Η πρόβα τζενεράλε για το κλείσιμο των θυρών στο Μετρό είχε γίνει απροειδοποίητα σε κάποιους σταθμούς πριν από μερικούς μήνες, όταν ακόμη όλοι -ή σχεδόν όλοι- περνούσαμε πειρατικά, χωρίς να αγοράζουμε καν ηλεκτρονικό εισιτήριο. Ημασταν σίγουροι ότι οι ηλεκτρονικές πόρτες δεν θα έκλειναν ποτέ και ότι αυτού του είδους η τεχνολογία δεν θα κατάφερνε να εφαρμοστεί στο αθηναϊκό Μετρό.

Ανεβαίνοντας με τις κυλιόμενες σκάλες από την αποβάθρα του Ευαγγελισμού, στα αυτιά μου άρχισε να βουίζει ένας πολύ αλλόκοτος θόρυβος. Προμήνυε κάτι αγχωτικό, λες και σε είχαν κλείσει μέσα σε μαγνητικό τομογράφο, ή λες και κάποιος τρελοσκηνοθέτης είχε αποφασίσει να γυρίσει το remake από τα θριλερικά «Πουλιά» του Χίτσκοκ.

Ξαφνικά κατάλαβα τι συνέβαινε: οι πόρτες εισόδου-εξόδου στον Ευαγγελισμό είχαν κλείσει. Οι πιο προνοητικοί τις ανοιγόκλειναν με το ηλεκτρονικό τους εισιτήριο, όμως εγώ τι θα έκανα; Για μερικά κρίσιμα δευτερόλεπτα τρομοκρατήθηκα. Οχι τόσο επειδή θα με έπιανε κάποιος ελεγκτής και θα με ανάγκαζε να πληρώσω πρόστιμο. Ηταν πιο κλειστοφοβική η αγωνία που με κυρίευσε: κι αν δεν καταφέρω να βγω ποτέ από εδώ μέσα; Θα αναγκαστώ να πηγαινοέρχομαι για πάντα μέσα στον ίδιο συρμό και θα ζω σε έναν παράλληλο κόσμο όπως έκανε και ο Τομ Χανκς στην ταινία «The terminal» παγιδευμένος στο αεροδρόμιο;

Για καλή μου τύχη, μία από αυτές τις πόρτες είχε παραμείνει ανοιχτή. Πλησίασα με εξωτερική ψυχραιμία και βγήκα στον έξω κόσμο, απολαμβάνοντας την ελευθερία που νόμιζα ότι κάποιος ετοιμαζόταν να μου στερήσει.

Εκείνη η προ μηνών πρόβα τζενεράλε προχώρησε εδώ και μία εβδομάδα ακριβώς, σε κανονική παράσταση. Οι πόρτες στους σταθμούς έχουν κλείσει και παρατηρείς πολλές διαφορές κοινωνικής διαστρωμάτωσης: στη «μπλε γραμμή» που οδηγεί στα βόρεια προάστια και σε στάσεις όπως «Χαλάνδρι», «Αγία Παρασκευή», «Δουκίσσης Πλακεντίας» υπάρχουν πιο επιμελείς επιβάτες.

Στην «Κόκκινη» που περνά από περιοχές όπως «Αττική», «Σταθμός Λαρίσης», «Μεταξουργείο», οι ουρές στα εκδοτήρια είναι σταθερά μεγαλύτερες, ενώ μπροστά από τις πόρτες δημιουργούνται αμήχανα και νευρικά «τρενάκια». Λες και κανείς δεν πίστευε πραγματικά ότι κάποια στιγμή θα ερχόταν η ώρα να διαπραγματευτούν με ένα μηχάνημα που θυμίζει αυστηρό πορτιέρη σε κλαμπ της Παραλιακής το αν θα καταφέρουν να περάσουν ή όχι.

Καλή «Επιτυχία» με το εισιτήριο

Η νέα εποχή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου λοιπόν. Ξαφνικά οι επιβάτες πιάνουν την κουβέντα με αγνώστους στις 8 το πρωί. «Μπορείτε να με βοηθήσετε; / Το χτύπησα στο λεωφορείο – πρέπει να το ξαναχτυπήσω κι εδώ; / Ομόνοια πάω. Πώς βγάζω εισιτήριο; Το πιο απλό θέλω / Πω πω, βάσανο είναι / Ολα τα ‘χαμε, αυτό μας έλειπε…».

Αυτό το face-control στο οποίο υποβάλλεσαι καθημερινά έχει βέβαια και τα τυχερά του: με το που περάσεις το εισιτήριο ή την κάρτα από το μηχάνημα που θα κρίνει αν θα περάσεις ή όχι στην άλλη πλευρά, έχεις κάτι να περιμένεις.

Είναι η λέξη «Επιτυχία» που αναγράφεται αν έχουν γίνει όλα σωστά και σου δίνει το πράσινο φως. Οι γυάλινες πορτούλες ανοίγουν φιλόξενα κι εσύ εξέρχεσαι ευτυχισμένος. Επιτυχία ίσον επιβράβευση. Τα κατάφερες για άλλη μια μέρα, δεν έμεινες παγιδευμένος μεταξύ εκδοτηρίων και αποβάθρας να κοιτάς αβοήθητος το πλήθος με τις έγκυρες κάρτες και τα έγκυρα εισιτήρια που του ανοίγουν διάπλατα όλες τις ηλεκτρονικές κερκόπορτες.

Γνωριζόμαστε από κάπου;

Αυτός ο επαναπροσδιορισμός της εμπειρίας του Μετρό, σε κάνει να ξανασυστηθείς μαζί του. Να αναλογιστείς τι ζεις καθημερινά μέσα σε αυτόν τον πολύβουο υπόγειο μικρόκοσμο: αν είσαι πολύ συνεπής, θα συναντάς κάθε μέρα τα ίδια ακριβώς άτομα να στέκονται ακριβώς στην ίδια θέση. Ο μακρυμάλλης ροκάς που περιμένει στην αποβάθρα του Συντάγματος με κατεύθυνση προς Αεροδρόμιο στις 08.20 με το ένα χέρι στην τσέπη και τα ακουστικά στα αυτιά του.

Η κυρία με τα κοντά βαμμένα μπλε μαλλιά που μπαίνει πάντα με νεύρα από Ομόνοια προς Σύνταγμα – την πρώτη φορά που την είδα σκέφτηκα ότι έχει τόσα νεύρα επειδή δεν της πέτυχε η ακριβής απόχρωση στο μαλλί.

Τα γκρουπ των τουριστών που μπαίνουν από Μεταξουργείο με κατεύθυνση μάλλον την Ακρόπολη. Οι Ιταλοί είναι οι πιο φασαριόζοι, οι Γάλλοι οι πιο ευγενικοί, οι Γιαπωνέζοι οι πιο σαστισμένοι, οι Σκανδιναβοί οι πιο καμμένοι από τον ήλιο.

Χθες μπήκε ξαφνικά τόσος κόσμος από την Ομόνοια, που σκέφτηκα ότι αν μας απαθανάτιζε κάποιος φωτογράφος εκείνη τη στιγμή, θα θυμίζαμε πολύ την «Γκερνίκα» του Πικάσο: ένα χέρι εδώ, ένα πόδι πολύ πιο πέρα και όλα να ανήκουν στον ίδιο άνθρωπο. Ολοι προσπαθούν να στοιβαχτούν όπως όπως για να προλάβουν να πάνε «κάπου», καταλήγοντας να θυμίζουν έναν τεράστιο σουρεαλιστικό καμβά, ή για να είμαστε πιο ακριβείς με το αισθητικό και συναισθηματικό αποτέλεσμα, χαλκομανία.

Οταν τα πράγματα είναι πιο χαλαρά στο βαγόνι, σου δίνονται ευκαιρίες να διαβάσεις. Και αν ακόμα δεν έχεις μαζί σου το βιβλίο σου, μπορείς να ρίξεις κλεφτές ματιές σε αυτό που διαβάζει ο διπλανός σου, ή αυτός που κάθεται σε θέση, ενώ εσύ στέκεσαι σαν μπαμπούλας από πάνω του.

Ενα πρωινό με έπιασα να διαβάζω ολόκληρη τη στιχομυθία μέσω messenger που είχε μια κοπέλα με το αγόρι της – βοηθάει να φοράς γυαλιά ηλίου για να μην προδίδεται το αδιάκριτο βλέμμα σου. Του έγραφε κάτι κατεβατά του τύπου «έχω ανάγκη την αγάπη σου και θέλω κι εγώ να σου δώσω την απόλυτη αγάπη». Ηταν 8.30 το πρωί κι εκείνη αντάλλασσε όρκους αιώνιας πίστης, την ίδια ώρα που άλλοι μετά βίας ανταλλάσσουν μια ξερή «καλημέρα».

Οταν δεν διαβάζεις τα απόκρυφα μηνύματα από το κινητό του διπλανού σου, είσαι σε θέση να ακούσεις τις πιο μύχιες σκέψεις του. Τις προάλλες στεκόταν δίπλα μου σε απόσταση αναπνοής σε όλη τη διαδρομή από Ομόνοια προς Αττική ένας τύπος που παραμιλούσε χωρίς σταματημό. Για την ακρίβεια, ήταν σαν να έκανε διάλογο με τις φωνές που άκουγε μέσα στο κεφάλι του. Επειδή η παράνοια δεν βρισκόταν πολύ μακριά, κατέβηκα στο Μεταξουργείο και περίμενα το επόμενο.

Και είναι φυσικά και η στιγμή της απόβασης από το βαγόνι και η στιγμή μετάβασής σου σε κάποια άλλη γραμμή. Εκεί πρέπει να είσαι οπλισμένος με μεγάλο θάρρος, να έχεις στοιχειώδεις γνώσεις πολεμικών τεχνών ή έστω να έχεις δει το «Braveheart»: πιάνεις τον εαυτό σου να νιώθει ότι πάει κόντρα σε όλο το ρεύμα και δίνει τη μάχη της ζωής του, όταν για παράδειγμα κατευθύνεται προς «Αγία Μαρίνα», την ίδια στιγμή που όλοι, μα όλοι οι άλλοι, έρχονται κατά πάνω σου με σκοπό να καταλήξουν «προς Αεροδρόμιο». Είναι μια άνιση μάχη, αλλά αν είσαι προσηλωμένος στον στόχο σου μπορεί και να τα καταφέρεις.

Ετσι περνούν οι ώρες και οι μέρες στο Μετρό, ειδικά τώρα που μπήκε στη ζωή μας η περιπέτεια του ηλεκτρονικού εισιτηρίου, μετατρέποντας μια άλλοτε προβλέψιμη διαδρομή σε πραγματική περιπέτεια: θα καταφέρω να περάσω στην αντίπερα όχθη;

Αλλωστε, δεν πρέπει να βιαζόμαστε. Εχουν περάσει τόσα χρόνια από την πρώτη μέρα λειτουργίας του Μετρό στην Αθήνα, από τα μεγάφωνα το λένε ξανά και ξανά, αλλά οι περισσότεροι επιμένουν να στέκονται στην αριστερή και όχι στη δεξιά μεριά στις κυλιόμενες σκάλες. Νομίζουν ότι βρίσκονται ακόμα στο πολυκατάστημα ΜΙΝΙΟΝ το 1985 και χαζεύουν τα εμπορεύματα μεταξύ ορόφων. Μέχρι να λειτουργήσει το Μετρό στη Θεσσαλονίκη, θα έχουμε μάθει πού πρέπει να στεκόμαστε.

Καθημερινά συνδιαλεγόμαστε με λέξεις βαρύγδουπες όταν μετακινούμαστε με το Μετρό: «ανταπόκριση», «επιτυχία», «προσοχή στο κενό». Τόσες προσδοκίες και τόσα αδιέξοδα με μοναδικό σύμμαχο ένα τόσο δα επαναφορτιζόμενο μικρό χαρτάκι. Ο Τομ Χανκς στο «Terminal», συνειδητοποιώντας ότι δεν μπορεί να φύγει, αποφασίζει να περάσει καλά όσο βρίσκεται εκεί. Μήπως να προσπαθήσουμε να κάνουμε κι εμείς το ίδιο;

Και ίσως τότε, το «Δεν περνάς κυρά Μαρία» θα δώσει τη θέση του στο επίσης παιδικό, αλλά πιο απελευθερωτικό «σουσάμι άνοιξε». Φτου και βγαίνω!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News