Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Η αρχαία «δούλα» ήτα μια ευαίσθητη μητρική φιγούρα, η οποία πρόσφερε την εμπειρία της σε μια νέα μητέρα έχοντας ταυτόχρονα επίγνωση της ταπεινότητας που απαιτούσε η θέση της. Η «doula», κατ’ επέκταση, που εντωμεταξύ έχει γίνει διεθνής όρος και επικράτησε στον δυτικό κόσμο από τη δεκαετία του 1970, σημαίνει βοηθός μητρότητας, και αναφέρθηκε για πρώτη φορά στο βιβλίο της ανθρωπολόγου Ντέινα Ραφαέλ, «The Tender Gift: Breastfeeding» (κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ το 1955). Μια doula προσέλαβε, μάλιστα και η Μέγκαν Μαρκλ εν όψει του πρώτου της τοκετού πριν από δύο χρόνια.

«Ο ρόλος της είναι κυρίως η ψυχοσυναισθηματική υποστήριξη της επιτόκου, αλλά και όλων των ανθρώπων που εμπλέκονται στην εγκυμοσύνη, τη γέννηση και τους πρώτους μήνες της ζωής ενός μωρού –όπως τον σύντροφο/σύζυγο της– κάνοντας την καλύτερη δυνατή χρήση των διαθέσιμων πόρων για τη δημιουργία πιο ευχάριστης εμπειρίας για όλους τους εμπλεκόμενους», γράφει η Φοίβη Υφαντίδου, Βοηθός Μητρότητας και Ψυχολόγος MSc, στην ιστοσελίδα της Birth Companion.

Και τώρα μαθαίνουμε ότι η εγγονή του Ελβις Πρίσλεϋ, το μοντέλο και ηθοποιός Ράιλι Κίοου, ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή της, και είναι πλέον «death doula», ειδικότητα, που της επιτρέπει να στηρίζει άτομα με ανίατες ασθένειες σε τερματικό στάδιο και τα αγαπημένα τους πρόσωπα πριν και μετά τον θάνατό τους. Μοντέλο και ηθοποιός, η Ράιλι ξεκίνησε την εκπαίδευσή της ως «δούλα θανάτου», όταν ο αδερφός της Μπένζαμιν Κίου αυτοπυροβολήθηκε πέρσι τον Ιούλιο βάζοντας τραγικά τέλος στη ζωή του στα 27 του χρόνια.

Ο ρόλος περιλαμβάνει την παροχή σωματικής και συναισθηματικής βοήθειας, και μερικές φορές πνευματικής υποστήριξης κατά τη διαδικασία του θανάτου, όπως κάνει η μαία ή η «ντούλα» κατά τη διαδικασία της γέννησης.

Η 31χρονη κόρη της Λίζα Μαρί Πρίσλεϊ, δημοσίευσε στο Instagram ένα απόφθεγμα του Πέρση ποιητή Τζελαλεντίν Ρουμί, που λέει: «Να είστε λάμπα, σωσίβια λέμβος ή σκάλα. Βοηθήστε να θεραπευτεί η ψυχή κάποιου. Βγείτε από το σπίτι σας σαν βοσκός». Και στη λεζάντα της αποκαλύπτει ότι παρακολούθησε το εκπαιδευτικό σεμινάριο «The Art of Death Midwifery» του Sacred Crossings, γραφείο κηδειών στο Λος Αντζελες, που προσφέρει επίσης βοηθούς θανάτου και σχετική εκπαίδευση.

«Διδασκόμαστε ότι είναι ένα νοσηρό θέμα συζήτησης. Ή φοβόμαστε τόσο πολύ που δεν μπορούμε να μιλήσουμε γι’ αυτό… μετά φυσικά συμβαίνει και σε εμάς και είμαστε πολύ άρρωστα προετοιμασμένοι», γράφει η Κίοου στην ανάρτησή της. Και συμπληρώνει: «Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό να εκπαιδευόμαστε για την συνειδητή πορεία προς το τέλος και τον θάνατο, όπως εκπαιδευόμαστε για τη γέννηση και τη συνειδητή εγκυμοσύνη. Προετοιμαζόμαστε πολύ αυστηρά για την είσοδο αλλά δεν υπάρχει προετοιμασία για την έξοδό μας», λέει.

Η λέξη «δούλα», αν και σεβαστό πρόσωπο, έχει με τα χρόνια αποκτήσει μια υποτιμητική χροιά στα ελληνικά, επιστρέφει όμως τώρα αλλιώς. Στο κάτω κάτω δεν είναι η μόνη λέξη με ελληνική ρίζα (στην πραγματικότητα δάνειο λυδικό ή καρικό, όπως γράφει το λεξικό του Μπαμπινιώτη), που έχει άλλη έννοια. Πάρτε για παράδειγμα το empathy, που σημαίνει ενσυναίσθηση και δεν έχει καμιά σχέση με την εμπάθεια, από την οποία έλκει τη ρίζα.

Τι είναι λοιπόν η «δούλα θανάτου» και τι περιλαμβάνει η δουλειά της; Και γιατί μερικοί άνθρωποι, όπως η Ράιλι Κίοου, επιλέγουν αυτό το επάγγελμα; Ακούγεται μακάβριο, αλλά δεν είναι. Ισα – ίσα μπορεί να διαδραματίσει πολύ θετικό ρόλο στη ζωή μας και στη ζωή των αγαπημένων μας, γράφει η Μάντελεν Χάουελ στην Telegraph.

«Εργαζόμαστε με ασθενείς σε τελικό στάδιο, αλλά και με άτομα οποιασδήποτε ηλικίας που θέλουν να μιλήσουν για τον θάνατο, ώστε να μπορέσουν να επικεντρωθούν στην ποιότητα της ζωής τους, να αξιοποιήσουν στο έπακρο τη ζωή και οτιδήποτε είναι σημαντικό για εκείνους», λέει η Εμα Κλαρ, επαγγελματίας «death doula» στο Βόρειο Γιορκσάιρ και δευθύντρια της εταιρείας End of Life Doula UK, που προσφέρει εργασία σε αυτοαπασχολούμενες, οι οποίες έχουν ολοκληρώσει την εκπαίδευση «Living Well Dying Well».

Η πανδημία, ειδικά, έφερε πολλούς από εμάς αντιμέτωπους με τον θάνατο. Το να μιλάς γι’ αυτό είναι καλό, λέει η 30χρονη Κλαρ:  «Υπάρχει η κοινή αντίληψη ότι το να μιλάς για τον θάνατο είναι πραγματικά θλιβερό, και δεν λέω ότι δεν είναι δύσκολο μερικές φορές, αλλά μιλώντας γι’ αυτό σημαίνει ότι μπορείς να εκφράσεις τις επιθυμίες και τις προτιμήσεις σου και να προετοιμαστείς», υποστηρίζει.

Μόλις το κάνουν, οι άνθρωποι, αισθάνονται ξαλαφρωμένοι και πιο ικανοί να επικεντρωθούν στη ζωή, εξηγεί: «Το παράδοξο είναι ότι η αντιμετώπιση του “ελέφαντα στο δωμάτιο ” [μάλλον αδόκιμος όρος για μια προβληματική κατάσταση που επιλέγουμε να αγνοούμε], στην περίπτωσή μας η αντιμετώπιση του θανάτου, δίνει χώρο να ζήσει κανείς τη ζωή του καλύτερα. Ο προγραμματισμός μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να ξεκαθαρίσουν πώς  θέλουν να περάσουν τον υπόλοιπο χρόνο τους. Η πορεία προς την έξοδο είναι μέρος της ζωής και αφορά την ενδυνάμωση των ανθρώπων και την εστίαση στη ζωή», τονίζει.

Πολλοί άνθρωποι επιδιώκουν να εκπαιδευτούν επειδή είχαν μια προσωπική εμπειρία με αγαπημένους τους να πεθαίνουν, θετική ή αρνητική. Για την Κλαρ -η οποία είναι απόφοιτος Ψυχολογίας από το Πανεπιστήμιο του Λιντς, με μάστερ στην Ψυχολογία Υγείας από το Πανεπιστήμιο του Ντέρμπι όπου τώρα κάνει τη διδακτορική της διατριβή με θέμα τη δουλειά της «death doula»-, ο θάνατος της γιαγιάς της και οι εμπειρίες της φροντίζοντας ασθενείς στο τελικό στάδιο την έκαναν να αισθανθεί ότι θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα για τις οικογένειες, που πρέπει να αντιμετωπίσουν το ζήτημα του αναπόφευκτου θανάτου μας.

Ο ρόλος της σε κάποιο βαθμό συνδέεται με το παρασκήνιο και με όλες τις μικρές πρακτικές δουλειές, από το στρώσιμο του κρεβατιού μέχρι τη βόλτα του σκύλου, κυρίως όμως διευκολύνει τις συζητήσεις για τον θάνατο και δημιουργεί τον χώρο για να συμβούν, ενώ επίσης βοηθάει στη μείωση των εντάσεων, που μπορεί να προκύψουν μέσα στην οικογένεια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News