Το καθεαυτό θέμα της παράστασης δεν είναι ιδιαίτερα επίκαιρο, ιδίως στο νεανικό κοινό, παρόλο που αυτό σπεύδει να γεμίσει την αίθουσα «Κάρολος Κουν» στο Νέο Ελληνικό Θέατρο του Γιώργου Αρμένη. Η Ερασμία, μία γυναίκα της επαρχίας που χήρεψε νωρίς, καθώς ο άντρας της, τραυματίας του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, πέθανε από γάγγραινα στο πόδι, εμφανίζεται εγκλωβισμένη στη συντηρητική νοοτροπία και τις οπισθοδρομικές αντιλήψεις εκείνης της εποχής. Με «κληρονομιά» ένα περίπτερο, που της παραχώρησε το ελληνικό κράτος ως αποζημίωση για τον τραυματισμό του άντρα της, και μια κόρη που είχε ήδη χωρίσει σε νεαρή ηλικία (τη ξεγέλασε ο σύντροφός της και δεν την παντρεύτηκε ποτέ), προσπαθεί να επιβιώσει σε μία κοινωνία που την περιμένει με το δάκτυλο στη σκανδάλη.

Ο «Συμβολαιογράφος», η νουβέλα του Νίκου Βασιλειάδη, τη θεατρική διασκευή της οποίας επιμελήθηκαν η Εμμανουέλα Αλεξίου και ο Γιώργος Καραμίχος (σκηνοθέτης), φέρει την άτυχη χήρα να ενδίδει στο ερωτικό της πάθος. Ως «μεταχειρισμένη» δεν της επιτρεπόταν να συνάπτει δεσμούς και φυσικά όλοι οι άντρες την κοιτούσαν ευκαιριακά, δίχως καμία πρόθεση να την «αποκαταστήσουν». Αντιθέτως, η κόρη της, παντρεύεται τελικά τον Αργύρη, έναν κοντό υποδηματοποιό που οι διαστάσεις του αντρικού του οργάνου ήταν διαμετρικά αντίστροφες με το ύψος του. Μάλιστα, ο γαμπρός έφερε και το χαρακτηρισμό του «συμβολαιογράφου», υπό την έννοια ότι ο λόγος του ήταν συμβόλαιο. Όλα τα προβλήματα λοιπόν ξεκίνησαν όταν ο Αργύρης εγκαταστάθηκε ως γαμπρός στο σπίτι της Ερασμίας. Οι αχόρταγες σεξουαλικές νύχτες του ζευγαριού επί ενάμιση χρόνο (όλη η γειτονιά είχε ανοιχτά τα παράθυρα για να ακούει τα κατορθώματα του Αργύρη) ήταν μαρτυρικές για την Ερασμία, η οποία είχε ξεχάσει στην κυριολεξία την ερωτική ηδονή.

Ηδονή που βρήκε για ελάχιστα δευτερόλεπτα στο πρόσωπο του γαμπρού της. Η Ερασμία είχε ένα χωράφι στο οποίο για ανεξήγητους λόγους φύτρωναν μόνο κολοκύθια. Η πλειοψηφία των φαγητών της συμπεριελάμβανε κολοκυθάκια, τα οποία ο Αργύρης σιχαινόταν. Ενώ της είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν του αρέσουν, εκείνη επέμενε να του σερβίρει κάθε είδους συνταγή με κολοκυθάκια. Μια μέρα, ο γαμπρός της φανερά εκνευρισμένος, της λέει: «Ερασμία, την επόμενη φορά που θα βρω στο πιάτο μου κολοκυθάκια, θα σε γαμήσω. Ο λόγος μου συμβόλαιο». Άλλο που δεν ήθελε η Ερασμία. Ένα διήμερο που έλειπε η κόρη της στο γυναικολόγο, ετοιμάζει το τραπέζι στον Αργύρη «φυσικά» με κολοκυθάκια. Ακολούθησε ό,τι φαντάζεστε! Δηλαδή ο Αργύρης, ο «συμβολαιογράφος», τήρησε την υπόσχεσή του, μόνο που βρέθηκε στη φυλακή, διότι τους τσάκωσε η γυναίκα του και η Ερασμία «αναγκάστηκε» να τον κατηγορήσει για βιασμό.
«Η Ερασμία είναι θύμα και θύτης, συναισθάνεσαι τον πόνο της και θες να τη συγχωρέσεις», μου εξηγεί η Ηρώ Μανέ, στον πρώτο της θεατρικό μονόλογο, και συνεχίζει «οι θεατές δεν βλέπουν μονάχα έναν άνθρωπο στη σκηνή, είναι σαν να τους καλείς μέσα στο σπίτι σου και θέλεις να μοιραστείς μαζί τους το πρόβλημά σου». Πράγματι, η σκηνή είναι τόσο μικρή, που ουσιαστικά ως θεατής αφενός αποτελείς μέρος του σκηνικού –τα «μάτια» της επαρχιακής κοινωνίας-, αφετέρου συμμετέχεις στην παράσταση με τη μορφή του κοινού που παρακολουθεί στο τέλος τη δίκη. Εκ πρώτης όψεως, μπορεί το θέμα της παράστασης να φαίνεται απλό και ανεπίκαιρο, ωστόσο αν σκαλίσει κάποιος τη «γλώσσα» του Βασιλειάδη (δεν προσβάλλει το θεατή ακόμη κι όταν υπάρχει αφήγηση ερωτικών σκηνών) και τοποθετήσει φαντασιακά τον εαυτό του στη θέση της Ερασμίας, τότε θα διαπιστώσει ότι πρόκειται για μια πλήρης συναισθημάτων παράσταση με ένα εξαιρετικά διαχρονικό θέμα, την καταπίεση της επιθυμίας.

Έρωτας, πάθος, καύλα, ανασφάλεια, χαρά, λύπη, κόμπλεξ, στενοχώρια, μιζέρια, ελπίδα, κουτσομπολιό, θυμός, όλα συνυφαίνονται με μαεστρία στη ζωή μιας γυναίκας. Ουσιαστικά, η Ερασμία, χρησιμοποιώντας μια γλώσσα διαφορετικής εποχής, δεν αποτελεί απλά μια καταπιεσμένη χήρα, αλλά «κουβαλώντας» στους ώμους της την «αλήθεια» μιας ελληνικής κοινωνίας που όλοι βιάζονται να ξεχάσουν (λες και έχουν περάσει αιώνες από το ’60) συμβολίζει κάθε άνθρωπο που δεν αντέχει να καταπιέζεται και κάποια στιγμή ξεσπάει, προκαλώντας ο ίδιος την τύχη του. Η Ερασμία «ξεγυμνώνεται» επί σκηνής και αποκαλύπτει τις πιο μύχιες σκέψεις της. «Σε μια εποχή ψεύδους, η αλήθεια της ψυχής είναι δυσεύρετη και δύσκολα εκφράζεται», θα μου πει η Ηρώ Μανέ, η οποία επιτέλους βρήκε έναν ρόλο που να αναδεικνύει το βάθος της υποκριτικής της ικανότητας (μόνο τυχαίο δεν είναι ότι η παράσταση έκανε πρεμιέρα τέλη Οκτώβρη και πήρε παράταση επ’ αόριστον).
Βέβαια θα μου πείτε, η αλήθεια είναι περίεργο πράγμα. Ρευστό κι άπιαστο. Συμφωνώ. Πολλές φορές την ακούμε, τη βλέπουμε, αλλά δεν την καταλαβαίνουμε. Θύτες και θύματα, αυτοπαγιδευόμαστε σε μια πραγματικότητα που αδυνατούμε να ορίσουμε. Για παράδειγμα, σκεφτείτε τις δηλώσεις του Γιώργου Παπανδρέου, πριν αναλάβει την εξουσία της χώρας. Μιλούσε συνεχώς για το «πρόγραμμα διακυβέρνησης των πρώτων εκατό ημερών». Ο λόγος του συμβόλαιο. Μετά τις πρώτες εκατό μέρες ήρθε το Δ.Ν.Τ.

ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΡΜΕΝΗ
Σπ. Τρικούπη 34 & Κουντουριώτου, Εξάρχεια, 210 8253489
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετ., Πεμ., Σαβ. 9:15 μ.μ.,Κυρ. 8:00 μ.μ., Τιμές εισιτηρίων: €20, €15.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News