Το 1997, επί κυβερνήσεως Σημίτη, ο καθηγητής Γιάννης Σπράος παρουσίασε μία έκθεση για το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα. Το περιεχόμενο της έκθεσης δεν σήκωσε, απλώς, κύμα αντιδράσεων. Προκάλεσε τσουνάμι. Σύσσωμος ο Τύπος, ακόμα και ο φιλοκυβερνητικός, χαρακτήρισε την έκθεση ανάλγητη, αντιλαϊκή. Ήταν τέτοιο το μένος, που διάβαζες σχόλια ή έβλεπες γελοιογραφίες που είχαν να κάνουν ως και με το επίθετο του καθηγητή -σε κάποιους ακουγόταν γερμανικό. Γράφτηκε μάλιστα ότι η έκθεση αντλεί ερείσματα από τη χούντα του Πινοσέτ.

Δυστυχώς η έκθεση ήταν σωστή ακόμα και ως προς τα σημεία στίξης. Προειδοποιούσε ότι αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, ο λογαριασμός θα έρθει το 2010. Όμως τότε η ελληνική κοινωνία, με μπροστάρηδες τα συνδικάτα, ζητούσε αύξηση συντάξεων και μείωση των ορίων ηλικίας για συνταξιοδότηση. Τέσσερα χρόνια μετά παρουσιάστηκε το σχέδιο Γιαννίτση για το Ασφαλιστικό. Έγινε δεκτό με ογκώδεις διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα. Ο Κώστας Καραμανλής, ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δήλωσε ότι η ΝΔ στέκεται δίπλα στους εργαζόμενους. Όλοι ξέρουμε τι ακολούθησε και πόσο κοστίζει.

Γενικώς υπάρχει ένας άγραφος κανόνας που λέει ότι είναι καλό αυτές τις εκθέσεις να μην τις βάζεις στο συρτάρι, ούτε να τις πετάς στο καλάθι των αχρήστων. Διότι αυτά που γράφουν, σε περιμένουν σε μία σκοτεινή γωνία στο μέλλον.

Η έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη έχει κάτι από Σπράο και Γιαννίτση. Πρώτον επειδή προτείνει παρεμβάσεις που αμφισβητούν κεκτημένα. Και δεύτερον επειδή η αντιπολίτευση, αλλά και ένα λαϊκό κομμάτι της κυβερνητικής πλειοψηφίας, την απορρίπτουν πριν καν την διαβάσουν. Η αλήθεια είναι ότι ένα μεγάλο κομμάτι της αναλώνεται στα απολύτως αυτονόητα, σε ένα πλαίσιο δράσης που δεν θα ετίθετο καν προς συζήτηση σε μία αναπτυγμένη χώρα του δυτικού κόσμου.

Όχι ότι δεν σηκώνουν κουβέντα κάποιες από τις προτάσεις που δείχνουν διαφορετικά, ανάλογα με την οπτική γωνία από τις οποίες τις παρατηρείς. Παράδειγμα η πρόταση για «αυτονομία» στις σχολικές μονάδες. Κάποιοι βλέπουν ευκαιρία για τις τοπικές κοινωνίες να δημιουργήσουν κύτταρα ανάπτυξης γύρω από το σχολείο και κάποιοι άλλοι σκοτεινό σχέδιο ιδιωτικοποίησης της δημόσιας Παιδείας. Για τους φιλελεύθερους ο περιορισμός των επιδομάτων δίνει κίνητρα απασχόλησης, για τους αριστερούς οδηγεί σε εξαχρείωση. Άλλοι συμφωνούν με τον προσωπικό κουμπαρά στην ασφάλιση και άλλοι βλέπουν ότι οδηγεί σε μελλοντικές γενιές εξαθλιωμένων συνταξιούχων. Και αυτά είναι μόνο μερικά απλά παραδείγματα.

Η έκθεση Πισσαρίδη δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως προγραμματικό κυβερνητικό κείμενο. Δεν θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ούτε ως ένα μέσο που φτιάχνει κλίμα. Είναι όμως η καλύτερη αφορμή, το πιο πρόσφορο βήμα για ουσιαστική διαβούλευση. Για τη χάραξη ενός οδικού χάρτη που θα περιγράφει τη διαδρομή για την Ελλάδα του 2030 και για τα μισά του αιώνα.

Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι να μην πάει από εκεί που πήγε και η έκθεση Σπράου. Να μη δαιμονοποιηθεί, αλλά και να μην αποκτήσει για κάποιους ισχύ και βαρύτητα Ευαγγελίου. Είναι μία συγκροτημένη προσέγγιση με σύγχρονη ματιά, συμβατή με τις απαιτήσεις του κόσμου που έρχεται. Ενός κόσμου πιο σκληρού, αλλά με τεράστιες ευκαιρίες για εκείνους που θα τον κατανοήσουν πρώτοι.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News