Το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, και ειδικότερα η 25η Τροποποίησή του, προβλέπει τη διαδικασία απομάκρυνσης του προέδρου από την θέση του, σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι δεν είναι σε θέση να ασκήσει τα (συνταγματικά) του καθήκοντα, εξαιτίας σωματικής ή πνευματικής αδυναμίας.

Τα γεγονότα-όνειδος για την αμερικανική δημοκρατία την Τετάρτη 6 Ιανουαρίου, με το «κάτι σαν πραξικόπημα» που «έστησε» ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δυνάμωσαν τις φωνές (Δημοκρατικών και όχι μόνο) που ζητούσαν την άμεση καθαίρεσή του, έστω και αν βρισκόμαστε δύο εβδομάδες πριν αποχωρήσει οριστικά -όπως όλα δείχνουν πια- από το Οβάλ Γραφείο.

Στα social media, σε αμερικανικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης όλο και περισσότεροι επικαλούνταν τη διαδικασία επί τη βάσει της 25th Amendment (Amendment XXV) ώστε ο επικίνδυνος Τραμπ να αποτελέσει το γρηγορότερο δυνατόν παρελθόν για την βαθιά τραυματισμένη -από τις σχιζοφρενικές εμμονές του- Αμερική.

Και το αίτημα πήρε επίσημη μορφή όταν ο γενικός εισαγγελέας της Περιφέρειας της Κολούμπια, Καρλ Ρασιν, κάλεσε τον αντιπρόεδρο Μάικ Πενς -τον άνθρωπο που λειτούργησε ως «ανάχωμα» στην παράνοια Τραμπ, δίνοντας την εντολή για την ανάπτυξη της Εθνοφρουράς- να συγκαλέσει το υπουργικό συμβούλιο και να επικαλεστεί την 25η Τροποποίηση του Συντάγματος για την απομάκρυνση του Ντόναλντ Τραμπ από το αξίωμα του.

«Είτε σας αρέσει, είτε όχι ο αντιπρόεδρος Πενς είναι πιο κατάλληλος για το αξίωμα … χρειαζόμαστε αρχηγό που θα εκπληρώσει τις συνταγματικές του ευθύνες», τόνισε σε δηλώσεις του στο CNN, για να προσθέσει:

«Θα ήθελα να ζητήσω από τον αντιπρόεδρο, να τον παρακαλέσω να προχωρήσει στο επόμενο βήμα […] Εκτελέστε το συνταγματικό σας καθήκον. Προστατέψτε την Αμερική, υπερασπιστείτε τη δημοκρατία και επικαλεστείτε την 25η Τροποποίηση .

«Αυτό απαιτεί από τον αντιπρόεδρο να κινηθεί και να πάρει την πλειοψηφία του υπουργικού συμβουλίου ή την πλειοψηφία του Κογκρέσου για να απομακρύνει αμέσως τον Πρόεδρο, επειδή είναι ξεκάθαρο πια ότι δεν είναι κατάλληλος για αξίωμα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο γενικός εισαγγελέας.

Η 25η Τροποποίηση του αμερικανικού Συντάγματος περιγράφει τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία απομάκρυνσης του προέδρου, τη μεταβίβαση της εξουσίας και τις αρμοδιότητες του διαδόχου του. Τέθηκε σε ισχύ στις 10 Φεβρουαρίου 1967.

Στα τέσσερα εδάφια που περιλαμβάνει, η 25η τροποποίηση καλύπτει τέσσερις διαφορετικές περιπτώσεις:

Η πρώτη αφορά την αντικατάσταση του προέδρου, σε περίπτωση θανάτου, παραίτησης ή αδυναμίας του, οπότε και τη θέση του αναλαμβάνει ο αντιπρόεδρος. Ο πρώτος πρόεδρος που προέκυψε με βάση τη διαδικασία όπως περιγράφεται στην 25η Τροποποίηση, ήταν ο Τζέραλντ Φορντ.

Η δεύτερη περίπτωση αφορά την αντικατάσταση του αντιπροέδρου. Σε περίπτωση τέτοιας ανάγκης, ο πρόεδρος ορίζει νέον αντιπρόεδρο ο οποίος  αναλαμβάνει καθήκοντα κατόπιν έγκρισης του Κογκρέσου..

Η τρίτη προβλέπει την περίπτωση εθελούσιας ή/και «προσωρινής αντικατάστασης» του προέδρου

Ο πρόεδρος μπορεί να υποβάλει γραπτώς στον προεδρεύοντα της Γερουσίας και τον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων δήλωση αδυναμίας άσκησης των καθηκόντων του. Σε μια τέτοια περίπτωση, και έως ότου υποβάλει νέα δήλωση ότι μπορεί να αναλάβει εκ νέου τα καθήκοντά του, ο αντιπρόεδρος ασκεί τα καθήκοντα του προέδρου.

Ιστορικό παράδειγμα, η εθελούσια, μη μόνιμη παραχώρηση των προεδρικών καθηκόντων από τον Ρόναλντ Ρέηγκαν στον Τζόρτζ Μπους τον πρεσβύτερο όταν υποβλήθηκε σε εγχείρηση, ενώ και ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος έκανε δύο φορές χρήση αυτής της δυνατότητας κατά τη διάρκεια της θητείας του.

Η τέταρτη πρόβλεψη -που ήρθε στο προσκήνιο μετά τα όσα υποκίνησε ο Τραμπ στο Καπιτώλιο- αφορά την ακούσια, μόνιμη ή μη, απομάκρυνση του προέδρου έπειτα από πρωτοβουλία του αντιπροέδρου. Απαιτείται η στήριξη της πλειοψηφίας των υπουργών ή ενός ad hoc σώματος, θεσμοθετημένου για το σκοπό αυτό από το Κογκρέσο.

 Στη διαδικασία δεν προβλέπεται ρόλος της Δικαιοσύνης

Απαιτείται να υποβληθεί εγγράφως  δήλωση στον Πρόεδρο της Βουλής και τον προεδρεύοντα της Γερουσίας ότι ο πρόεδρος δεν είναι σε θέση να φέρει σε πέρας τις υποχρεώσεις του.

Με το που υποβληθεί από τον αντιπρόεδρο και την πλειοψηφία των υπουργών η δήλωση περί αδυναμίας άσκησης των προεδρικών καθηκόντων, ο πρόεδρος αντικαθίσταται από τον αντιπρόεδρο – όπως ζητείται να γίνει από τον αντιπρόεδρο Πενς για τις τελευταίες δύο εβδομάδες της θητείας Τραμπ.

Αν ο πρόεδρος αμφισβητήσει τη βασιμότητα του αιτήματος και αρνηθεί να εγκαταλείψει τον προεδρικό θώκο, η πρωτοβουλία των επόμενων κινήσεων περνάει στο Κογκρέσο, το οποίο καλείται να επικυρώσει με πλειοψηφία ⅔ (σε κάθε ένα από τα δύο Σώματα) ότι ο πρόεδρος δεν είναι σε θέση να ασκήσει τα καθήκοντά του

Η διαφορά της 25ης Τροποποίησης από τη διαδικασία καθαίρεσης (impeachment)

Το άρθρο 2,  παράγραφος 4 του Συντάγματος προβλέπει την καθαίρεση (impeachment) του προέδρου, για προδοσία, χρηματισμό και άλλα κακουργήματα ή πλημμελήματα, από το Κογκρέσο κατόπιν πρότασης της Βουλής των Αντιπροσώπων και καταδίκης του από τη Γερουσία με πλειοψηφία ⅔ των μελών της.

Με άλλα λόγια η διαδικασία καθαίρεσης υπήρχε εξαρχής, ενώ η αντικατάσταση λόγω αδυναμίας επιτέλεσης των προεδρικών καθηκόντων συμπληρώθηκε με την 25η Τροποποίηση.

Η καθαίρεση -διαδικασία που κινήθηκε σε βάρος του Ντόναλντ Τραμπ αλλά είχε οδηγηθεί σε «ναυάγιο» (εδώ) – βασίζεται σε κατηγορίες προδοσίας ή άλλων κακουργημάτων και πλημμελημάτων, ενώ το σημαντικότερο όλων είναι ότι ο πρόεδρος διατηρεί τα καθήκοντά του μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία με την ψηφοφορία της Γερουσίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News