«Μόνο τουρισμό έχει η Ελλάδα. Τι νομίζεις; Ότι θα δούμε άσπρη μέρα με τις καλλιέργειες, τις φράουλες και τα πορτοκάλια;» έλεγε ο Παριανός μεσήλικας στους ομοτράπεζούς του στην πλατεία της Παροικιάς. Κι εκείνοι συμφώνησαν. «Ολα τα σπίτια νοικιάστηκαν με Airbnb. Μήπως όμως να πούμε ο Δήμος να βάλει ένα όριο μέσα στην πόλη», συνέχισε. «Δεν έγινε αυτό στην Ισπανία; Στην πόλη να υπάρξει περιορισμός. Να μη διώχνουν τον κόσμο. Πιο έξω ας γίνει ότι θέλει».

Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις «είναι το αντίθετο της τάσης του all inclusive», είπε ο Στράτος Παραδιάς, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) μια εβδομάδα πριν στο πάνελ της Prodexpo. Την προηγούμενη δεκαετία, διευκρίνισε, «όλα τα λεφτά τα έπαιρνε ο ξενοδόχος, ο οποίος φορούσε ένα «βραχιολάκι» στον πελάτη και αυτός πολλές φορές δεν έβγαινε από τον χώρο του ξενοδοχείου». Μόνο που η Αθήνα, η Σαντορίνη, η Μύκονος ή η Πάρος, δεν έχουν all inclusive.

«Εδώ πρόκειται για ακριβώς το αντίθετο: για κάτι που δεν αφορά μόνο τους διαχειριστές και τους ιδιοκτήτες, αλλά ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας», συνέχισε. «Και για μια σημαντική συνεισφορά στα κρατικά έσοδα, από τη στιγμή που το κράτος ασχολήθηκε σοβαρά και οργάνωσε τη φορολογία αυτής της δραστηριότητας». Απαντώντας σε ερώτηση, παραδέχθηκε ότι η βραχυχρόνια μίσθωση βοήθησε τους ιδιοκτήτες να πληρώσουν τον ΕΝΦΙΑ και τους άλλους φόρους.

«Η βραχυχρόνια μίσθωση ήρθε για να μείνει. Στην αρχή τα πράγματα ήταν αμφιλεγόμενα, αλλά σιγά – σιγά η κοινωνία το αποδέχεται», είπε με τη σειρά της η Θεοδώρα Δήμα, πρόεδρος του Συλλόγου της Οικονομίας Διαμοιρασμού (ΣΟΔΙΑ). «Οχι μόνο γιατί έδωσε διέξοδο στους ιδιοκτήτες. Πολλές επιχειρήσεις έχουν ανοίξει γύρω από τα ακίνητα που μισθώνονται».

Και αυτές οι υπηρεσίες μπορούν να ασκηθούν από φυσικά πρόσωπα, μη επιτηδευματίες. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, τόνισε ο κ. Παραδιάς, γιατί «μπορεί κάποιος να κάνει τη δραστηριότητα αυτή, ας είναι συνταξιούχος, δημόσιος υπάλληλος, ας έχει οποιοδήποτε ασυμβίβαστο. Δεν χρειάζεται να αποκτήσει επαγγελματική ιδιότητα για να εμπλακεί και να αξιοποιήσει το ακίνητό του», με υπάρχον κτιριακό δυναμικό ή ανθρώπινο δυναμικό που μπορεί να απασχολήσει.

Στα θετικά της βραχυχρόνιας μίσθωσης επισήμανε τη «δημιουργία απασχόλησης για την ανακαίνιση των καταλυμάτων, την εξωστρέφεια και εισαγωγή χρήματος στη χώρα, την προσέλκυση τουριστών που δεν επιλέγουν διαμονή σε ξενοδοχεία – ένα παγκόσμιο κίνημα είναι αυτό – και τη δημιουργία εσόδων που απευθύνονται σε ένα ευρύ κοινωνικό φάσμα».

«Κάθε μέτρο εναντίον των βραχυχρόνιων μισθώσεων, είναι ένα μέτρο εναντίον του τουρισμού και της οικονομίας της χώρας μας»

Επιβεβαίωσε ωστόσο, ως «ενδεχόμενα προβλήματα για όσους θέλουν να επενδύσουν στον χώρο αυτό», την «υπερπροσφορά που οδηγεί σε πτώση των τιμών διανυκτέρευσης σε πολλές περιοχές» και τη «μείωση της ζήτησης λόγω αποσταθεροποίησης του τουριστικού περιβάλλοντος» λόγω της κατάστασης στη Μεσόγειο. Ενώ «δεν είναι κατάλληλα για τη δραστηριότητα αυτή ούτε όλα τα καταλύματα, ούτε όλοι όσοι θέλουν να τα διαχειριστούν», δήλωσε. Επίσης, μπορεί να δημιουργηθεί «ενόχληση στις πολυκατοικίες όταν δεν έχουν δοθεί κατάλληλες οδηγίες στους επισκέπτες». Ως πρόβλημα επισήμανε και την «πρόσκαιρη μείωση προσφοράς κατοικιών από την μακροχρόνια μίσθωση», ιδίως σε περιοχές υψηλού τουριστικού ενδιαφέροντος, αλλά και «την υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, λόγω κακής ποιότητας κάποιων καταλυμάτων».

Ο κ. Παραδιάς πρότεινε για τη δραστηριότητα των βραχυχρόνιων μισθώσεων, να τεθεί ένας επίπεδος φορολογικός συντελεστής 15% (flat rate) και «όχι αυτό που πάει στα 35% και στα 45%», αλλά και υποχρεωτική ασφάλιση των καταλυμάτων και για αστική ευθύνη και υποχρεωτικά μέτρα ασφαλείας (πυροσβεστήρας, σήμανση εξόδου κινδύνου, ρελέ ηλεκτροπληξίας κλπ). Και «σε καμία περίπτωση να μην εφαρμοστούν οι περιορισμοί που ψήφισε η προηγούμενη κυβέρνηση, με τον κόφτη για τις 60 ή 90 ημέρες μίσθωσης και τα 12.000 ευρώ». Αν αυτά εφαρμοστούν «θα οδηγήσουν σε παραοικονομία και στην απόκρυψη φορολογικών εσόδων». Κάθε μέτρο «εναντίον των βραχυχρόνιων μισθώσεων, είναι ένα μέτρο εναντίον του τουρισμού και της οικονομίας της χώρας μας», κατέληξε.

«Είμαστε το 10% του τουριστικού προϊόντος και θα έπρεπε να μας πάρουν πιο σοβαρά», τόνισε η Θεοδώρα Δήμα. Ο ΣΟΔΙΑ συστάθηκε το 2017 και τα μέλη του αποτελούνται από διαχειριστές που έχουν ιδιόκτητα ακίνητα ή διαχειρίζονται ακίνητα τρίτων. Διευκρίνισε ότι ο τουρίστας των βραχυχρόνιων μισθώσεων «είναι νέος τουρίστας. Δεν τον πήραμε από κάποιο ξενοδοχείο». Αλλά δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει ότι «με το Airbnb πλούσιος δεν θα γίνεις». Και πρόσθεσε ότι «θέλουμε η Αθήνα πλέον να φθάσει στα επίπεδα και άλλων ευρωπαϊκών πόλεων. Να ανέβει η κτηματομεσιτική αξία των ακινήτων».

Τα σπίτια που μπήκαν στη βραχυχρόνια μίσθωση, ακόμα και στο «αμαρτωλό Κουκάκι ήταν άδεια πριν πέντε χρόνια», υπογράμμισε. Για να συμπληρώσει ότι ειδικά στα νησιά, όπως η Σαντορίνη και άλλα, «όπου οι εκπαιδευτικοί έχουν πρόβλημα με στέγαση, μία λύση είναι να μένουν τον χειμώνα στα σπίτια και το καλοκαίρι ο ιδιοκτήτης να τα χρησιμοποιεί με βραχυχρόνια μίσθωση». Ομως, «η στέγαση των Δημοσίων Υπαλλήλων δεν είναι ευθύνη των ιδιοκτητών, αλλά του Δήμου. Το κράτος να μεριμνήσει για τη στέγαση των Δημοσίων λειτουργών. Χρειάζεται «να ξεκινήσει η συζήτηση για τη βραχυχρόνια μίσθωση από το μηδέν».

Κοινή πεποίθηση και των δύο ομιλητών ήταν ότι η αγορά θα αυτορυθμιστεί.

Το κράτος, τόνισε η κυρία Δήμα, «να κατεβάσει από τις πλατφόρμες τα 20.000 ακίνητα που δεν έχουν αριθμό μητρώου», προσθέτοντας ότι αυτά «κανιβαλίζουν» τις τιμές στη βραχυχρόνια μίσθωση. «Αυτοί μπορούν να χαμηλώσουν τις τιμές. Εμείς όχι».

«Εγώ έβγαλα το δυάρι μου από τη βραχυχρόνια μίσθωση και το νοίκιασα κανονικά», λέει ιδιοκτήτρια που μέχρι πέρυσι μίσθωνε μέσω πλατφορμών το διαμέρισμά της στο κέντρο της Αθήνας. «Οι τιμές έχουν πέσει από 45 ή 50 ευρώ τη βραδιά πέρυσι, σε 30 και 35 ευρώ. Από αυτά μου μένουν ελάχιστα. Και έχει μειωθεί πολύ η διάρκεια διαμονής. Εχω κρατήσεις για πολύ λιγότερες ημέρες». Φέτος το νοίκιασε σε διπλάσια τιμή από την προηγούμενη μακροχρόνια μίσθωση.

Η φθίνουσα πορεία των εσόδων, ο «αθέμιτος» ανταγωνισμός των τιμών από καταλύματα που δεν έχουν μπει στο μητρώο, αλλά και οι φορολογικές υποχρεώσεις, είναι η αιτία που «θα επιστρέψουν πολλά ακίνητα στη μακροχρόνια μίσθωση έως το τέλος της σεζόν», συμπλήρωσε ο κ. Παραδιάς. «Είναι αναρτημένα 20.000 ακίνητα στην πλατφόρμα της Airbnb και 10.000 στην πλατφόρμα της Booking, χωρίς αριθμό μητρώου. Αυτά θα επιστρέψουν στη μακροχρόνια μίσθωση γιατί δεν έχουν τύχη να τα μισθώσουν».

Στο πάνελ είχε προγραμματιστεί να συμμετέχει και ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) Αλέξανδρος Βασιλικός, ο οποίος δεν μπόρεσε λόγω έκτακτης αλλαγής της ώρας του. «Εμείς», λέει στο PROTAGON – αναφερόμενος στο ΞΕΕ – «είχαμε κάνει πολύ νωρίς τη μελέτη για την οικονομία του Διαμοιρασμού», σημειώνοντας ότι «η δραστηριότητα χρειάζεται περιορισμούς. Αλλιώς φθάνεις σε ακραία φαινόμενα, όπως η Πάλμα ντε Μαγιόρκα που το απαγόρεψε οριζόντια». Η Expedia «δίνει τα στοιχεία. Η Airbnb όχι. Η λύση είναι στην πηγή. Στη Βαρκελώνη πήγε ο εισαγγελέας στην Airbnb και σήκωσε όλους τους υπολογιστές».

«Στο Κουκάκι υπάρχουν μαγαζιά με 100 και 200 κλειδιά. Αυτό δεν μας φέρνει υπεραξία»

Και προσθέτει: «Είμαι υπέρ της ανάπτυξης όλων των τουριστικών προϊόντων. Αλλά αν πριν μερικά χρόνια έλεγα: δώστε μου το Κουκάκι για να το κάνουμε 100 ξενοδοχεία, θα με έλεγαν τουλάχιστον τρελό», σχολιάζει, επισημαίνοντας ότι στη συγκεκριμένη συνοικία της Αθήνας «καταγράφεται αποκλεισμός από τους ντόπιους. Συζητάμε λες και η Ελλάδα είναι γαλατικό χωριό», λέει, υπογραμμίζοντας τι συμβαίνει σε πόλεις του εξωτερικού και την ανάγκη να διατηρηθούν οι ισορροπίες στις τοπικές κοινωνίες. Το επιχείρημα «έλα να ζήσεις σαν τον ντόπιο, όταν αυτό δεν περιορίζεται, δεν υπάρχει. Εδώ έχουμε Επίτροπο Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής», σχολιάζει.

«Ποια είναι η θέση των ιδιοκτητών και των διαχειριστών για το ότι υπάρχουν ολόκληρες πολυκατοικίες στην Αθήνα που δεν πρέπει να λειτουργούν ως άτυπα ξενοδοχεία;» αναρωτιέται. «Στην οικονομία διαμοιρασμού, ο ιδιώτης είναι οικοδεσπότης και ξεναγεί και φιλοξενεί τους επισκέπτες. Στο Κουκάκι, υπάρχουν μαγαζιά με 100 και 200 κλειδιά», διευκρινίζει. Αυτό «δεν μας φέρνει υπεραξία. Δεν έχουμε να διαλέξουμε μεταξύ σωστού και λάθους, αλλά μεταξύ σωστού και εύκολου δρόμου. Θα σκάσει αυτή η φούσκα. Θα έχει κοινωνικές αντιδράσεις γιατί οι κάτοικοι θα λένε: «δεν γίνεται να μην μπορώ να πάω να μείνω».

Και δεν είναι μόνο η διαμονή. «Η οικονομία διαμοιρασμού έρχεται και σε άλλους τομείς», σημειώνει. Οπως το νεόκοπο «meal sharing» που χτυπά τις επιχειρήσεις εστίασης και απασχολεί τη Hotrec, την ευρωπαϊκή ομπρέλα των ξενοδοχείων και εστιατορίων. Είναι το «φτιάχνω ένα φαγητό σπίτι μου και το πουλάω σε μερίδες με εξαιρετικά χαμηλότερες τιμές, από αυτές που μπορεί να έχει ένα εστιατόριο, που έχει και άλλα κόστη», εξηγεί. «Το να φτιάξεις κρεβάτια δεν δίνει υπεραξία. Το θέμα είναι να προσφέρεις ποιοτικά κρεβάτια» τονίζει ο πρόεδρος του ΞΕΕ. «Πρέπει να προσφέρεις υπεραξία».

Μετά είναι και οι υποδομές στα νησιά. «Τα νησιά νιώθουν το έλλειμμα στις υποδομές τους εξαιτίας των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Τα ξενοδοχεία έχουν προδιαγραφές».

Και φυσικά, όλα καταλήγουν στο ερώτημα: «Πού πάει ο προορισμός; Αν δεν έχει σωστές προδιαγραφές και ισορροπίες; Αν δεν έχει έναν ντόπιο;»

Ποιος ορίζει τη σύνθεση των δραστηριοτήτων, την κοινωνική ισορροπία, το «εξαγώγιμο» αποτέλεσμα; Είναι το πλαίσιο που θα πρέπει να διαμορφώσει το κράτος ή ο Δήμος, μόνο φορολογικό; Ή κυρίως στρατηγικό; Σε μια χώρα για την οποία η έξωθεν αντίληψη είναι ο πολιτισμός και οι διακοπές αναψυχής – κατά μεγάλο μέρος – πώς διαχειριζόμαστε στην πράξη την εικόνα της; Που είναι ο συντελεστής της ποιότητας – από την καλλιέργεια, έως κάθε έκφανση της καθημερινότητας – των υποδομών και της εκλεπτυσμένης υπηρεσίας, που θα διαφοροποιήσει από τον ανταγωνισμό;

Ο διάλογος στην Παροικιά αποτύπωσε λίγο-πολύ όλη την έξαρση γύρω από την τουριστική αυτοδιάθεση. Ο τουρισμός είναι το «Ελντοράντο» στο οποίο, ελλείψει άλλων δυναμικών προοπτικών, τρέχουν όλοι να τοποθετηθούν στη χώρα. Κυρίως στη διαμονή, αλλά χωρίς «χωροταξικό δραστηριότητας». Δεν υπάρχει «ασυμβίβαστο» όπως είπε και ο κ. Παραδιάς. Ποιο είναι όμως το τελικό όραμα; Μόνο το κέρδος;

Το διαχρονικό επιχείρημα που είχε στόχο την ενίσχυση του τουρισμού, ως τομέα, στην αντίληψη της εκάστοτε κυβέρνησης, κεντρικής διοίκησης και της κοινωνίας, έχει μετατραπεί σε μία ιδεοληψία με κοινούς αποδέκτες και εξαπλώνεται άναρχα και μέσω των βραχυχρόνιων μισθώσεων.

Αλήθεια, είναι καλό η Ελλάδα να έχει μόνο τουρισμό;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News