Το επιτελείο του Ντόναλντ Τραμπ εισήγαγε στο πολιτικό λεξιλόγιο την έννοια του «εναλλακτικού γεγονότος». Αυτό που βλέπεις δεν έχει πλέον ακλόνητη ισχύ αφού μπορεί να παράλληλα να «τρέχουν» και εναλλακτικές παράμετροι. Εναλλακτικό γεγονός δεν είναι αυτό συμβαίνει, αλλά αυτό που εσύ θέλεις να συμβαίνει ή, τέλος πάντων, πρέπει να συμβαίνει.

Η καμπάνια του Τραμπ το είχε περιγράψει πολύ εύστοχα προεκλογικά όταν απαντούσε σε εκείνους που, βάσει στοιχείων, έλεγαν ότι είναι ψευδές το επιχείρημα για αύξηση της εγκληματικότητας. «Σημασία δεν έχει τι λένε τα στοιχεία, αλλά τι αισθάνονται οι άνθρωποι». Στην πραγματικότητα με το «εναλλακτικό γεγονός» οι άνθρωποι του Τραμπ περιέγραψαν κάτι για το οποίο ψάχναμε τις λέξεις, παρατηρώντας την επικοινωνιακή γλώσσα του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης.

Δύο χρόνια μετά την άνοδο στην εξουσία, η επικοινωνιακή τακτική του ΣΥΡΙΖΑ αξίζει να αποτελέσει αντικείμενο μελέτης, ιδιαίτερα μάλιστα αν συνυπολογιστεί ο παράγοντας του τυχαίου που οδήγησε στη διαμόρφωση της –ο τρόπος με τον οποίο πολιτεύονται ως κυβερνήτες δεν σε πείθει για την επάρκεια τους στη χάραξη και εκτέλεση μακρόπνοων σχεδίων.

Βέβαια σε γενικές γραμμές η συνταγή είναι απλή. Αρκεί να αρνείσαι την πραγματικότητα. Μπορείς να τη διαστρεβλώνεις, να την τραβάς από διάφορες μεριές για να τη φέρεις στα μέτρα σου, αρκεί να μην την αφήσεις να εμφανιστεί αναλλοίωτη, ως έχει. Μην ασχολείστε με τις προεκλογικές υποσχέσεις, τις λαϊκίστικες μεγαλοστομίες, τα δραματοποιημένα από τον Τσίπρα και τα διεκτραγωδούμενα από τον Καμμένο. Κάτι τέτοια λίγο ως πολύ τα κάνουν όλοι. Προσέξτε πώς χειρίστηκαν γεγονότα.

Το μνημόνιο

Πριν τις εκλογές: Η βάση της αφήγησης τους βρίσκεται στο μνημόνιο. Το μνημόνιο είναι το Big Bang της γιγάντωσης του ΣΥΡΙΖΑ και της ύπαρξης των ΑΝΕΛ. Όμως ακόμα και η προσέγγιση του συστατικού τους στοιχείου, του μνημονίου, έγινε μέσω εναλλακτικής πραγματικότητας. «Δεν έφερε η κρίση το μνημόνιο, ήταν το μνημόνιο που έφερε την κρίση». Αυτό το επιχείρημα, ο ορισμός του εναλλακτικού γεγονότος, είναι ακόμα και σήμερα κοινός τόπος για εκατομμύρια συμπολίτες μας. Η επιμονή στο ψευδές και η επένδυση του με ένταση και οργή, του έδωσαν τελικά τη διάσταση της πραγματικότητας. Είναι σαν να φτιάχνεις ζωή στο εργαστήριο.
Μετά τις εκλογές: Το μνημόνιο συνήθως αποκαλείται «πρόγραμμα», όπως και η «τρόικα» που μετεξελίχθηκε σε «θεσμούς». Η εναλλακτική πραγματικότητα παρουσιάζει το πρόγραμμα που «υποχρεώθηκε» να φέρει ο ΣΥΡΙΖΑ ως το καλύτερο, το πιο ελαφρύ σε σχέση με τα μνημόνια των προηγουμένων. Παραλλήλως υιοθετείται η απόδοση μομφής «σε εκείνους που μας έριξαν στα μνημόνια». Λες και μιλάμε για ναρκωτικά. Επίσης αποκρύπτει πλήρως τα capital controls, αναγνωρίζοντας ως συνέπεια μόνο τους περιορισμούς στις αναλήψεις.

Τα παιδιά, τα μαγκάλια και οι αυτοκτονίες

Πριν τις εκλογές: Εδώ η εναλλακτική πραγματικότητα κατασκευάζεται από γενικεύσεις και διόγκωση των πραγματικών στοιχείων. Το 2012 υπήρχε η εντύπωση ότι τα ελληνόπουλα έπεφταν σαν πούλια του ντόμινο από την πείνα και ένας μεγάλος, πάντα απροσδιόριστος, αριθμός συμπολιτών μας έχανε τη ζωή του είτε από το κρύο και τα μαγκάλια, είτε από τις αυτοκτονίες. Ο πολιτικός λόγος των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ύψωσε τις αυτοκτονίες στη θέση σημαίας, όμως κανένας δεν έδωσε ποτέ πραγματικά στοιχεία για την εξέλιξη του δείκτη. Ομοίως, την ίδια εποχή άκουγες ότι στην Αθήνα κυκλοφορούν δέκα χιλιάδες άστεγοι. Η σχετική αναφορά, στα κομματικά μέσα του ΣΥΡΙΖΑ και στους συνδεδεμένους λογαριασμούς των social media, επενδύετο από φωτογραφίες αστέγων, χωρίς την παράθεση στοιχείων.
Μετά τις εκλογές: Καμία αναφορά. Ως απάντηση δε στα σχόλια που ακολούθησαν έναν θάνατο από μαγκάλι, παραδίδεται μάθημα πολιτικής ευπρέπειας εναντίον όσων σπεκουλάρουν πάνω στα ανθρώπινα δράματα.

Η ανθρωπιστική κρίση

Πριν τις εκλογές: Η υιοθέτηση του όρου προφανώς δεν είναι τυχαία, ούτε, φυσικά, η εγκατάλειψη του αμέσως μετά την άνοδο στην κυβέρνηση. Εν προκειμένω  η εναλλακτική πραγματικότητα κατασκευάστηκε από την υποκειμενική έννοια του όρου. Τι σημαίνει, αλήθεια, «ανθρωπιστική κρίση» για τον μέσο άνθρωπο; Δύσκολα θα αναζητήσει την επίσημη ερμηνεία που περιγράφει τις συνθήκες ζωής των ανθρώπων στην Αφρική ή κατά την προσφυγιά. Στην περίπτωση της Ελλάδας θα ήταν πιο σωστό να μιλήσουν για «βίαιη φτωχοποίηση» μεγάλες μερίδας του πληθυσμού. Επέλεξαν, όμως, πιο φορτισμένους όρους που να κάνουν και καλό «γκελ» στα καφενεία και στα πάνελ.
Μετά τις εκλογές: Υιοθετείται μόνο ως αναφορά στο παρελθόν, όταν γίνεται λόγος «στα πέντε χρόνια της καταστροφής». Μετά την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ, η ανθρωπιστική κρίση σταμάτησε, μαζί με την καταστροφή.

Οι εγκληματίες (με την πολιτική και οικονομική έννοια, πάντα)

Πριν τις εκλογές: Τόσο ο Αλέξης Τσίπρας, όσο και τα άλλα στελέχη των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ υιοθέτησαν όρους του κοινού ποινικού δικαίου προκειμένου να περιγράψουν τους πολιτικούς τους αντιπάλους. Η εναλλακτική πραγματικότητα κατασκευάζεται όταν φορτώνεις τους αντιπάλους με ευθύνες και ιδιότητες που δεν έχουν, διευκρινίζοντας, απλώς, ότι το κάνεις με την πολιτική έννοια, μόνο και μόνο για να μην σε τρέχουν με αγωγές. Ακούσαμε, λοιπόν, για «οικονομικούς δολοφόνους», «εγκληματίες με την πολιτική έννοια», «σύγχρονους Τσολάκογλου» και πάει λέγοντας.
Μετά τις εκλογές: Αποφεύγονται οι αναφορές. Η υπεύθυνη διακυβέρνηση αποφεύγει τις οξύτητες.

https://www.youtube.com/watch?v=4BFlnFFHjgQ

Όλα τα παραπάνω συμπυκνώνονται στις ομιλίες που εκφωνεί ο Αλέξης Τσίπρας, είτε βρίσκεται στη Βουλή, είτε αλλού. Η περιγραφή που κάνει είναι ο ορισμός της εναλλακτικής πραγματικότητας: «Η κρίση έχει σχεδόν ξεπεραστεί, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ απέτρεψε σκληρά οικονομικά μέτρα, η ανάπτυξη έρχεται, η κοινωνία εισπράττει το όφελος της ανάκαμψης». Αν το αμφισβητήσεις αυτό, η απάντηση που παίρνεις δεν έχει να κάνει με επιχειρήματα, αλλά με συνθήματα και αντιδράσεις του θυμικού. «Θέλεις να υπονομεύσεις την κυβέρνηση, είσαι αμετανόητος νοσταλγός όσων έφεραν τη χώρα εδώ, τα πράγματα πηγαίνουν πλέον καλύτερα».

Θέλετε ένα παράδειγμα; Η δήλωση του Νίκου Παππά είναι χαρακτηριστική: «Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ESM) (για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους) εκθέτει ανεπανόρθωτα όσους εύχονται και προσεύχονται η χώρα να πάθει μία καινούρια καταστροφή, για να ξεπλύνουν την καταστροφή, την οποία αυτοί έφεραν στη χώρα και τον λαό με τις πολιτικές τους επιλογές. Πρέπει να προσέξουν, διότι πολύ γρήγορα θα διαψευσθούν για ακόμη μία φορά. Η χώρα ανακάμπτει και αυτοί θα μείνουν να νοσταλγούν τις πολιτικές που εφάρμοσαν, τις πολιτικές που εμείς ακυρώσαμε, τις εποχές που το τρίγωνο της διαπλοκής διαφέντευε τη χώρα και απομυζούσε το δημόσιο χρήμα και τους πόρους. Νομίζω ότι μπορούμε να κοιτάμε το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία. Τα μηνύματα και από την Ευρώπη είναι τέτοια και η ελληνική κυβέρνηση θα συνεχίσει να εργάζεται ασταμάτητα για να διευρύνονται οι συμμαχίες της χώρας και να πείθονται όλο και περισσότεροι ότι έχουμε πραγματικά γυρίσει σελίδα».

Και να θέλεις να του απαντήσεις δεν μπορείς. Δεν σου έχει μείνει μυαλό. Το άφησες στον πρώτο τοίχο που συνάντησες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News