Στη Βρετανία, μέσω του εκκαθαριστικού σημειώματος οι φορολογικές αρχές ενημερώνουν τον φορολογούμενο πώς επιμερίζονται οι φόροι που κατέβαλε στις διάφορες κατηγορίες δαπανών του κράτους. Στο διάγραμμα που ακολουθεί φαίνεται το σχετικό απόσπασμα εκκαθαριστικού βρετανού φορολογουμένου με προ φόρων εισόδημα 40.687£ και καταβληθέντα φόρο 13.803 £.

Αρκεί λοιπόν να γνωρίζει ανάγνωση o φορολογούμενος, για να διαπιστώσει πως εκ των 13.803£ που κατευθύνθηκαν στο κράτος, μόλις το 0,6% (83£) είχε προορισμό τα ταμεία της ΕΕ. Αυτό το 0,6% στάθηκε ικανό να εγείρει στη Βρετανία έναν εντονότατο δημόσιο διάλογο με αρνητικά συναισθήματα και διχαστικά συνθήματα. Και ο ψηφοφόρος που με την ψήφο του γλύτωσε τις 83 λίρες, λόγω της υποτίμησης της στερλίνας θα επιβαρυνθεί περισσότερα από την αύξηση του κόστους των καλοκαιρινών διακοπών σε ένα φθηνό θέρετρο της Νότιας Ευρώπης. Εκτός κι αν πίστευε ότι «η Δημοκρατία θα νικήσει» και άρα, το υπόλοιπο σύμπαν οφείλει να παραμείνει ακίνητο!

Δεν έχω πρόθεση να υποβιβάσω το στρατηγικό ερώτημα «Πώς θα προκόψει καλύτερα ένα έθνος – εντός ή εκτός ΕΕ;» χρησιμοποιώντας απλουστευμένα και απλοϊκά αριθμητικά επιχειρήματα και αναλογίες. Και στην περίπτωση της Βρετανίας όμως και στη χώρα μας, για την πλειονότητα των πολιτών, των κομμάτων και των ΜΜΕ, το πεδίο της αντιπαράθεσης περιορίζεται σε απλουστευμένα, εύπεπτα και επιφανειακά επιχειρήματα ενώ το κενό της λογικής επεξεργασίας παραγεμίζει με φαντασιόπληκτα σενάρια και συναισθήματα. Είναι το πεδίο όπου το στρατόπεδο του λαϊκισμού υπερέχει. Η αντιπαραβολή της φωτογραφίας της γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου με 35 εκατ. λακκούβες είναι πιο εύκολη, πιο αποτελεσματική από το να ανατρέξει ο πολίτης στο εκκαθαριστικό του.

Μόλις πέρυσι οι Βρετανοί είχαν εκλογές. Το ποσοστό συμμετοχής τον Μάιο 2015 ήταν 66,1% περίπου, όσο και στις εκλογές του 2010 (65,1%). Ενα χρόνο αργότερα, στο δημοψήφισμα Bremain – Brexit, το ποσοστό συμμετοχής ήταν 72,2%. Ενας στους 11 ψηφοφόρους του δημοψηφίσματος δεν είχε ψηφίσει στις εθνικές εκλογές ένα χρόνο πριν. Ενας στους 11 δεν αξιολογούσε ως σημαντικό τον τρόπο που η κυβέρνησή του διαχειρίζεται το 99,4% των φόρων που καταβάλλει και δεν πήγε να ψηφίσει. Αξιολόγησε λέτε σημαντικότερο τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ διαχειρίζεται το 0,6% των φόρων του και προσήλθε στο δημοψήφισμα; Ή μήπως το 99,4% συσχετίζεται με το εθνικό, ενώ το 0,6% είναι μεν αμελητέο αλλά συσχετίζεται με τον πάντα χρήσιμο και αναγκαίο εξωτερικό εχθρό;

Αν δεν υπήρχαν οι καθαρές εισροές από την ΕΕ, οι έλληνες πολίτες θα κατέβαλαν 11% περισσότερους άμεσους και έμμεσους φόρους, προκειμένου να δαπανά το κράτος ακριβώς τα ίδια ποσά για υγεία, συντάξεις και λοιπές δαπάνες

Ακούσαμε αυτές τις ημέρες πως η Βρετανία δίνει 350 εκατ. στερλίνες την εβδομάδα στην ΕΕ. Το πραγματικό νούμερο είναι το 1/3, μόλις 120 εκατ. εδώ. Το 1984 η Μάργκαρετ Θάτσερ, μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις, εξασφάλισε την επιστροφή περίπου του 30% από την ετήσια εισφορά της Βρετανίας στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Ετσι τα 350 εκατ. καθίστανται μετά τις επιστροφές 250. Αν συνυπολογιστούν όμως και οι εισροές που λαμβάνει η Βρετανία από την ΕΕ, το καθαρό ποσό μειώνεται στα 120 εκατ. λίρες την εβδομάδα ή 25 πένες κατά κεφαλήν εισφορά ημερησίως. Σε άλλο άρθρο εδώ το συμπέρασμα της ανάλυσης είναι πως η κατά κεφαλήν καθαρή εκροή της Βρετανίας προς την ΕΕ είναι ίδια με της Νορβηγίας, η οποία δεν συμμετέχει στην ΕΕ, διατηρεί όμως ειδική σχέση που της επιτρέπει πρόσβαση στην ενιαία αγορά. Δηλαδή η Βρετανία θα χρειαστεί να καταβάλει αντίστοιχα με τα σημερινά ποσά ακόμη και μετά το Brexit, προκειμένου να διατηρεί προνομιακή εμπορική σχέση με την ΕΕ χωρίς όμως καμιά συμμετοχή στις αποφάσεις.

«Ψιλοβελονιά», θα μου πείτε αυτού του είδους οι σκέψεις, όταν συγκρίνονται γέφυρες με λακκούβες. Παραμένει, ωστόσο, άξιο απορίας πώς ένα κεντρικό προεκλογικό σύνθημα απολύτως μετρήσιμο μπορεί τόσο άνετα να τριπλασιάζεται, να παραποιείται τόσο εξόφθαλμα και να βρίσκει ευήκοα ώτα και συνειδήσεις που δεν προσβάλλονται από το μέγεθος της κοροϊδίας. Ό,τι συνέβη στη Βρετανία, συνέβη και στην Ελλάδα – αρκεί να θυμηθούμε την τετράχρονη παραπληροφόρηση και την προπαγάνδα που κυριάρχησε σχετικά με τη μεγαλύτερη ελάφρυνση χρέους στην ανθρώπινη ιστορία, το PSI. Το μέγεθος της παραποίησης και του ψέματος που διαπιστώνεται ακόμα και στα απολύτως μετρήσιμα μεγέθη στη δημόσια αντιπαράθεση αποτελεί μέτρο αναφοράς και για τα μη μετρήσιμα ζητήματα. Τα ψέματα, οι ψευδαισθήσεις και οι αυταπάτες παντού βρίσκουν γόνιμο έδαφος στην έλλειψη οικονομικής και μαθηματικής παιδείας, στην αθέλητη ή προϊόν αυταπάτης άγνοια, στην ημιμάθεια και την ακρισία. Στην έλλειψη, τελικά, πολιτών που είναι σε θέση να γνωρίζουν την αλήθεια και να αναγνωρίζουν τον πολιτικό που την εκπροσωπεί.

Αν, στην περίπτωσή μας, έστελνε το ελληνικό Taxis στους φορολογουμένους έγγραφη ενημέρωση για το πώς δαπανά το κράτος τους φόρους τους, στην ένδειξη «συνεισφορά στον προϋπολογισμό της Ε.Ε. θα ανακαλύπταμε αρνητικό νούμερο. Στο εκκαθαριστικό του παραδείγματος αντί για +83 θα διαβάζαμε -1.500. Αν δεν υπήρχαν οι καθαρές εισροές από την ΕΕ, οι έλληνες πολίτες θα κατέβαλαν 11% περισσότερους άμεσους και έμμεσους φόρους, προκειμένου να δαπανά το κράτος ακριβώς τα ίδια ποσά για υγεία, συντάξεις και λοιπές δαπάνες (46,5 δισ.€ ήταν τα έσοδα του προϋπολογισμού το 2014 εδώ & 5,16 δισ.€ ήταν οι καθαρές εισροές από την ΕΕ εδώ).

Αυτήν την πληροφορία, το βαθμό εξάρτησης της «ευημερίας» μας από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία, ο μέσος πολίτης δεν την είχε. Την είχε όμως ο Πρωθυπουργός μας. Γι’ αυτό, παρά το 62% που συγκέντρωσε το «Οχι», έστριψε το τιμόνι ανάστροφα. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, πάντως, η περίπτωση των Βρετανών είναι πιο δύσκολη. Για εκείνους τα οφέλη από τη συμμετοχή στην ΕΕ είναι κυρίως άυλα, δύσκολα μετρήσιμα. Αντίστοιχα, και οι συνέπειες της οικονομικής ζημιάς από το Brexit, είτε μικρές είτε μεγάλες, θα φανούν σε βάθος χρόνου και δύσκολα ο μέσος ψηφοφόρος θα μπορεί να ανιχνεύσει τα αίτια της υποβάθμισης του βιοτικού του επιπέδου. Γι’ αυτό και ο πειρασμός ήταν πολύ μεγαλύτερος και το στοίχημα πιο κερδοφόρο για τους άγγλους δημαγωγούς: μπορούν να οδηγήσουν τη χώρα τους σε  ζημιογόνο Brexit αλλά πιθανότατα δεν θα είναι εκεί, όταν θα έρθει ο λογαριασμός.

Μια ακόμη σημαντική διαφορά μεταξύ ελλήνων και βρετανών δημαγωγών είναι ότι σήμερα στη Βρετανία πρέπει να προχωρήσουν στο Brexit για να εκπληρώσουν τις προσωπικές φιλοδοξίες τους, να καταλάβουν την εξουσία. Στην Ελλάδα πέρυσι, οι δημαγωγοί έπρεπε να αποφύγουν το Grexit -τη διάλυση της χώρας-  για να χαρούν την εξουσία.

Αυτές οι δυο διαφορές μεταξύ ελληνικού και βρετανικού δημοψηφίσματος καθιστούν πιο πιθανό να υλοποιηθεί τελικά το Brexit. Oχι γιατί οι Βρετανοί διαθέτουν πιο σοβαρούς και συνεπείς δημαγωγούς, αλλά επειδή ανακύπτουν λιγότερο πιεστικά οικονομικά προβλήματα και οι ακραίοι δημαγωγοί δεν είναι ακόμη στην εξουσία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News