Ολοι οι Πρωθυπουργοί της Μεταπολίτευσης έχουν επισκεφθεί τις ΗΠΑ. Και εκεί έχουν πει τις γνωστές κοινοτοπίες (για τους «δεσμούς» που ενώνουν την Ελλάδα με την υπερδύναμη, για τη «δύναμη της ομογένειας» και τα παρόμοια) και έχουν καλλιεργήσει έδαφος αισιοδοξίας ότι μια «νέα περίοδος αρχίζει», επομένως τα πράγματα θα πάνε καλύτερα (για εμάς).
Ο Αλέξης Τσίπρας δεν πρωτοτύπησε. Επανέλαβε τα ίδια. Ευλόγως. Θέλει πολύ μια (υπερατλαντική) επιτυχία πριν επιστρέψει στη μίζερη ελληνική πραγματικότητα και, κυρίως, στο μπελά της τρίτης αξιολόγησης, εκεί δηλαδή που δεν αρκούν να καλά λόγια του Ντόναλντ Τραμπ (αν τα πει).
Πριν καλά-καλά, λοιπόν, συναντηθεί με τον πλανητάρχη, δηλαδή πριν καταλάβει αν αυτός έχει σκοπό να συνεχίσει τη, λεκτική έστω, υποστήριξη του προκατόχου του Μπαράκ Ομπάμα ή σκοπεύει να ακολουθήσει το προεκλογικό του δόγμα, ο κ. Τσίπρας μετέφερε το δικό του «αφήγημα» στις πρώτες επαφές που είχε στην Αμερική και προσπάθησε να αναδείξει την αμερικανική υποστήριξη ως «κρίσιμη», ενώ μπορεί να μην είναι καθόλου έτσι. Ας τα δούμε:
Είπε ο Τσίπρας: «Η στήριξη των ΗΠΑ ήταν κρίσιμη για να ανταπεξέλθουμε στην κρίση και είναι αναγκαία για να την ξεπεράσουμε μια για πάντα». Ο ισχυρισμός αυτός είναι αστήρικτος. Η στήριξη των ΗΠΑ δεν ήταν «κρίσιμη». Ηταν μεν απλόχερη στα λόγια, αλλά καθόλου σημαντική στην πράξη. Ολοι θυμόμαστε τα καλά λόγια του Ομπάμα προς όλους τους έλληνες πρωθυπουργούς της κρίσης (Παπανδρέου, Σαμαράς, Τσίπρας), τις συνεχείς «παρεμβάσεις» του υπουργού των Οικονομικών Τζακ Λιου και τις ιερεμιάδες τους κατά της λιτότητας. Ποιο ήταν το πραγματικό αντίκρυσμά τους; Μηδενικό. Διότι οι ΗΠΑ δεν ήταν διατεθειμένες να κάνουν κάτι με χειροπιαστό οικονομικό αποτέλεσμα και καταλήγαμε σε αυτό. Επομένως, τα λόγια των Αμερικανών ήταν καλά, αλλά δεν ήταν «κρίσιμη» στήριξη. Στις κρίσιμες στιγμές ήταν όντων «κρίσιμη» η στήριξη του Ολάντ, μπορεί και της Μέρκελ. Αλλά αυτό ο Τσίπρας δεν το λέει όσο συχνά το λέει για τους Αμερικανούς, ίσως γιατί δεν θα ακουστεί καλά στο εσωτερικό (του) ακροατήριο.
Είπε ο Τσίπρας: «Σήμερα η Ελλάδα βγαίνει από την κρίση. Μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι η Ελλάδα επέστρεψε». Και οι ομογενείς που τον άκουγαν «χειροκρότησαν με θέρμη». Ευχάριστα πράγματα ή μάλλον ακούσματα. Είναι, όμως, αυτή η πραγματικότητα; Το «βγαίνουμε από την κρίση» δεν είναι σαν το «βγαίνουμε από το τούνελ» του τραγουδιού. Μακάρι να ήταν. Διότι κρίση δεν είναι το νούμερο της «ανάπτυξης» και το «πλεόνασμα», ούτε τα πλασματικά νούμερα για τη «μείωση» της ανεργίας. Διότι αυτά δεν έχουν αντίκρισμα στην πραγματική ζωή των ανθρώπων. Μόλις αυτό αρχίσει να συμβαίνει, τότε θα έχει δικαίωμα ο (εκάστοτε) Πρωθυπουργός να λέει ότι (αρχίζουμε να) «βγαίνουμε από την κρίση». Δυστυχώς, δεν είμαστε καν κοντά σε αυτό το σημείο, επομένως ο Τσίπρας περιγράφει μια εικονική πραγματικότητα.
Αν το κάνει για να «αλλάξει το κλίμα» και να προσελκύσει επενδύσεις, μάταιος κόπος. Οι (όποιοι υποψήφιοι) επενδυτές γνωρίζουν ή φροντίζουν να μάθουν πριν έλθουν. Κι αν έλθουν δεν θα είναι επειδή άκουσαν τις πρωθυπουργικές «διαβεβαιώσεις».
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι η επίσκεψη Τσίπρα στην Αμερική δεν έχει σημασία. Κάθε άλλο. Αλλά πρέπει να τοποθετηθεί στις σωστές διαστάσεις της. Σήμερα, δεδομένων των προβλημάτων στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, η Ελλάδα μπορεί να αποκομίσει οφέλη στον τομέα της αμυντικής συνεργασίας, να θωρακίσει δηλαδή περισσότερο την αμυντική της ικανότητα, εκμεταλλευόμενη την «ανάγκη» των ΗΠΑ(π.χ. για τη βάση της Σούδας). Αν το καταφέρει ο Τσίπρας, θα έχει κάνει μια πραγματική επιτυχία.
Διότι τα υπόλοιπα- η «έξοδος» από την κρίση, η «δύναμη» της ομογένειας, οι επενδύσεις κ.α.- ανήκουν στη σφαίρα περισσότερο των επιθυμιών παρά αντανακλούν ένα μικρό έστω μέρος της πραγματικότητας.
Ας κρατάμε, λοιπόν, μικρό καλάθι (και) γι’ αυτήν την επίσκεψη. Η οικονομική μοίρα της Ελλάδας είναι δεμένη με την Ευρώπη και κανένας θείος Σαμ δεν είναι σε θέση, ακόμα κι αν(υποθέσουμε ότι) θέλει, να την αλλάξει δραστικά προς το καλύτερο.
Εν κατακλείδι: αν ισχύει ότι ο Τσίπρας «επέστρεψε στο ρεαλισμό», όπως δείχνει και το ταξίδι στις ΗΠΑ, καλό είναι να προσαρμόσει και τη ρητορεία του. Και όταν μιλάει για «επιστροφή», «έξοδο από την κρίση» και «επιτυχίες», να μην έχει κατά νου την ατάκα του Γούντι Αλεν «το 80% της επιτυχίας είναι να κάνεις φιγούρα».
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News