Σπάνια συμβαίνει σε δυτικού τύπου φιλελεύθερη Δημοκρατία η κυβέρνηση να προσπαθεί να κλείσει μεγάλο αριθμό καναλιών, με το πρόσχημα ότι περισσεύουν. Βέβαια, η Ελλάδα πρωτοτυπεί εδώ και δεκαετίες ούτως ή άλλως, αφήνοντας κανάλια και τηλεοπτικούς σταθμούς στην ημιπαρανομία, από ζητήματα αδειοδότησης του φάσματος μέχρι τις ίδιες τις κεραίες εκπομπής. Προφανώς πρέπει να μπει μια τάξη. Αλλά οι κυβερνητικές προτάσεις δεν φαίνεται να σημαίνουν τάξη αλλά χειρότερο μπέρδεμα, αν όχι απλή απόπειρα εκδίκησης και λογοκρισίας των πολιτικών της αντιπάλων.

Τεχνικό δεν φαίνεται να είναι το ζήτημα, όπως λένε πλήθος μηχανικών, ατόμων με πρόσβαση στο διαδίκτυο, αλλά και η καθημερινή εμπειρία σε άλλες χώρες (στην Αγγλία π.χ. έχουμε περιέργως πρόσβαση σε 60+ κανάλια).

Επίσης νομικά δεν φαίνεται να έχει δίκιο η κυβέρνηση και πιθανότατα θα χάσει (οτ)αν φτάσουν οι διατάξεις στο ΣτΕ (βλ. και εδώ).

Ας κοιτάξουμε όμως την ουσία, υπάρχουν πραγματικά καλοί, πραγματιστικοί λόγοι για να περιοριστούν οι άδειες ιδιωτικής τηλεόρασης σε τέσσερις;

Η ιδέα ότι οι άδειες έχουν δοθεί με αδιαφανή μέσα και χωρίς μεγιστοποίηση του κέρδους για τους ιδιοκτήτες του φάσματος (εμάς!) μπορεί να αληθεύει. Ενώ σε χώρες όπως ΗΠΑ και Βρετανία το φάσμα (για τηλεόραση, κινητή τηλεφωνία και άλλες εφαρμογές) ενοικιάζεται μέσα από δημοπρασίες που φέρνουν έσοδα ακόμα και δεκάδων δισ., στην Ελλάδα τυπικά η κατανομή και η τιμή αποφασίζονται πίσω από κλειστές πόρτες. Ας κάνει λοιπόν η κυβέρνηση τους κατάλληλους ανοιχτούς διαγωνισμούς, φυσικά όχι αυτοσχεδιάζοντας, αλλά χρησιμοποιώντας τις βέλτιστες διεθνώς πρακτικές και τα πορίσματα της θεωρίας δημοπρασιών και της θεωρίας παιγνίου (όπως γίνεται σε τακτικότερες χώρες), προς όφελος του δημοσίου. Αλλά αυτό δεν συνεπάγεται μείωση του αριθμού των αδειών, αλλά ίσως ακόμα και αύξησή τους (στα όρια του δυνατού)!

Αν η κυβέρνηση ενδιαφέρεται να μειωθεί το φαινόμενο πρέπει να ξεκινήσει από το κράτος και να μειώσει την παρουσία του στην οικονομία

Χρησιμοποιήθηκε επίσης ο ισχυρισμός ότι ο αριθμός αδειών πρέπει να μειωθεί για να μειωθεί η διαπλοκή καναλαρχών-πολιτικών. Η πληθώρα καναλιών στην Ελλάδα όντως σημαίνει ότι δύσκολα βγάζει ένα κανάλι κέρδος από επίσημες πηγές (διαφημίσεις κτλ). Αν οι καναλάρχες δεν μπορούν να βγάλουν απτό κέρδος από την επιχείρησή τους, υποδεικνύει ότι προσπορίζονται άλλου είδους οφέλη: πρεστίζ ή πολύ χειρότερα, πολιτική εξουσία, δηλαδή την δυνατότητα να επηρεάζουν αθέμιτα τις ελληνικές κυβερνήσεις προς όφελος των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων. Αλλά μην μπλέκουμε το αίτιο με το αιτιατό.

Το τοπίο στα ΜΜΕ είναι θολό ακριβώς επειδή έχουμε τέτοια ανοχή στις σχέσεις διαπλοκής και επειδή έχουμε ένα τεράστιο κράτος να μοιράζει πόρους, όχι τούμπαλιν! Η διαπλοκή και το παμφάγο κράτος δεν δημιουργήθηκε επειδή έχουμε πολλά κανάλια! Αν η κυβέρνηση ενδιαφέρεται να μειωθεί το φαινόμενο πρέπει να ξεκινήσει από το κράτος και να μειώσει την παρουσία του στην οικονομία (και ειδικά στα κανάλια, τα οποία στηρίζει με κρατικές διαφημίσεις!).

Οσο το κράτος μοιράζει την τράπουλα και εκλέγουμε αξιωματούχους ελαστικών ηθικών αντιστάσεων, θα υπάρχουν καναλάρχες, ποδοσφαιράρχες και κάθε λογής παράγοντες που θα το λυμαίνονται. Η ιδέα ότι μειώνοντας τα κανάλια, μειώνεται η δύναμη των καναλαρχών είναι περίπου σαν την ιδέα ότι απαγορεύοντας κάθε ομάδα πλην Ολυμπιακού μειώνεται η δύναμη των Πειραιαρχών. Η αλήθεια είναι ότι η συγκέντρωση της αγοράς σε λίγα ιδιωτικά κανάλια σημαίνει αύξηση της δύναμης κάθε ιδιοκτήτη καναλιού και μάλιστα με κρατική εγγύηση ότι δεν θα υπάρξουν παραπάνω ανταγωνιστές![1]

Υπάρχουν γενικότερα τρόποι να μειωθεί η διαφθορά στην Ελλάδα, κάτι που είναι ένας στόχος πρώτης προτεραιότητας. Αλλά η ενδεδειγμένη μέθοδος δεν είναι μέσω αύξησης της γραφειοκρατίας, με σταλινικές επιτροπές που θα αποφασίζουν πόσα κανάλια χωράει η αγορά, πόσα φαρμακεία, πόσους συμβολαιογράφους (Ακολούθως, πόσους σταθμούς ραδιοφώνου; Πόσες ομάδες; Πόσους γραφιάδες σε εφημερίδες και ιστοσελίδες; Πόσα βιβλία πρέπει να εκδίδονται;).

Από την Ινδία του Licence Raj μέχρι την Βόρεια Κορέα, ξέρουμε ότι οι περίπλοκοι περιορισμοί καταλήγουν να δίνουν εξουσία στους πολιτικούς, που με την σειρά τους μοιράζουν την πίτα στους πιο διεφθαρμένους, βλάπτοντας το κοινό καλό. Η δυτική μέθοδος απαιτεί ανοιχτές αγορές, με απλούς κανόνες και αυστηρή εφαρμογή τους. Και δουλεύει.

Η μόνη απορία που μένει είναι γιατί δεν έχουν ξεσηκωθεί σύσσωμα τα παραδοσιακά μέσα αλλά και ο λαός ενάντια σε τόσο βλαπτικές και παράλογες διατάξεις, συνοδευόμενες από εμφανώς αναληθή επιχειρηματολογία. Το μεν ευρύ κοινό ίσως είναι θύμα της λαϊκιστικής ρητορικής εναντίον της δημοσιογραφίας και δεν βλέπει το διακύβευμα για τον πλουραλισμό της ενημέρωσης.[2] Στην περίπτωση των ΜΜΕ όμως υπάρχει ένα χειρότερο σενάριο: η κυβερνητική απόπειρα λογοκρισίας μέσω διοικητικών (δήθεν) ρυθμίσεων έχει ήδη πετύχει τον στόχο της.

[1] Οι προστατευόμενοι έτσι από το κράτος καναλάρχες δεν θα αισθάνονται, λοιπόν, καμία υποχρέωση προς την εκάστοτε κυβέρνηση, σωστά;

[2] Ισως επειδή δεν θυμούνται τις εποχές προ απελευθέρωσης που είχαμε γελοία λίγες επιλογές τηλεοπτικής ψυχαγωγίας. Εκτός βέβαια αν όντως θέλουν π.χ. η μοναδική επιλογή χιούμορ στην τηλεόραση να είναι ένας άνθρωπος που ειρωνεύεται ανάπηρους.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News