Το όνομά του θυμίζει μπασκετμπολίστα, είναι, όμως, ο δήμαρχος της πρωτεύουσας της Λιθουανίας. Είναι ο Αρτούρας Ζούοκας, ο οποίος – όταν κλήθηκε στην εκπομπή «99 πράγματα που θα' πρεπε να κάνεις προτού πεθάνεις», η οποία προβάλλεται στην τηλεόραση της Σουηδίας – αποκάλυψε ότι «το όνειρο της ζωής του» ήταν να καταστρέψει, με τεθωρακισμένο, μια λιμουζίνα παράνομα σταθμευμένη σε ποδηλατόδρομο.

Όπερ και εγένετο: Φορώντας το κοστούμι του και το καλό του χαμόγελο, μπήκε σε ένα τεθωρακισμένο, βρήκε μια Mercedes παρκαρισμένη παράνομα σε ποδηλατόδρομο, έδωσε εντολή στον μαυροσκούφη οδηγό και ισοπέδωσε την οροφή του οχήματος. Και τη στιγμή που ο άφωνος ιδιοκτήτης της Mercedes έβγαινε με τσάντες στα χέρια από ένα εμπορικό κατάστημα απέναντι και αντίκρισε το αυτοκίνητό του σμπαράλια, ο δήμαρχος-«τιμωρός» τον επέπληττε επειδή τόλμησε να προβεί στην παρανομία αυτή, κάνοντας, ταυτόχρονα, δήλωση στις κάμερες που κατέγραφαν το σκηνικό: «Αυτό θα σου συμβεί, αν παρκάρεις παράνομα το αυτοκίνητό σου».

Έπειτα, ο δήμαρχος άλλαξε «καπέλο», έγινε οδοκαθαριστής, πήρε σκούπα και φαράσι και απομάκρυνε τα θρύψαλα του παρμπρίζ της Merc από το οδόστρωμα. Όταν η «αποστολή» έλαβε τέλος, καβάλησε το ποδήλατό του, έκανε μια κλήση στο κινητό του τηλέφωνο και απομακρύνθηκε.

Πάρα πολλοί στη Λιθουανία εξήραν το θάρρος του και την πρακτική του. Άλλοι τόσοι ισχυρίστηκαν ότι όλο αυτό ήταν στημένο, με ολόκληρα κομμάτια πολιτικού λαϊκισμού, προς χάρην του τηλεοπτικού σόου.
Το λεξικό Cambridge ορίζει το λαϊκισμό ως «πολιτική ιδέα και δράση που στοχεύει στην αντιπροσώπευση των επιθυμιών και των αναγκών του απλού λαού». Επειδή είναι μία φορτισμένη ιδεολογικά έννοια, πολλές φορές χρησιμοποιείται με εντελώς λανθασμένο τρόπο στο δημόσιο λόγο. Ο λαϊκισμός είναι μία αξιολογικά ουδέτερη έννοια, δεν είναι δηλαδή «κακός» ή «καλός».

Για τον Ερνέστο Λακλάου, ομότιμο καθηγητή Πολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ και κορυφαίο μελετητή του λαϊκισμού παγκοσμίως, «η λαϊκιστική λογική, είτε προέρχεται από τα αριστερά είτε από τα δεξιά, έχει ένα και μόνο βασικό χαρακτηριστικό: τη διχοτόμηση του κοινωνικού πεδίου ανάμεσα στους “προνομιούχους” και τους “μη προνομιούχους”. Ο λαϊκιστής απευθύνεται στους τελευταίους –παρακάμπτοντας το θεσμικό πλαίσιο της κοινωνίας– και ζητάει την υποστήριξή τους, ώστε να ανατραπεί το υπάρχον κατεστημένο».

Το σίγουρο είναι ότι ο καθένας από εμάς μπορεί να προσδώσει διαφορετική ερμηνεία στον όρο «λαϊκισμός». Κάτι που για κάποιους φαντάζει ως η απόλυτη πράξη πολιτικής ανδρείας, για κάποιους άλλους είναι λαϊκίστικη συμπεριφορά που της αξίζει εκσφενδόνιση γιαουρτιού, μαζί με το πήλινο κεσεδάκι. Κι αυτό, όμως, το γιαούρτωμα, δηλαδή, είναι μια πράξη λαϊκισμού με λιπαρά, κατά άλλους.

Φανταστείτε να συνέβαινε το ίδιο στην Αθήνα: Ο δήμαρχος κύριος Καμίνης, τον οποίο θεωρώ εξαιρετικά σημαντική προσωπικότητα για την πολιτική ζωή αυτού του τόπου, ανεβαίνει σε ένα τεθωρακισμένο-προσφορά του Κέντρου Εκπαίδευσης στον Αυλώνα, πηγαίνει π.χ. στην Ερμού και περνάει από πάνω ισοπεδώνοντας ό,τι παράνομο βρεθεί στο διάβα του. Πώς θα σας φαινόταν; 

Πηγές

– Ernesto Laclau, «Πολιτική και ιδεολογία στη μαρξιστική θεωρία», μτφ. Γρηγόρης Ανανιάδης, εκδ. Σύγχρονα Θέματα, Θεσσαλονίκη – 1983.

– Σίγκμουντ Φρόιντ, «Ψυχολογία των μαζών», μτφ. Κλαίρη Τρικεριώτη, εκδ. Επίκουρος, Αθήνα – 1994.

– Margaret Canovan, Populism – 1981.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News