Μετά από δύο ολόκληρα χρόνια γεμάτα ντόπιες αγωνίες, μνημόνια, δάνεια περικοπές, καταρρεύσεις και προβλήματα –και αφού μεσολάβησε μια ωραία κουβέντα που είχα με φίλους την Πέμπτη το βράδυ (κοντά στο τζάκι πάντα!) – θέλω, γράφοντας, να ζουμάρω αντίστροφα (zoom-out δηλαδή) και να δω την μεγάλη εικόνα λιγάκι «αφ’ υψηλού» -από κάποια απόσταση δηλαδή. Εντάξει η Ελλάδα, η Ευρώπη, η Μικρά Ασία, η Τουρκία, η Ρωσία, τα Αφρικανικά παράλια, η Ινδία, η Κίνα, η Βόρεια και η Δυτική Ευρώπη, η Δανιμαρκία [που μόνο σάπια πια δεν την λες!], τα μυθικά νησιά της Μεγάλης Βρετανίας, οι ΗΠΑ στην άλλη μεριά του Ατλαντικού. Αλλά υπάρχει και μια ολοκληρωμένη οντότητα της οποίας όλοι εμείς και όλα αυτά, έμψυχα και άψυχα, αποτελούμε σάρκα από τη σάρκα της, μικρά κομματάκια της. Και αυτή η οντότητα είναι ο Πλανήτης : Planet Earth.
Από την εφεύρεση του τροχού κι’ έπειτα, οι εκάστοτε κάτοικοι αυτού του πανέμορφου πλανήτη (που θα μπορούσε να ήταν ο «Παράδεισος», αν δεν τον είχαμε κάνει εμείς οι άνθρωποι σκουπιδαριό), δεν ζουν με ότι παράγουν σε απόσταση ολίγων χιλιομέτρων από το σπίτι τους. Ανταλλάσουν προϊόντα από διάφορες περιοχές και ηπείρους (αφού φτιάξαμε πια και καράβια και προχωρήσαμε ραγδαία σε τέτοιους είδους διευκολύνσεις των μεταφορών και των μετακινήσεών μας) και επειδή είναι μεγάλο ζόρι να στείλει ο άλλος ένα κιλό λάδι από την Καλαμάτα στου Νείλου τα’ αμμοχώραφα και από εκεί να του στείλουν γι’ αντάλλαγμα δυό μάγκος (λέμε τώρα), εφευρέθηκε και το χρήμα. Εδώ, λόγω βαθύτατης άγνοιας (αμορφωσιά το λένε αυτό κανονικά, αλλά θέλω λιγάκι να το αλαφρύνω) θα κάνω ένα μέγα άλμα και θα πω ότι από την ανταλλακτική αυτή ανάγκη «χύθηκαν» σε μέταλλο κατ’ αρχήν τα νομίσματα και δημιουργήθηκε το «χρήμα», για να διευκολύνει το εμπόριο και τις συναλλαγές των ανθρώπων. Μόνο οι άνθρωποι χρησιμοποιούν χρήματα – όλες οι άλλες μορφές ζωής δεν το έχουν υπ’ όψη τους γιατί, απλούστατα, δεν έχουνε εγκεφάλους τόσο ανεπτυγμένους όσο είναι ο ανθρώπινος που σχεδόν ταυτίζεται με τον «κεντρικό εγκέφαλο» – με όποιον ή ό,τι τελοσπάντων έβαλε μια τάξη στο χάος. Μόνο εμείς ξέρουμε με σιγουριά τι ώρα θα ανατείλει σε κάθε περιοχή της γής, όπως και τι ώρα ακριβώς θα δύσει, γιατί «έχουμε μυαλό». Θέλω εδώ απλώς να υπενθυμίσω ότι αυτήν την πασιφανή συμπαντική τάξη και αρμονία, δεν την επιβάλαμε ούτε την δημιουργήσαμε εμείς οι άνθρωποι, είχαμε όμως το μυαλό να την καταγράψουμε λεπτομερώς και να εξαγάγουμε πολύ χρήσιμα συμπεράσματα ακόμα και από το «γιατί πέφτει ένα μήλο απ’ τη μηλιά» ή γιατί μπορεί ένας θρόμβος αίματος να σφηνώσει στην φλέβα της καρδιάς και να μας στείλει από εκεί που ήρθαμε – αδιάβαστους.
Το σημερινό παραμυθάκι βιάζεται να έρθει στο σήμερα : Ο άνθρωπος λοιπόν, χρησιμοποιώντας το χρήμα, άρχισε να βελτιώνει αισθητά το επίπεδο της ζωής του και να φτιάχνει πολιτισμούς που ακόμα και αν δεν υπάρχουν πια, δώσανε τις κατευθύνσεις για την εξέλιξη του είδους. Η μέγιστη δική μας «έξυπνη εφεύρεση» (μιλάμε για τον υλικό κόσμο βέβαια, όχι τον πνευματικό – γιατί εκεί είχαμε ακόμα μεγαλύτερες επιδόσεις μέσα στους αιώνες), το χρήμα, από ένα σημείο και μετά, έχασε και ξέχασε τον αρχικό προορισμό του. Εμείς που το δημιουργήσαμε, για κάποιον περίεργο λόγο, ξεχάσαμε ότι το φτιάξαμε για να μας διευκολύνει και το μετατρέψαμε σε αυτοσκοπό και, εν τέλει, εχθρό μας – αφού (ιδού το άλμα που ώρα τώρα επιζητώ) κατάφερε αυτό, το δημιούργημά μας, να γίνει ισχυρότερο από εμάς που το δημιουργήσαμε. Τα αποτελέσματα αυτής της εξελικτικής διαδικασίας που πήρε πολλούς αιώνες και βασάνισε πολλές ψυχές, τα ζούμε πια τώρα που ο πλανήτης μας τείνει να «παγκοσμιοποιηθεί» και τα σύνορα να διαγραφούν, αναγκάζοντάς μας να δούμε επιτέλους κατάματα ορισμένες αλήθειες.
Το βράδυ της Πέμπτης ο Βίκος είπε μια φράση που «έγραψε» πολύ μέσα μου, στον σκληρό του εγκεφάλου. Ότι ποτέ στην ιστορία (δεν λέμε για τον «Μίδα» της μυθολογίας), δεν υπήρχαν άνθρωποι, βασιλιάδες, αυτοκράτορες, τύραννοι, απόλυτοι άρχοντες, τόσο πλούσιοι όσο πλούσιοι είναι σήμερα μερικές (δεκάδες;) χιλιάδες άνθρωποι στον πλανήτη. Αυτοί οι λίγοι άνθρωποι, στην Κίνα, στις ΗΠΑ, στην καρδιά της Ευρώπης, στο Κάϊρο, στα Εμιράτα, στο «δεν έχει καμία σημασία πού-πια», έχουν συγκεντρώσει στα χέρια τους όλον τον πλούτο της Γής, με αποτέλεσμα να βασανίζεται κυριολεκτικά από το κρύο και την πείνα η μισή ανθρωπότητα, να ζει στα όρια της φτώχειας το 30% της και να αγωνίζεται μέσα σε λεωφορεία, τραίνα, μποτιλιαρίσματα και απίστευτο άγχος να βγάλει μεροκάματο το «τυχερό» 15% που ζει στον «καπιταλιστικό» κόσμο και έχει έναν μισθό. Καταφέραμε λοιπόν με λίγα λόγια να φτιάξουμε έναν κόσμο όπου μόνο το 5% ζει πια πραγματικά «χαλαρά» και χωρίς άγριους καθημερινούς αγώνες. Και τώρα που το καταφέραμε, αφού κυριολεκτικά θεοποιήσαμε το χρήμα, προσπαθούμε με κάτι σχηματισμούς που τα λένε κόμματα και κάτι επιχειρήσεις που τις λένε τράπεζες και κάτι αμφισβητούμενες πια οντότητες που τις λένε Κράτη, να ρυθμίσουμε αυτό το ανεξέλεγκτο πια που εξερράγη σαν ηφαίστειο μέσα στην καθημερινότητά μας – και το λένε υπεραξία (με την κυριολεκτική αλλά και ποιητική σημασία της λέξεως).
Το μπαλόνι φούσκωσε όσο δεν πήγαινε άλλο – και, πάει, έσκασε. Εμένα δεν μου μένουν πια πολλά χρόνια στον πλανήτη (όσα και να είναι τελικά, τον ευγνωμονώ που με φιλοξένησε και με φιλοξενεί ακόμα με τόση ευγένεια και προθυμότητα παρά τη φριχτή απληστία μου), ξέρω όμως καλά πώς το μέγα πρόβλημα που έχει πια προκύψει και κάθε μέρα που περνά θα διογκώνεται δεν μπορεί να λυθεί παρα με μιαν άλλη, παγκόσμια πια, «Συνθήκη» (που θα την υπογράφουν όλες οι κρατικές οντότητες όλων των ηπείρων) η οποία θα θέτει τους όρους και τους κανόνες κάτω από τους οποίους θα επιτευχθεί μία όσο πιο δίκαιη γίνεται («κατά το ανθρώπινον» !), ανακατανομή του πλούτου. Άλλος τρόπος δεν υπάρχει. Γιατί ο Ασιάτης υπουργός των εξωτερικών της Μέρκελ, δεν διαφέρει σε τίποτα από τον «αδερφό» του που δεν έχει νεράκι να πιεί και φάρμακο να δώσει στο παιδί του, πίσω στην «πρώτη» πατρίδα. Και ο African-American Μπάρακ Ομπάμα δεν βρίσκεται στον Λευκό Οίκο για να περάσει καλά αυτός και η Μισέλ – υπάρχει κάποια αποστολή που του έχει αναθέσει το σύμπαν (όπως σε όλους μας εξ’ άλλου). Είναι πια καιρός να δούμε την μεγάλη εικόνα: Planet Earth.
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News