Εστω ότι είσαι διερμηνέας. Και έστω ότι έχεις αναλάβει να κάνεις την ταυτόχρονη μετάφραση των δηλώσεων του Αλέξη Τσίπρα στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ντόναλντ Τουσκ. Ε, πηγαίνεις στη δουλειά σχετικά ήρεμος. Μπαίνεις μέσα στο καμαράκι με το μικρόφωνο, φοράς τα ακουστικά και περιμένεις να κάνεις τη δουλειά σου. Και την κάνεις. Μέχρι τη στιγμή που ακούς τον άνθρωπο που μεταφράζεις να λέει: «Eδώ δεν παίζουμε ένα παιχνίδι όπως παίζαμε μικροί που παίζαμε τις κουμπάρες…». Τι κάνεις;

Σενάριο πρώτο: εκείνη την ώρα μεταφράζεις μηχανικά. Και το παίρνεις στην κυριολεξία. Με αποτέλεσμα να ακούσει ο Ντόναλντ Τουσκ στα ακουστικά του τον έλληνα πρωθυπουργό να του λέει «we are not playing the maids of honor». Παρεξηγήσιμο; Ε, μάλλον… Γιατί άντε να του εξηγήσεις μετά ότι ο έλληνας πρωθυπουργός δεν αποκάλεσε τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κουμπάρα.

Βέβαια, όποιον έμπειρο διερμηνέα και να ρωτήσει κανείς (σ.σ.: ναι, το κάναμε…) θα σου πει ότι πρέπει να είσαι προετοιμασμένος ανά πάσα στιγμή. Ειδικά αν έχεις εκείνη την ώρα στο αυτί σου κάποιον σαν τον Αλέξη Τσίπρα που (σ.σ.: για να το πούμε κομψά) φροντίζει να κάνει στιγμιαία test ετοιμότητας με εδώδιμες ιδιωματικές εκφράσεις στους διερμηνείς του.

Δεν είναι απαραίτητο να ξέρεις βέβαια ότι οι «κουμπάρες» είναι εκείνο το παιδικό παιχνίδι που τα κοριτσάκια μαζεύονται και υποδύονται τις νοικοκυρές μιμούμενα τους μεγάλους. Σύμφωνα με τον βετεράνο του επαγγέλματος ο σκόπελος μπορεί εύκολα να παρακαμφθεί με ένα «this is not a children’s game». Στο κάτω-κάτω, έτσι το μετέφρασε στο αγγλόφωνο τηλεγράφημά του και το ΑΠΕ μεταδίδοντας τις δηλώσεις του κ. Τσίπρα. Αντίθετα, ένας μεταφραστής λογοτεχνίας (σ.σ.: που επίσης ρωτήθηκε) έδωσε μια πιο κομψή και κυριολεκτική εκδοχή προτείνοντας το «we are not playing around here». Κάτι σαν «δεν αστειευόμαστε εδώ πέρα».

Εντάξει, καμία από τις δύο εκδοχές-σωτηρία του διερμηνέα δεν αποδίδει ακριβώς το μπρίο και την λαϊκότητα που θέλει να προσδώσει στα λόγια του ο Πρωθυπουργός. Αλλά πάλι ο Ντόναλντ Τουσκ δεν θα ενδιαφέρεται για το πόσο «παιδί που μιλάει τη γλώσσα του λαού» θέλει να δείχνει ο κ. Τσίπρας στο εσωτερικό του ακροατήριο. Οπότε ούτε γάτα ούτε ζημιά.

Αντίθετα πολλές γάτες και πολλές ζημιές έχουν γίνει παλιότερα με τέτοιες ιδιωματικές εκφράσεις. Πρόσφατο παράδειγμα προς αποφυγήν είναι ας πούμε εκείνο το «δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα» του υπουργείου Εξωτερικών, που μεταφράστηκε κυριολεκτικά ως «two donkeys were fighting in someone else’s barn» Προκαλώντας εκτός από θυμηδία (σ.σ.: εντός και εκτός Ελλάδος) και άμεση απόσυρση.

Και βέβαια κανείς δεν τολμάει να σκεφτεί τι θα έκανε ο διερμηνέας αν είχε να αποδώσει το περίφημο «εγώ τα λέω ξώπορτα» του Αντώνη Σαμαρά. Ή πώς μετέφρασε τελικά μια φράση αρχηγού κόμματος της αντιπολίτευσης, που κατέχει ανάμεσα στους διερμηνείς τον τίτλο του μεγαλύτερου μεταφραστικού αινίγματος. Της φράσης: «Δεν θα γίνουμε μπαρμπέρηδες στου κασίδη το κεφάλι».

Ευτυχώς δηλαδή που δεν γινόταν ταυτόχρονη μετάφραση και στη νοηματική. Γιατί κανείς δεν ξέρει πώς ακριβώς θα απέδιδε η μεταφράστρια της συγκεκριμένης γλώσσας την «κουμπάρα». Αλλάζοντας στέφανα ίσως;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News