Το 1957 στην Αθήνα, μία κοπέλα από την Κρήτη παντρεύτηκε ένα παλικάρι από το Μέτσοβο. Ο γαμπρός είχε πάει στο νησί για να ζητήσει το κορίτσι και η νύφη πέρασε από το βουνό για γνωρίσει την οικογένεια του άνδρα της.

Τα συμπεθέρια, όμως, αντάμωσαν για πρώτη φορά στην εκκλησία και στο τραπέζι του γάμου. Οσοι παρακολούθησαν το ευτυχές γεγονός παρατήρησαν κάτι που, ακόμα και για τα δεδομένα της εποχής, προκάλεσε εντύπωση.

Οι δύο συμπέθεροι είχαν πρόβλημα συνεννόησης. Λίγο η προφορά του ενός, λίγο το ιδίωμα του άλλου, ο θαλασσινός Κρητικός και ο Ηπειρώτης της Πίνδου, δυσκολεύτηκαν για να τα βρουν στις ευχές και στις κουβέντες του γλεντιού. Στην πραγματικότητα αυτό δεν έπρεπε να ξενίσει κανέναν από τους καλεσμένους του γάμου. Οι δύο συμπέθεροι αντιπροσώπευαν δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους που, δεδομένης της εποχής, δεν διατηρούσαν μεγάλα και προσβάσιμα κανάλια επικοινωνίας. Ομως αυτή δεν είναι η Ελλάδα; Πολλοί κόσμοι πάνω σε μία παλάμη.

Θυμήθηκα την ιστορία όταν, συνομιλώντας με ανθρώπους από την Κρήτη, διαπίστωσα ότι ο τρόπος με τον οποίο παρατηρούν το Προσφυγικό είναι εντελώς διαφορετικός από την προσέγγιση που κάνει ένας συμπολίτης μας της ηπειρωτικής Ελλάδας. Κοινώς πέρα από το ανθρώπινο ενδιαφέρον, η Ειδομένη δείχνει μακριά από εκεί κάτω. Και, εντάξει, το νησί, μπορεί να παρακολουθεί την εθνική ατζέντα, όμως το τοπικό ενδιαφέρον είναι προσανατολισμένο αλλού. Μόλις ζεστάνει ο καιρός και κατέβουν τα πρώτα τσάρτερ στο Ηράκλειο, όταν η χώρα θα μετράει πρόσφυγες, εκείνοι θα μετρούν, ευτυχώς, αφίξεις τουριστών. Το πολύ να επανακάμψει η κουβέντα για τη δημιουργία αεροδρομίου στο Καστέλι, μήπως και το νησί απαλλαγεί από την αθλιότητα του «Νίκος Καζαντζάκης».

Την ώρα που οι μισοί άνεργοι και υποαπασχολούμενοι των πόλεων θα βλέπουν τους πρόσφυγες στην τηλεόραση, οι άλλοι μισοί θα τρέχουν να σερβίρουν τουρίστες

Στη Λέσβο βιώνουν το Προσφυγικό μέσα στα σπίτια τους, στην Κέρκυρα μέσα στις τηλεοράσεις τους. Αλλες φορτίσεις, που ενισχύονται, ας πούμε, από τους χρυσαυγίτες, δημιουργούνται στη Βέροια με τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα, όμως είναι διαφορετικά τα θέματα που απασχολούν τον επιχειρηματία της Σκιάθου. Οι Ηπειρώτες παραμένουν οι φτωχότεροι της Ευρώπης. Στην Ανατολική Μακεδονία και στη Θράκη αισθάνονται την αφαίμαξη που κάνει η Βουλγαρία. Στον κάμπο έχουν τα δικά τους. Στην Τζιά ακόμα χτίζονται βιλίτσες. Στη Χαλκιδική δεν τους νοιάζουν οι Σύριοι, αλλά τι θα γίνει με τις βίζες στους Ρώσους. Η Μύκονος και η Σαντορίνη δεν ανήκουν πλέον στην Ελλάδα. Ισως να μην ανήκουν καν στη Γη.

Αυτό που προσπαθώ να πω είναι ότι δεν ζούμε όλοι την ίδια κρίση. Ισως, μάλιστα, να μη ζούμε και στην ίδια χώρα. Ναι, πάντα έτσι ήταν, συμφωνούμε. Ομως τώρα είναι πιο έντονο. Η οικονομική κρίση δεν σκέπασε όλη τη χώρα, είναι γνωστό αυτό. Η τουριστική Ελλάδα δεν βίωσε αυτά που περνάει η Ελλάδα της μεταποίησης και των υπηρεσιών. Πιθανότατα δε, για την Ελλάδα του τουρισμού ακόμα και το Grexit να περιείχε μία προοπτική που θα άξιζε να συζητήσει κανείς. Και να, τώρα το Προσφυγικό, τουλάχιστον στη βραχυπρόθεση διάσταση του, δείχνει μία υπόθεση που, προς το παρόν, απασχολεί τον ηπειρωτικό κορμό της χώρας -και τα γνωστά νησιά, φυσικά. Οι άλλοι μπορούν να ετοιμάζονται για το καλοκαίρι. Και την ώρα που οι μισοί άνεργοι και υποαπασχολούμενοι των πόλεων θα βλέπουν τους πρόσφυγες στην τηλεόραση, οι άλλοι μισοί θα τρέχουν να σερβίρουν τουρίστες.

Μην αποκλείετε, λοιπόν, να δούμε ένα νέο είδος τοπικισμού. «Στην περιοχή μας δεν θέλουμε πρόσφυγες, δουλεύουμε μαύρα γιατί έναν Αύγουστο περιμένουμε και εμείς και βάζουμε το χρήμα κάτω από το στρώμα.» Ηδη ακούγονται αυτά. Εχουμε πάρα πολλές ατζέντες για τόσο μικρή χώρα. Εκεί που ο ένας προσπαθεί να επιβιώσει, ο άλλος έχει ήδη σωθεί και πάει λέγοντας.

Οι κρίσεις ενισχύουν πάντα τις εσωστρεφείς τάσεις. Και, εκτός των άλλων, το ελληνικό κράτος, ως λειτουργικός μηχανισμός, έχει απαξιωθεί στη συνείδηση των πολιτών. Το εθνικό «όραμα» της ανάπτυξης, το Προσφυγικό, το Ασφαλιστικό, το Φορολογικό είναι μία συζήτηση που αφορά τη μισή χώρα, το κομμάτι που δεν έχει δουλειές στον τουρισμό. Ο κυρίαρχος πολιτικός λόγος, ουσιαστικά απευθύνεται στη Β’ Αθηνών. Υπάρχει όμως και η άλλη μισή χώρα. Που παίρνει τις αποστάσεις της.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News