H τεχνολογία μάς κατασκοπεύει, οι μηχανές αναπτύσσουν ανθρώπινες φωνές και δεν πρόκειται για ένα δυστοπικό σενάριο μιας ταινίας, είναι μια πραγματικότητα. Η τεχνολογία τρέχει τόσο γρήγορα που οι ζωές μας αλλάζουν ριζικά ανά δεκαετία. Ομως ταυτόχρονα οι αλλαγές αυτές εξελίσσονται με αργό τέμπο, με αποτέλεσμα πολλές φορές να μην τις αντιλαμβανόμαστε σε πρώτο τουλάχιστον χρόνο και να ενσωματώνονται σχετικά εύκολα στην καθημερινότητά μας. Ζούμε σε μια εποχή που όταν κάποια στιγμή βρίσκουμε χρόνο να το σκεφτούμε λιγάκι, καταλαβαίνουμε ότι αυτά που βιώνουμε είναι τουλάχιστον παράξενα – και σίγουρα πριν από όχι και τόσο πολλά χρόνια αν κάποιος μας έλεγε ότι θα τα ζούσαμε και μάλιστα ως αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας θα τον αποκαλούσαμε από ευφάνταστο έως… τρελό.

Το παραπάνω σχόλιο ανήκει στον Αλεξ Χερν συντάκτη τεχνολογίας της εφημερίδας Guardian ο οποίος επιχειρεί να εξηγήσει με παραδείγματα την άποψή του.

Δισεκατομμυριούχοι που διαβάζουν τη σκέψη

Δύο από τους μεγιστάνες του σύγχρονου κόσμου, ο Ελον Μασκ (PayPal, Tesla, Space X, κ.ά.) και ο ιδρυτής του Facebook Μαρκ Ζούκερμπεργκ έχουν επενδύσει σημαντικά κεφάλαια στην ανάπτυξη τεχνολογιών που θα επιτρέπουν το διάβασμα της σκέψης. Η εταιρεία που έχει ιδρύσει ο Μασκ για αυτόν τον σκοπό, η Neuralink, ανακοίνωσε πριν από λίγες εβδομάδες ότι έκανε ήδη τα πρώτα βήματα σε αυτήν την κατεύθυνση και πιο συγκεκριμένα ανέπτυξε μια πειραματική τεχνολογία μικροσκοπικών εμφυτευμάτων που θα επιτρέπουν την σύνδεση του εγκεφάλου με υπολογιστές. Οι πρώτες εφαρμογές αυτής της τεχνολογίας θα είναι ιατρικές, αλλά με την πρόοδο στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης σύμφωνα με τον Μασκ τα συστήματα αυτά θα αποκτήσουν τεράστιες και ανεξερεύνητες ακόμη δυνατότητες.

Οι ερευνητές του Ζούκερμπεργκ σε αυτή την φάση ασχολούνται με τη δημιουργία κάποιων συσκευών που θα εισέρχονται στον εγκέφαλο και θα μπορούν να διαβάζουν τις σκέψεις του ατόμου στον εγκέφαλο του οποίου βρίσκονται παρατηρώντας και αναλύοντας την εγκεφαλική του λειτουργία όταν για παράδειγμα αυτός ο άνθρωπος καλείται να απαντήσει σε κάποιες ερωτήσεις. Θεωρητικά και αυτό είναι ένα σύστημα που θα μπορούσε να βοηθήσει στην επικοινωνία ατόμων που δεν μπορούν για διαφόρους λόγους να επικοινωνήσουν με άλλον τρόπο αλλά οι πιθανές κακόβουλες χρήσεις του τρομάζουν.

To τέλος της αμφιβολίας

Οι διαφόρων ειδών ιατροδικαστικές και αστυνομικές τηλεοπτικές σειρές (CSI, NCIS, κ.ά.) παρουσιάζουν πολλές φορές τεχνολογίες που κάνουν όσους γνωρίζουν να χαμογελούν. Για παράδειγμα, οι αστυνομικοί δίνουν σε έναν τεχνικό μια φωτογραφία για να την επεξεργαστούν και να της αυξήσουν την ανάλυση, τη φωτεινότητα, την καθαρότητα, να τη μεγεθύνουν, κ.λπ. Οι τεχνικοί το πετυχαίνουν πολύ γρήγορα, κάτι που στην πραγματικότητα δεν μπορεί να συμβεί τουλάχιστον στο επίπεδο που παρουσιάζεται στις σειρές. Αυτό όμως δεν ισχύει πλέον. Οι αποκαλούμενες τεχνικές εκμάθησης μηχανών (ένα παρακλάδι της Τεχνητής Νοημοσύνης) επιτρέπουν σε έναν υπολογιστή να πάρει μια θολή εικόνα και να την «καθαρίσει».

Τα συστήματα αυτά μπορούν να κάνουν αναγνώριση προσώπων από μια φωτογραφία μόλις 88 pixel. Μπορούν ακόμη και να ενσωματώνουν σε μια φωτογραφία που τραβήχτηκε σε συνθήκες σκότους λεπτομέρειες που δεν κατάφερε να καταγράψει ο αισθητήρας της κάμερας. Κάποτε η ανωνυμία και η ιδιωτικότητα μας ήταν εν πολλοίς εξασφαλισμένες, όμως οι κάμερες που είναι τοποθετημένες πλέον παντού σε δημόσιους χώρους, σε καταστήματα και φυσικά βρίσκονται στα χέρια όλων των ανθρώπων περιορίζουν στο ελάχιστο την ανωνυμία και ιδιωτικότητά μας. Ολες οι κάμερες πλέον είτε οι εγκατεστημένες στα κτίρια είτε στα κινητά τηλέφωνα καταγράφουν εικόνες σε υψηλή ανάλυση και η συνεχής πρόοδος των τεχνικών αναγνώρισης προσώπων σε συνδυασμό με τις τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης θα καταργήσει πρακτικά πολύ σύντομα κάθε ίχνος ιδιωτικότητας. Θα είναι σχετικά απλό και εύκολο πολύ σύντομα αν κάποιος το θελήσει να βάλει μια φωτογραφία μας σε μια σχετική βάση αναζήτησης και να εντοπίσει την παρουσία μας οπουδήποτε το πρόσωπο μας έχει καταγραφεί από μια κάμερα.

Οικειοθελής κατασκοπεία

Η δημιουργία των λεγόμενων ψηφιακών οικιακών βοηθών που δημιούργησαν οι γίγαντες της βιομηχανίας της τεχνολογίας όπως η Microsoft, η Amazon και η Google αρχικά χαιρετίστηκε ως μια ακόμη τεχνολογική επανάσταση. Οι μικρές συσκευές που εκτελούν με φωνητικές εντολές μια σειρά από δουλειές στο σπίτι και προσφέρουν και διαφόρων άλλων ειδών υπηρεσίες έγιναν γρήγορα πολύ δημοφιλείς και μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα μπήκαν σε δεκάδες εκατομμύρια σπίτια. Ολα κυλούσαν καλά με τις εταιρείες να αναβαθμίζουν συνεχώς τα συστήματα αυτά ώστε να προσφέρουν ολοένα και περισσότερες και πιο εξειδικευμένες υπηρεσίες.

Μέχρι τη στιγμή που διαπιστώθηκε ότι τα συστήματα αυτά μπορούν είτε κατά λάθος (ακούγοντας π.χ λάθος μια εντολή ή από κάποιο ήχο που τον αποκωδικοποιούν ως εντολή) είτε από εξωτερική παρέμβαση κάποιου κακόβουλου (χάκερ ή υπαλλήλου της κατασκευάστριας εταιρείας) να αρχίσουν να λειτουργούν μόνα τους και να καταγράφουν εικόνες και ήχο κατασκοπεύοντας στην ουσία τους κατόχους τους. Εχουν καταγραφεί το τελευταίο διάστημα πάρα πολλά περιστατικά που συνομιλίες, για παράδειγμα ανάμεσα σε έναν γιατρό και έναν ασθενή ή όσα λέγονται σε ένα γραφείο που γίνεται σύσκεψη ή σε μια συζήτηση μέσα στο σπίτι είτε άλλες ακόμη πιο… προσωπικές στιγμές των κατόχων ενός ψηφιακού βοηθού, όχι μόνο καταγράφηκαν εν αγνοία τους από τον βοηθό αλλά στη συνέχεια τα δεδομένα αυτά κατέληξαν σε άλλα άτομα. Οι εταιρείες προσπαθούν να υποβαθμίσουν το πρόβλημα αλλά καμία δεν αποκαλύπτει τα κενά ασφαλείας και τους τρόπους που μπορεί κάποιος χρήστης να προστατευτεί 100% από την πιθανά κακή λειτουργία του ψηφιακού βοηθού που έχει στην κατοχή του.

Οικειοθελής παρακολούθηση

Το λειτουργικό σύστημα με το οποία λειτουργεί το 88% των κινητών τηλεφώνων που πωλούνται στα καταστήματα (Android) έχει εφαρμογές που μεταδίδουν συνεχώς τη θέση στην οποία βρίσκονται. Οι περισσότεροι κάτοχοι κινητών τηλεφώνων μάλιστα πιθανότατα δεν γνωρίζουν ότι έχουν ενεργοποιήσει μια τέτοια εφαρμογή όπως είναι αυτή που υπάρχει όταν κάποιος ενεργοποιεί πρώτη φορά μια υπηρεσία χαρτών. Μάλιστα η Google αναπτύσσει εφαρμογές μετάδοσης της θέσης του κατόχου του κινητού και για τις συσκευές του άλλου 12% ώστε οι κινήσεις του συνόλου των κατόχων κινητών τηλεφώνων στον κόσμο να καταλήγουν στους δικούς της διακομιστές (σέρβερ).

Η Google δεν το κάνει αυτό κρυφά, αφού δίνει την επιλογή στους κατόχους των κινητών, που ακόμη και αν δεν το γνωρίζουν αρχικά κάποια στιγμή μαθαίνουν ότι οι κινήσεις τους καταγράφονται, να επισκέπτονται μια ειδικά σχεδιασμένη για αυτόν τον σκοπό ιστοσελίδα, να βλέπουν το ιστορικό των κινήσεών τους που έχει καταγραφεί και αν θέλουν να διαγράφουν αυτά τα δεδομένα. Βέβαια το μεγαλύτερο ποσοστό όσων γνωρίζουν ότι οι κινήσεις τους καταγράφονται από το κινητό τους τηλέφωνο δεν προχωρούν στην απενεργοποίηση της εφαρμογής επειδή με βάση αυτές τις καταγραφές δέχονται διαφόρων ειδών μηνύματα ενημέρωσης σχετικά με το σημείο που βρίσκονται κάθε φορά όπως καταστήματα που βρίσκονται εκεί κοντά και άλλες πληροφορίες.

Τα ρομπότ παριστάνουν τους ανθρώπους

Πριν από έναν χρόνο η Google παρουσίασε μια νέα υπηρεσία την Duplex με την οποία ένας χρήστης μπορεί να ζητήσει από την υπηρεσία αυτή να του κάνει μια κράτηση σε ένα εστιατόριο ή να του κλείσει ένα ραντεβού σε γιατρό, κ.λπ. Η Google δηλώνει ότι το τηλεφώνημα γίνεται από τα γραφεία της εταιρείας αλλά δεν ξεκαθαρίζει αν το τηλεφώνημα γίνεται από κάποιον υπάλληλο ή από κάποιο προηγμένο σύστημα που χρησιμοποιεί ανθρώπινη φωνή, με τη φημολογία να εντείνεται ότι τα ραντεβού τα κλείνει ένα ρομποτικό σύστημα αλλά η φωνή που κλείνει τα ραντεβού μοιάζει τόσο ανθρώπινη που κανείς δεν μπορεί ακόμη να πει με βεβαιότητα τι συμβαίνει.

Οι θετικές συνέπειες αλλά και οι επιπτώσεις τέτοιων αλληλεπιδράσεων ανάμεσα σε ανθρώπους και ρομποτικά συστήματα ή συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης θα είναι πολλές στο προσεχές μέλλον. Φυσικά η σύγχρονη προηγμένη τεχνολογία φέρνει και πλήθος θετικών πραγμάτων για τη ζωή του ανθρώπου, όπως για παράδειγμα τα επιτεύγματα της τρισδιάστατης εκτύπωσης με την οποία μπορούμε να φτιάξουμε γρήγορα και με χαμηλό κόστος από κατοικίες μέχρι βιονικά ανθρώπινα μέλη. Πρέπει βέβαια να προσπαθούμε να βρίσκουμε πάντα λίγο χρόνο να κάνουμε ένα διάλειμμα για να σκεφτούμε τι συμβαίνει γύρω μας. Ο κόσμος αλλάζει, είναι διαφορετικός. Είναι όμως και καλύτερος;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News