούστου του 2021. Σε μια φάση όπου η πανδημία έχει διαταράξει και την όποια τελευταία ισορροπία είχαν αφήσει άθικτη τα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Σαν άλλος πόλεμος κι αυτός. Με τα social media να επιτρέπουν και να τροφοδοτούν μια αγριότητα άνευ προηγουμένου. 

Υποθέσεις που περιστρέφονται γύρω από τη γυναικεία σεξουαλικότητα. Και τον έλεγχό της φυσικά. Εγκλήματα με αφορμή τη «ζήλια», σε ένα υπεραπλουστευμένο μα ισχυρό άλλοθι. Κακουργήματα που εξαγνίζονται στην κολυμβήθρα ενός συναισθήματος συχνού, όπως η ερωτικός ανταγωνισμός, ο φθόνος που γεννά η ερωτική κλίνη.   

«Ζήλια σαν αρρώστια είναι αυτή που παρασύρει. (…) Ο χωρισμός ήταν γι’ αυτόν το μαύρο σκουλήκι που του κατέτρωγε την ψυχήν. Σκοτείνιαζεν η σκέψις του και εθόλωνε το λογικόν του. Ο φόβος για την ωραία γυναίκα του τον έκανε τρελλό». Η βίαιη κατάληξη εμφανίζεται σχεδόν σαν λύτρωση και για τους δυο. 

Ο αρχιφύλακας της Γενικής Ασφαλείας Πειραιώς που σκότωσε τη γυναίκα του (και αυτοκτόνησε) στην περιοχή της Νέας Μάκρης τον χειμώνα του 1959 δεν γνώριζε ασφαλώς τον 30χρονο Ιωάννη Ψωμά (τον καλύτερο δύτη στην Ελλάδα), που σκότωσε τη σύζυγο του Ευανθία, 26 ετών, τον Δεκέμβριο του 1957 στη Νίκαια, «επειδή είχε σχέσεις με έναν μπακάλην». 

Κι οι δυο τους δεν μπορούσαν να φανταστούν πώς θα συνδέονταν δεκαετίες αργότερα με τον 40χρονο συζυγοκτόνο της Δάφνης, που αφαίρεσε πριν από λίγες εβδομάδες τη ζωή της 31χρονης Ανίσα, αφήνοντας ορφανό το 11χρονο αγοράκι τους. 

Σήμερα, ασφαλώς, δεν υπάρχουν «διαφθορείς», ούτε «εξεμάνην» και φόνοι για την τιμή ως οικογενειακή υπόθεση, ατίμωση που έπρεπε να ξεπλυθεί. Δεν υπάρχει «έκλυτος βίος». Σήμερα απλώς «χάλασε η φάση», νόημα που και στο άκουσμά του μόνο λερώνει τη μνήμη της αδικοχαμένης Γαρυφαλλιάς στη Φολέγανδρο. 

Το κάδρο είναι διαφορετικό, τα χρώματα τόσο ίδια. «Η κακιά η ώρα», η υπερβολική «αγάπη», η «προδοσία». «Κρίμα που σε αγάπησα και με κορόιδευες τόσα χρόνια», είχε πει ο 32χρονος που σκότωσε με καραμπίνα την 28χρονη Κωνσταντίνα και τον αδελφό της μέσα στο πατρικό τους, στη Μακρινίτσα. Είχε ήδη εκτοξεύσει απειλές: «Το τραβάει ο οργανισμός σας να ανέβω πάνω και να σας πάρω έναν – έναν παραμάζωμα». Απρίλιος του 2021.

Δεμένα όλα μεταξύ τους, τότε και τώρα, με μια αόρατη κλωστή. Το πρόβλημα είναι ότι η βία έχει απονομιμοποιηθεί στον δημόσιο λόγο, αλλά όχι επαρκώς στην ιδιωτική σφαίρα. Είναι ότι οι γυναικείες κατακτήσεις, υπαρκτές σε νομοθετικό επίπεδο, παραμένουν ενίοτε αόρατες στο σπίτι, στον δρόμο, στο γραφείο. Το #MeToo έχει αναμφίβολα ευαισθητοποιήσει τον πλανήτη. Η τελευταία που θα πάψει να υφίσταται τιμωρητική – εκδικητική συμπεριφορά εκ του γεγονότος ότι δεν «υπέκυψε», θα πρέπει όμως να σηκώσει το χέρι. 

Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι διεθνώς. Θύλακες αναχρονισμού μέσα σε περιβάλλον που με μεγάλες δρασκελιές, με 5G, blockchain και λογισμικά α λα Pegasus, προχωρά στο μέλλον. Τα πάντα φαίνεται να τρέχουν πιο γρήγορα από τους ανθρώπους. 

Ρωγμές στην ψυχοσύνθεση, στερεότυπα – μόνιμα βαμπίρ κοινωνικών ρόλων, το περιβόητο ανδρικό status και η διάθεση ελέγχου, επικυριαρχίας πάνω στη γυναίκα, ο φόβος της αυτοδιάθεσής της. Γυναίκες, αδελφές, κόρες, χθες. Σύντροφοι και σύζυγοι, στον 21ο αιώνα. Φθάνει να εξαλειφθεί ως τη ρίζα το «καλύτερα νεκρές, παρά ελεύθερες». 

ΥΓ. Το κείμενο αυτό «γεννήθηκε» με την καθοριστική συνδρομή του συγγραφέα – δημοσιογράφου Γιάννη Ράγκου. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News