Μια επιγραφή χαραγμένη στα ελληνικά πάνω σε πινακίδα 1.500 ετών παλιά, που ανακαλύφθηκε στα ερείπια αρχαίου θεάτρου στο Ισραήλ πριν από 70 χρόνια, αποκρυπτογραφήθηκε τελικά, αποκαλύπτοντας μια αρχαία κατάρα που άνετα θα μπορούσε να ανταγωνιστεί τα πισώπλατα «μαχαιρώματα» ανάμεσα σε αντιπάλους αθλητές της εποχής μας.

Η κατάρα καλεί διάφορους δαίμονες να βλάψουν έναν χορευτή ονόματι Μάννα, ο οποίος πιθανότατα επρόκειτο να εμφανιστεί στο θέατρο της Caesarea Maritima  (Παράλιος Καισάρεια), πόλη και λιμάνι του  Ισραήλ, που χτίστηκε από τον βασιλιά της Ιουδαίας Ηρώδη Α’, επονομαζόμενο και Μέγα.

Το γεγονός ότι η πινακίδα βρέθηκε στα ερείπια ενός τόσο περίφημου θεάτρου υποδηλώνει ότι ο Μάννα «θα πρέπει να ήταν γνωστός καλλιτέχνης και επομένως το βραβείο θα ήταν σημαντικό, για να μην αναφέρουμε στη φήμη και το κλέος που διακυβεύονταν», έγραψε για τον νικητή του διαγωνισμού χορού ο Ατίλιο Μαστροτσίνκουε, καθηγητής της ρωμαϊκής ιστορίας στο πανεπιστήμιο της Βερόνας, ο οποίος μετέφρασε την αρχαία ελληνική κατάρα και την ανέλυσε λεπτομερώς σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε στο βιβλίο «Studies in Honour of Roger S.O. Tomlin» (εκδόσεις Libros Pórtico, 2019)

Σύμφωνα με την μετάφραση της εγχάρακτης επιγραφής που έγινε από τον Μαστροτσίνκουε, ο άνθρωπος που καταριέται τον Μάννα ζητά «να δέσουν τα πόδια» του χορευτή,  να «εμποδίσουν» τον χορό του: «Δέστε του τα μάτια, τα χέρια, τα πόδια, τα οποία πρέπει να είναι χαλαρά όταν ο Μάννα θα χορέψει στο θέατρο …»

Για να γίνει αυτό, αναφέρει σε δημοσίευμά του το Live Science, η κατάρα ζητά τη βοήθεια πολλών θεών, όπως ο Θωθ, ένας από τους πιο δημοφιλείς θεούς των αρχαίων Αιγυπτίων που σχετιζόταν με τη μαγεία και τη σοφία. Καλεί επίσης τους «δαίμονες του ουρανού, τους δαίμονες του αέρα, τους δαίμονες της γης, τους δαίμονες του κάτω κόσμου, τους δαίμονες της θάλασσας, των ποταμών, και των πηγών …» να βλάψουν τον Μάννα, «Στρίψτε, σκοτεινιάστε, κλείστε τα μάτια» του Μάννα λέει η κατάρα, «θα πρέπει να κινείται αργά και να χάσει την ισορροπία του» και «θα πρέπει να λυγίσει και απρεπώς ...»

Η πινακίδα ανακαλύφθηκε από μια ιταλική αρχαιολογική ομάδα κάποια στιγμή μεταξύ των ετών 1949 και 1954, αλλά η επιγραφή ήταν δύσκολο να αποκρυπτογραφηθεί. Μόλις πρόσφατα κατάφερε ο Μαστροτσίνκουε να αποκαλύψει τα μυστικά της χρησιμοποιώντας μια μέθοδο που ονομάζεται Reflectance Transformation Imaging (RTI). Με τη βοήθεια του λογισμικού RTI, τράβηξε πάρα πολλές φωτογραφίες της πινακίδας φωτίζοντάς τη από πολλές διαφορετικές γωνίες πετυχαίνοντας να δημιουργήσει μια βελτιωμένη εικόνα της.

Η πινακίδα με την αρχαία κατάρα χρονολογείται στον 6ο αιώνα, μια εποχή που η Βυζαντινή Αυτοκρατορία είχε τον έλεγχο της πόλης. Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την περίοδο, είναι πιθανό ότι ο Μάννα και ο συγγραφέας της κατάρας να ανήκαν σε αντίπαλες φατρίες. Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, οι άνθρωποι που ανταγωνίζονταν σε χορευτικούς ή άλλους διαγωνισμούς ήταν μερικές φορές μέλη αντίπαλων ομάδων, όπως οι «Πράσινοι» και οι «Βένετοι» (Μπλε), και ο ανταγωνισμός μεταξύ τους ήταν τόσο έντονος, που μερικές φορές οδηγούσε ακόμη και σε εξεγέρσεις (όπως η Στάση του Νίκα).

Πάντως όποια και αν είναι η αιτία για την κατάρα, η πινακίδα είναι μακριά, και περιέχει 110 γραμμές. Και ενώ επίσημη θρησκεία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ήταν ο Χριστιανισμός, στη λατρεία του οποίου δεν ανήκαν ο Θωρ και άλλες «παγανιστικές» θεότητες, που συχνά κατονομάζονται σε πινακίδες με κατάρες, αυτό δεν εμπόδιζε τη χρήση τους, γράφει ο Μαστροτσίνκουε, σημειώνει μάλιστα ότι αυτού του είδους οι πινακίδες γινόντουσαν όλο και πιο μεγάλες και πιο λεπτομερείς.

«Αυτή μαζί με πολλές άλλες από την ύστερη αυτοκρατορική περίοδο και τους πρώτους χρόνους του Μεσαίωνα, επιβεβαιώνουν ότι ο χριστιανισμός στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δεν σταμάτησε τις τεχνικές της μαγείας για να κάνουν κακό… αντίθετα, εξαπλώθηκαν και εξελίχθηκαν», γράφει ο ιταλός καθηγητής.

Η πινακίδα δόθηκε από την ισραηλινή κυβέρνηση στην ομάδα των ιταλών ερευνητών και τώρα βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Μιλάνου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News