Για πέμπτη χρονιά ο «Κύκλος Ιδεών για την Εθνική Ανασυγκρότηση» και η εταιρεία επικοινωνίας «Συμεών Γ. Τσομώκος ΑΕ», φιλοξένησαν εκπροσώπους του πολιτικού και επιχειρηματικού κόσμου, καθηγητές, συγγραφείς και διπλωμάτες στα πάνελ του συνεδρίου «Η Ελλάδα Μετά V: από την κρίση στην κανονικότητα ή η κρίση ως κανονικότητα;». Ανάμεσά τους, στο πάνελ του συνεδρίου (που φέτος πραγματοποιήθηκε σε ψηφιακή μορφή), με θέμα «Οι δύο όψεις των πραγμάτων στη διεθνή και την ευρωπαϊκή οικονομία: η θέση της Ελλάδας», κλήθηκαν να μιλήσουν ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και πρώην υπουργός Οικονομικών, Ευάγγελος Βενιζέλος, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Μytilineos, Ευάγγελος Μυτιληναίος και ο διευθύνων σύμβουλος της Αlpha Bank Βασίλης Ψάλτης.

Και οι τρεις ομιλητές αναφέρθηκαν στις προκλήσεις και τους κινδύνους που ελλοχεύουν για την ελληνική οικονομία στην πορεία εξόδου από την κρίση της πανδημίας, με χαρακτηριστική τη κατακλείδα του επικεφαλής της Mytilineos, Ευάγγελου Μυτιληναίου ότι «ο κόσμος έχει μπει σε ταχύτατες αλλαγές και όποιος δεν τις καταλάβει θα μείνει πίσω» και ότι «πλέον η κρίση είναι η νέα κανονικότητα».

Βενιζέλος: Με διακατέχει ο φόβος μίας νέας Ντοβίλ

Στις παρεμβάσεις του στη συζήτηση, ο Ευάγγελος Βενιζέλος επεσήμανε την ανάγκη ενός πιο έξυπνου, πιο ευέλικτου Συμφώνου Σταθερότητας που να λαμβάνει υπόψη την πορεία της οικονομίας συνολικά.

«Το 2012 καταφέραμε να κάνουμε ένα υβριδικό δημόσιο χρέος. Έχουμε ένα χρέος το οποίο στην πραγματικότητα είναι κατά μεγάλο ποσοστό εκτός αγορών, το οφείλουμε στο διεθνή Δημόσιο Τομέα και βεβαίως, ως εκ τούτου, μπορούμε να προβάλλουμε τα πλεονεκτήματα του, τη μεγάλη διάρκεια, το μικρό μέσο επιτόκιο, τις καλές ωριμάνσεις. Αλλά, πάντα έχουμε μία εκκρεμότητα, να συμφωνήσουμε σε ένα σχήμα για το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση μετά την έξοδο από τα ειδικά μέτρα της πανδημίας.

«Εδώ, λοιπόν», τόνισε, «υπάρχει το θέμα πώς θα αντιμετωπίσει η Ευρωπαϊκή Ενωση, η Ευρωζώνη πιο συγκεκριμένα, το ζήτημα της δημοσιονομικής σταθερότητας, της πειθαρχίας. Θα επικρατήσει αυτό το πνεύμα ευελιξίας και διορατικότητας; Προφανώς το Δημοσιονομικό Σύμφωνο πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα μακροοικονομικά δεδομένα. Είναι δυνατόν η Ευρωζώνη να εφαρμόζει προ-κυκλικές πολιτικές, επειδή το επιβάλλει ένας νομικός κανόνας; Όχι. Άρα, χρειαζόμαστε ένα πιο έξυπνο Σύμφωνο Σταθερότητας που να λαμβάνει υπόψη την πορεία της οικονομίας συνολικά», παρατήρησε ο κ. Βενιζέλος.

Το διεθνές οικονομικό τοπίο, επηρεάζεται τώρα πάρα πολύ έντονα από πολιτικούς παράγοντες. Δηλαδή, η γεωπολιτική διάσταση υφέρπει, η νέα αμερικανική πολιτική, το μέτωπο Δύσης-Κίνας το οποίο προβάλλει ως βασική προτεραιότητα ο πρόεδρος Μπάιντεν, η διεκδίκηση με πιεστικό τρόπο μίας εμπορικής συμφωνίας άλλου τύπου μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας, αυτά όλα συνδέονται με τις εφοδιαστικές αλυσίδες, με την κρίση των τιμών στην ενέργεια, συνδέονται με τον κίνδυνο του πληθωρισμού, με τον κίνδυνο ανόδου των επιτοκίων», σημείωσε σε άλλο σημείο ο Ευάγγελος Βενιζέλος, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι τον διακατέχει ο φόβος μίας νέας Ντοβίλ (όταν Οκτώβριο του 2010 Μέρκελ και Σαρκοζί στο περιθώριο μίας συνάντησης με τον ρώσο πρόεδρο, έκαναν την περιβόητη δήλωση της Ντοβίλ ότι οι αγορές πρέπει να αξιολογούν κάθε χώρα με βάση τα ατομικά της χαρακτηριστικά).

«Δεν νοείται να δίνουν ίδια επιτόκια, ίδιες αποδόσεις σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης. Αυτό οδήγησε στην κατάρρευση του πρώτου Προγράμματος και, βέβαια, έβαλε και άλλες χώρες στο μνημόνιο.

»Τώρα, πράγματι, είναι τεχνητοί οι λόγοι για τους οποίους έχουμε όλοι ίδιους όρους πρόσβασης στις αγορές. Αυτό μπορεί κάποια στιγμή να μεταβληθεί με βάση τα μακροοικονομικά δεδομένα, τα δημοσιονομικά δεδομένα, την πιστοληπτική ικανότητα ατομικά κάθε χώρας. Έχουμε και αυτό το μεγάλο φαινόμενο του νέου τύπου λογιστικού χρήματος που γεννούν οι Κεντρικές Τράπεζες, το οποίο πρέπει να διευθετηθεί με κάποιον τρόπο. Χρειαζόμαστε, στην πραγματικότητα, μία νέα παγκόσμια σύμβαση, ένα είδος Bretton Woods που θα αφορά αυτό το μπαλόνι που έχει δημιουργηθεί από τις μεγάλες νομισματικές χρηματοδοτήσεις που έχει δώσει η FED, πρώτη και καλύτερη πάντα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Τράπεζα της Αγγλίας, οι πάντες.

Στο ερώτημα αν η «λύση» είναι ένα «κούρεμα», ο πρώην υπουργός Οικονομικών είπε πως υπάρχουν πολλοί τρόποι. «Το κούρεμα δεν ακούγεται ευχάριστα και είναι μία απειλή η οποία μπορεί να τινάξει στον αέρα τις αποδόσεις και τα επιτόκια. Θα έλεγα ότι χρειάζεται πιο κομψά και πιο υπαινικτικά μέσα για να διαχειριστεί η παγκόσμια οικονομία και οι μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες αυτό το φαινόμενο».

Και βασική μας επιδίωξη τώρα, τόνισε, πρέπει να είναι η Ελλάδα να αποκτήσει επενδυτική βαθμίδα στις αξιολογήσεις, γιατί διαφορετικά θα έχουμε προβλήματα ως χώρα, ως τραπεζικό σύστημα, ως επιχειρήσεις στο δανεισμό.

«Για εμάς», τόνισε ο κ. Βενιζέλος, «το στοίχημα είναι να μείνουμε στην ποσοτική χαλάρωση την κανονική. Αρα, χρειαζόμαστε επενδυτική βαθμίδα, χρειαζόμαστε και ένα βάθος αγοράς ομολόγων και χρειαζόμαστε και τα εργαλεία που πρέπει να χρησιμοποιήσουν οι επιχειρήσεις για το δανεισμό τους, πολύ συχνά με ομολογιακά δάνεια, αλλά και οι τράπεζες για τις δικές τους εκδόσεις ομολόγων, που πρέπει να κάνουν για τους δικούς τους εποπτικούς ή άλλους σκοπούς».

«Είναι προφανές ότι καλούμαστε να διαλέξουμε ανάμεσα σε δύο αφηγήσεις. Η μία είναι κάπως μονοδιάστατη και απλουστευτική. Είναι η αφήγηση της κανονικότητας, της ανάπτυξης η οποία θα γίνει με πολύ έντονους ρυθμούς και η οποία πλέον δεν έχει να φοβηθεί τίποτα, το μέλλον είναι αισιόδοξο και ρόδινο, μπορούμε να πορευόμαστε χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη άλλες παραμέτρους.

»Η άλλη προσέγγιση είναι πιο πολύπλοκη, είναι πιο επιφυλακτική, έχει διδαχθεί περισσότερα μαθήματα από τα τελευταία 12 χρόνια. Δεν νομίζω ότι μπορούμε να είμαστε ανυποψίαστοι, πρέπει να είμαστε πάντα έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε καινοφανείς καταστάσεις. Ξέρετε, η κρίση είναι πρωτίστως ένα γνωσιολογικό ζήτημα, κάτι συμβαίνει και εμείς δεν μπορούμε να το αντιληφθούμε, δεν μπορούμε να διαγνώσουμε τους κανόνες που διέπουν τα πράγματα. Δεν είναι τα πράγματα χωρίς εσωτερική λογική, απλώς εμείς δυσκολευόμαστε να την κατανοήσουμε».

Μυτιληναίος: Αυτή είναι η πρώτη κρίση μεταξύ πολλών που θα περάσουμε

Στη δική του παρέμβαση για την οικονομία, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Μytilineos, Eυάγγελος Μυτιληναίος, επεσήμανε τον κίνδυνο του πληθωρισμού που δημιουργείται ως αποτέλεσμα της σημερινής – μετά την πανδημία- συγκυρίας.

«Υπάρχουν 20άχρονοι που δεν ξέρουν τι σημαίνει πληθωρισμός. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε τι συμβαίνει στις αγορές. Το μομέντουμ που είχε αρχίσει να αναπτύσσεται μετά τη σταδιακή έξοδο από την πανδημία απειλείται πάρα πολύ από τις δυσκολίες της παραγωγής να ανταποκριθεί στη ζήτηση και στα ενεργειακά κοστολόγια», παρατήρησε και προειδοποίησε ότι η τρέχουσα είναι η πρώτη κρίση από τις πολλές που θα περάσουμε.

Εξηγώντας τον κίνδυνο του πληθωρισμού, ο κ. Μυτιληναίος σημείωσε ότι «πρώτον, οι κεντρικές τράπεζες για να αντιμετωπίσουν την πανδημία, τύπωσαν πολλά λεφτά που δεν είχαν σχέση με την παραγωγικότητα της οικονομίας η οποία ήταν στο μηδέν ή στο μείον λόγω Covid. Και οι κυβερνήσεις έδειξαν μεγάλη δημοσιονομική ανοχή, ακόμα και αυτές που είχαν μηδενικά περιθώρια.

»Οταν ο κόσμος αισθάνθηκε ότι η Covid-19 υποχωρεί, ένοιωσε και την ανάγκη να ξοδέψει πολύ γρήγορα. Αυτό δημιούργησε μεγάλη αύξηση στη ζήτηση. Τέλος, η προσφορά δεν μπορούσε να ανταποκριθεί. Πολλά εργοστάσια δεν ξανάνοιξαν μετά την πανδημία, πολλές προγραμματισμένες επενδύσεις δεν έγιναν, ενώ δεν κατασκευάστηκαν και πλοία υπό παραγγελία.

»Η προσφορά δεν θα μπορέσει να ενισχυθεί πολύ σύντομα» και «όταν υπάρχει ανισορροπία ακολουθεί ο πληθωρισμός. Εδώ που φτάσαμε, αυτό που τον σπρώχνει πάρα πολύ είναι το ενεργειακό πρόβλημα».

«Ναι, υπάρχει ανάκαμψη, ναι, στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερη, γιατί ήταν μεγαλύτερη η πτώση, αλλά αυτή τώρα απειλείται από τους παραπάνω λόγους», ήταν η βασική του επισήμανση.

Οσο για την ικανότητα της χώρας να αντλήσει τα κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης, ξεκαθάρισε ότι αυτός που έχει το know how για να διαχειριστεί τα κεφάλαια είναι οι τράπεζες.

Αν ρωτάτε κατά πόσο η ελληνική διοίκηση μπορεί να αντιμετωπίσει μια είσοδο επενδυτικών κεφαλαίων της τάξης των 100 δισ. σε 4-5 χρόνια, η απάντηση είναι «όχι όπως είναι τώρα», παρατήρησε χαρακτηριστικά, δίνεται όμως μεγάλη ευκαιρία στην κυβέρνηση να προχωρήσει μεταρρυθμίσεις (τομέα στον οποίο τα έχει πάει καλά) και να τις επιταχύνει.

Οι μεγάλες επιχειρήσεις ετοιμάζονται και μπορούν να απορροφήσουν κονδύλια, αλλά δεν μπορώ να πω το ίδιο για τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις, συμπλήρωσε.

Σαφής ήταν ο ηγέτης της Μytilineos και όσον αφορά την ενεργειακή κρίση: «αυτό που θέλω να συγκρατήσετε, είναι ότι αυτή είναι η πρώτη εκ των πολλών που έρχονται».

Οπως εξήγησε, οι  κοινωνίες υπό το βάρος του εκλογικού σώματος της κάθε χώρας -στην Ευρώπη πάρα πολύ αλλά όχι μόνο εκεί- αποφάσισαν ότι πρέπει «χθες» να πάμε στην απανθρακοποίηση. Χωρίς σχέδιο, χωρίς επενδύσεις, χωρίς την εξασφάλιση του βασικού αγαθού της ενέργειας για τον πληθυσμό.

«Εχουμε αποφασίσει ότι καύσιμο μετάβασης θα είναι το φυσικό αέριο. Ξέρετε πού είμαστε τώρα; Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ούτε οι υποδομές για να δεχτούν ως καύσιμο μετάβασης το αέριο, ούτε έχουν γίνει οι επενδύσεις τρισεκατομμυρίων για αυτή τη μετάβαση. Το μόνο που έχει γίνει, είναι να φτιάχνουμε αιολικά και φωτοβολταϊκά. Ξεχνάμε ότι όταν φυσά, λειτουργούν ή όταν έχει ήλιο, λειτουργούν. Μετά σταματούν. Δεν υπάρχει η τεχνολογία για μεγάλης έκτασης αποθήκευση. Θα έπρεπε να υπάρχουν αποθέματα ασφαλείας.

»Τώρα στην κρίση σκέφτηκαν οι αρχές στην ΕΕ ότι χρειάζονται μεγάλοι χώροι αποθήκευσης αερίου; Τώρα το αποφασίσαμε; Τι έχει συμβεί: Φύγαμε μπροστά, αφήσαμε στο πλάι τις επενδύσεις σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο (μπαίνεις σε μαύρη λίστα των επενδυτών αν ασχολείσαι) και τώρα λέμε δεν έχει φυσικό αέριο γιατί έχει κρύο; Πρώτη φορά έχει κρύο;», σχολίασε με νόημα ο κ. Μυτιληναίος

Οπως επίσης, σημείωσε, μεταξύ των δύο καυσίμων, το πετρέλαιο είναι πιο «εύκολη περίπτωση» γιατί υπάρχει σε αφθονία, ενώ στο φυσικό αέριο υπερβάλλουσες ποσότητες έχει μόνο η Ρωσία.

«Αυτή είναι η πρώτη κρίση μεταξύ πολλών που θα περάσουμε μέχρι να φτάσουμε στην πράσινη μετάβαση», επανέλαβε, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο ελλείψεων στο φυσικό αέριο τον χειμώνα.

Ψάλτης: Ας μην κλείνουμε τα μάτια στους κινδύνους

Από την πλευρά του, ο CEO της Alpha Bank Βασίλης Ψάλτης, θέλησε να επισημάνει πως δεν είναι δεδομένο ότι η ανάκαμψη θα είναι τύπου V και δίνοντας ένα αισιόδοξο τόνο εκτίμησε ότι ειδικά στην Ελλάδα υπάρχει η προσδοκία που γεννά η διαδικασία αλλαγή του παραγωγικού μείγματος.

«Βρισκόμαστε σε σημείο καμπής. Μπορούμε να αισιοδοξούμε, αλλά δεν πρέπει να κλείνουμε τα μάτια στο ότι υπάρχουν ουσιαστικοί κίνδυνοι», υπογράμμισε.

Οσον αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης, μεγάλο μέρος του οποίου περνά μέσα από το τραπεζικό σύστημα, ο κ. Ψάλτης επιβεβαίωσε ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν επενδυτικά πλάνα και ώριμα σχέδια. «Εκεί που αλλάζουν τα πράγματα είναι όταν πηγαίνεις πιο χαμηλά». Η μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας και πρέπει να στηριχθεί, αναγνώρισε, με τις τράπεζες να διευρύνουν τα κριτήρια και να εξετάζουν πλέον την ικανότητα της ηγετικής ομάδας μιας εταιρείας, αλλά και τη βιωσιμότητα του επενδυτικού σχεδίου. «Δεν είμαστε απλά δανειστές, προσπαθούμε να είμαστε και σύμβουλοί».

«Εχει φτάσει η ώρα να είμαστε ειλικρινείς», είπε για το θέμα του δανεισμού. «Πολλές επιχειρήσεις έκλεισαν στην κρίση που άφησε μεγάλες ζημιές και στις τράπεζες. Δεν μπορούμε να μη σεβόμαστε τα αυστηρά κριτήρια χορήγησης, γιατί διαφορετικά δεν σεβόμαστε τους αποταμιευτές μας. Καταλαβαίνω την πικρία όσων δεν έχουν δάνεια, αλλά υπάρχουν λόγοι. «Ας συμφωνήσουμε ότι οι τράπεζες είναι εδώ για να στηρίξουμε την υγιή επιχειρηματικότητα», ήταν η χαρακτηριστική αναφορά του CEO της Αlpha Bank που συμπλήρωσε λέγοντας:

«Μετά από μια δεκαετία διαρκούς προσπάθειας επιβίωσης είναι ξεκάθαρο πως η προοπτική αλλάζει. Είναι σημαντικό για το τραπεζικό σύστημα να μπορέσουμε να αναστρέψουμε το κλίμα χαμηλής αποδοχής από την κοινωνία για το οποίο ευθύνεται ο υπερδανεισμός πριν από την κρίση αλλά και ο υποδανεισμός κατά τη διάρκεια της κρίσης αλλά και μια αντίληψη που επικρατεί σύμφωνα με την οποία οι τράπεζες χρεώνουν στην πραγματικότητα ένα δημόσιο αγαθό».

«Πρέπει να αναδείξουμε τη σημασία που έχει ο διαμεσολαβητικός ρόλος μας μεταξύ των επενδυτών και των αποταμιευτών. Επιπλέον να αξιολογούμε όχι μόνο τις δομικές αλλαγές στην κοινωνία, έτσι όπως εκφράστηκαν από την κρίση αλλά και να αφουγκραστούμε τις πιο δυναμικές ομάδες των συμπολιτών μας που αναδείχθηκαν μέσα από την κρίση με εξωστρέφεια με καινοτόμες ιδέες και είναι διατεθειμένες να προχωρήσουν μπροστά».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News