Οσοι δεν παρακολουθούν τις εξελίξεις στα δημοσιονομικά, σίγουρα θα έχουν μπερδευτεί με αυτά που ακούν για το πλεόνασμα του 2016. Εφτασε το 4,2%  ξεπερνώντας κατά πολύ το 0,5%, τον στόχο που θέτει το μνημόνιο.

Πρέπει να πανηγυρίζουμε ή να κλαίμε;

Σε κάθε περίπτωση η στάση της κυβέρνησης μάλλον μπερδεύει τα πράγματα.

Για παράδειγμα, ο Αλέξης Τσίπρας, την πρώτη φορά που η Ελλάδα πέτυχε πρωτογενές πλεόνασμα στην εποχή των μνημονίων, το 2013 επί ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, το οποίο πιστοποιήθηκε το 2014 ανοίγοντας την πόρτα των αγορών, έλεγε ότι ήταν «πλεόνασμα υποκρισίας».

Αργότερα, όταν ήταν πια Πρωθυπουργός το κυβερνητικό αφήγημα επαναλάμβανε ότι το βασικό επίτευγμα της περίφημης διαπραγμάτευσης των 17 ωρών ήταν ότι ο κ. Τσίπρας «κατάφερε» να μειώσει τον στόχο του πλεονάσματος, από το 4,5% που προέβλεπε το Μνημόνιο 2 στο 3,5% που απαιτούσε το νέο μνημόνιο που υπέγραψε.

Το φθινόπωρο του 2016 ο ίδιος ζητούσε χαμηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα, στο ύψος του 2%, σήμερα όμως πανηγυρίζει για το 4,2% που πέτυχε το 2016.

Μπλέξιμο… Ας δούμε τις δύο όψεις.

Τα θετικά:

-Η χώρα έδειξε ότι έχει τη δυνατότητα να παράγει πλεονάσματα υπό πολύ αντίξοες συνθήκες. Δηλαδή χωρίς ανάπτυξη, με capital controls, με τις τράπεζες να μην χρηματοδοτούν κανονικά την οικονομία και με πολύ υψηλή αβεβαιότητα.

-Πλεόνασμα 4,2% σημαίνει ότι οι φορολογούμενοι εκτός από τόκους αποπλήρωσαν και χρέος με τις δικές τους δυνάμεις. Αρα το 2016, οι Έλληνες όχι απλώς δεν αύξησαν το χρέος των 326 δις αλλά για πρώτη φορά μετά από χρόνια κατάφεραν να το μειώσουν. Εστω κατά 1 δις και κάτι. Ήταν ένα αδιαμφισβήτητο επίτευγμα.

Το 2016 ζήσαμε «χωρίς να επιβαρύνουμε τις επόμενες γενιές με ελλείμματα και χρέη» όπως λέει το δημοσιογραφικό κλισέ που ταιριάζει γάντι. Πώς ζήσαμε όμως;

Εδώ αρχίζει η άλλη όψη:

-Το πρώτο αδύνατο σημείο του συγκεκριμένου πλεονάσματος είναι ότι κατά ένα μέρος δεν είναι διατηρήσιμο, δηλαδή δεν θα επαναληφθεί τα επόμενα χρόνια. Αρα ένα τμήμα του έχει συγκυριακό χαρακτήρα. Το πόσο είναι αυτό συζητείται ακόμη με το ΔΝΤ.

-Δεύτερον, το πλεόνασμα στηρίχθηκε στην υπερφορολόγηση και στις υπέρμετρες επιβαρύνσεις για την πραγματική οικονομία. Το πλήρωσαν όσοι παλεύουν να επιβιώσουν σε συνθήκες ύφεσης και οικονομικής δυσπραγίας.

-Τρίτον, δεν στάθηκε αρκετό για να αποτρέψει τα νέα μέτρα λιτότητας από την περικοπή των συντάξεων και τη μείωση του αφορολόγητου τη διετία 2019-2020. Ο συγκυριακός χαρακτήρας που έχει (ένα μέρος του) είναι ο ένας λόγος για αυτή την αποτυχία.

Ο άλλος είναι ο τρόπος με τον οποίο έκλεισε η αξιολόγηση του 2016 με τις περίφημες εισφορές Κατρούγκαλου, τη δήθεν αναδιανομή μέσω των νέων φόρων Τσακαλώτου και το συμβιβασμό για το προσφυγικό. Αυτό γύρισε όλο τούμπα το 2017. Το ΔΝΤ, περίμενε υπομονετικά έναν ολόκληρο χρόνο για να επιβάλει τις θέσεις του και να γίνουν περικοπές στο Ασφαλιστικό από την πλευρά των δαπανών.

Βεβαίως, ως και πριν από λίγους μήνες ο Γιώργος Κατρούγκαλος (χαμογελώντας ικανοποιημένος) αλλά και ο κ. Τσίπρας έλεγαν ότι έλυσαν το Ασφαλιστικό. Το αποτέλεσμα αυτής της «επιτυχίας» ήταν το έκτρωμα των εισφορών του ΕΦΚΑ που εξόντωσε τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους οδηγεί στο κλείσιμο των νόμιμων και φανερών δραστηριοτήτων τους.

-Η τελευταία παρενέργεια ενός τόσο υψηλού πλεονάσματος -και των πανηγυρισμών που το συνοδεύουν- έχει να κάνει με τις διαπραγματεύσεις για τη μείωση του χρέους. Διότι ξαφνικά δικαιώνει όλους αυτούς που λένε, όπως ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ότι η Ελλάδα δεν χρειάζεται μεγάλη μείωση χρέους και χαμηλότερα πλεονάσματα, άρα χαλάρωση της λιτότητας.

Συμπέρασμα; Οπως το 2016, έτσι και το 2017 το πράγμα θα κριθεί εκ του αποτελέσματος και σε κάποιο βάθος χρόνου. Αν η κυβέρνηση καταφέρει να αξιοποιήσει το πλεόνασμα για να βελτιώσει την εμπιστοσύνη, να προσελκύσει επενδύσεις και να βγει από το μνημόνιο προχωρώντας σε εκδόσεις ομολόγων για τη χρηματοδότηση της οικονομίας το πλεόνασμα θα είναι μια αρχή.

Αν δεν συμβεί αυτό (που πολλοί αμφιβάλλουν ότι θα συμβεί) τότε το πλεόνασμα μαμούθ του 2016 θα καταντήσει άλλο ένα πασχαλιάτικο παιχνίδι (Κυριακή χαρά – Δευτέρα λύπη) της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ που θα το πληρώσουμε κι αυτό πανάκριβα όπως το  Ασφαλιστικό Κατρούγκαλου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News