Ηταν ο κινηματογραφιστής που με τον τρόπο του καθόρισε τη χολιγουντιανή κωμωδία για σχεδόν μία 20ετία –αυτός που σύστησε στο αμερικανικό κοινό τον Τζον Μπελούσι, αυτός που ανέδειξε σε αστέρες τον Μπιλ Μάρεϊ και τον Νταν Ακρόιντ, αυτός που άλλαξε την καριέρα του Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ, αυτός που μας χάρισε δημοφιλές ταινίες όπως το «Ghostbusters», το «National Lampoon’s Animal House», το «Kindergarten Cop», το «Dave» κ.ά. Ο Αϊβαν Ράιτμαν άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 75 ετών, το περασμένο Σάββατο στην Καλιφόρνια.

Την είδηση του θανάτου του Ράιτμαν, στον ύπνο του, στο σπίτι του στο Μοντεσίτο, επιβεβαίωσε η οικογένειά του στο Associated Press.

«Η οικογένειά μας θρηνεί για την απροσδόκητη απώλεια του συζύγου, πατέρα και παππού που μας έμαθε να αναζητούμε πάντα τη μαγεία στη ζωή» δήλωσαν τα παιδιά του, ο σκηνοθέτης Τζέισον Ράιτμαν και οι Κάθριν και Κάρολαϊν Ράιτμαν μέσω κοινής δήλωσης. «Μας παρηγορεί το γεγονός ότι το έργο του ως σκηνοθέτη έφερε γέλιο και ευτυχία σε αμέτρητους άλλους σε όλο τον κόσμο. Ενώ θρηνούμε κατ’ ιδίαν, ελπίζουμε όσοι τον γνώρισαν μέσα από τις ταινίες του να τον θυμούνται πάντα».

Γεννημένος το 1946 στο Κομάρνο της τότε Τσεχοσλοβακίας, ο Αϊβαν Ράιτμαν μεγάλωσε στον Καναδά (όπου γνώρισε για πρώτη φορά νεαρούς κωμικούς όπως οι μετέπειτα σταρ, Νταν Ακρόιντ και Ρικ Μοράνις) και έκανε την πρώτη σημαντική εντύπωση ως παραγωγός της επιτυχημένης κωμωδίας «National Lampoon’s Animal House» (Ενα τρελό… τρελό θηριοτροφείο) του 1978, που σύστησε τον πρωταγωνιστή του «Saturday Night Live» Τζον Μπελούσι στο κοινό της μεγάλης οθόνης.

Σκηνοθέτησε με πρωταγωνιστή έναν άλλον κωμικό του «SNL», τον Μπιλ Μάρεϊ τις ταινίες «Meatballs» (1979) και «Stripes» (1980), στην οποίο συμπρωταγωνιστούσε ο ηθοποιός-σεναριογράφος Χάρολντ Ράμις.

Η μεγαλύτερη επιτυχία του Ράιτμαν ήταν όταν ενώ είχε ήδη «φύγει» ο Μπελούσι, συγκέντρωσε όλους τους υπόλοιπους στο «Ghostbusters», ταινία στην οποία έκανε και την παραγωγή και τη σκηνοθεσία. Ακρόιντ και Ράμις έγραψαν από την πλευρά τους το σενάριο και συμπρωταγωνίστησαν με τους Μάρεϊ, Μοράνις και Σιγκούρνι Γουίβερ. Η ταινία ήταν ο τέλειος συνδυασμός έξυπνου χιούμορ και δημιουργικών, μεγάλου προϋπολογισμού ειδικών εφέ.

Με εισπράξεις 229 εκατ. δολάρια μόνο στις ΗΠΑ, ήταν από τις πιο επιτυχημένες κωμωδίες της εποχής της και δημιούργησε μια σειρά που περιελάμβανε ένα επιτυχημένο σίκουελ του 1989 και δύο ταινίες της νέας χιλιετίας, τη δεύτερη από τις οποίες, το «Ghostbusters: Afterlife» του 2021, σκηνοθέτησε ο γιος του Ράιτμαν, Τζέισον, και επανένωσε τους επιζώντες σταρ της πρώτης ταινίας, με τον Αϊβαν Ράιτμαν παραγωγό.

Ο Ράιτμαν ήταν παραγωγός-σκηνοθέτης σε μια σειρά από κωμωδίες που αναδιαμόρφωσαν την καριέρα του πρωταγωνιστή ταινιών, Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ, «Twins» (1988), «Kindergarten Cop» (1990) και «Junior» (1994). Αλλά και αυτός που έπεισε τον μέγα Ρόμπερτ Ρέντφορντ να δοκιμάσει σε ρομαντική κομεντί, στο «Legal Eagles» του 1986, στο πλευρό της Ντάριλ Χάνα και της Ντέμπρα Γουίνγκερ.

Γεννήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 1946 στην πόλη Κομάνο της Τσεχοσλοβακίας. Η μητέρα του επέζησε από το στρατόπεδο εξόντωσης του Αουσβιτς και ο πατέρας του πολέμησε στην τσεχική αντίσταση. Η οικογένεια μετανάστευσε στις ΗΠΑ το 1950 για να ξεφύγει από το μεταπολεμικό κομμουνιστικό καθεστώς καταστολής

Μεγάλωσε στο Τορόντο, φοίτησε στο Πανεπιστήμιο McMaster στο Χάμιλτον και έκανε τις πρώτες ταινίες του μικρού μήκους όσο ήταν στο σχολείο. Συνάντησε πολλά από τα μελλοντικά βασικά μέλη του θιάσου της σειράς Second City Television, Μάρτιν Σορτ, Γιουτζίν Λέβι, Ντέιβ Τόμας και Ρικ Μοράνις.

Επιστρέφοντας στο Τορόντο μετά τις σπουδές του, ο Ράιτμαν προσέλαβε τον Νταν Ακρόιντ για να συμμετάσχει σε κωμική εκπομπή της οποίας ήταν παραγωγός σε τοπικό τηλεοπτικό σταθμό και έγιναν διά βίου φίλοι και συνεργάτες.

Στις ταινίες που σκηνοθέτησε τα τελευταία χρόνια περιλαμβάνονται: «Draft Day» με τον Κέβιν Κόστνερ, «No Strings Attached» και «My Super Ex-Girlfriend».

Το 2009 ήταν συμπαραγωγός του «Up in the Air» με πρωταγωνιστή τον Τζορτζ Κλούνεϊ ως σύμβουλο «επαγγελματικής μετάβασης» ή, αλλιώς, υπεύθυνο απολύσεων. Σε σκηνοθεσία και σενάριο του γιου του Τζέισον Ράιτμαν, το φιλμ κέρδισε τα Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News