Κάθε κουβέντα με ψηφορόρο του ΣΥΡΙΖΑ είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Βγάζοντας στην άκρη το 3-4% των αυθεντικών πιστών του παλαιού συνασπισμού, κάθε αντιπαράθεση αποτελεί ξεχωριστή εμπειρία. Και αυτό γιατί ο καθένας δίνει μια διαφορετική διάσταση στη δύναμη που τον ωθεί να το ψηφίσει. Ενώ δεν χαρακτηρίζεται αριστερός, υιοθετεί εύκολα τη ρητορική του. Διαφωνεί με τις πρακτικές του κόμματος, αλλά το εμπιστεύεται. Πόσες φορές έχεις διαπιστώσει χάσμα μεταξύ της αριστερής ψήφου και των απόψεων του;

Μία εύκολη ερμηνεία είναι η γοητεία του Αλέξη Τσίπρα. Εκπέμπει μια αύρα λαϊκής καταγωγής και παρέχει απλουστευμένες λύσεις στις δυσνόητες προκλήσεις των καιρών, στοιχεία που τον ταυτίζουν με τον κόσμο. Η παραπάνω ερμηνεία όμως δεν εξηγεί πλήρως τη μεγάλη απήχηση του. Όντας στο περιφραγμένο κρατικίστικο μοντέλο ζωής τα τελευταία σαράντα χρόνια, ο Έλληνας βλέπει διστακτικά τις αλλαγές. Λαμβάνοντας υπόψιν την βίαιη προσαρμογή των μνημονίων, η ζυγαριά του μάλλον γέρνει προς τη σημερινή στασιμότητα της χώρας, στη λογική της διατήρησης των λίγων πλέον κεκτημένων. Εκεί συναντάται με τις στείρες ιδεολογικές αγκυλώσεις της αριστεράς περί οικονομικής ανάπτυξης. Μη μπορώντας να εξηγήσει πώς θα ανεβάσει το βιωτικό του επίπεδο, ο ψηφοφόρος του Τσίπρα «ξαποσταίνει» στα αριστερά τσιτάτα μια άλλης ρομαντικής εποχής. Στην πραγματικότητα η ψήφος του είχε μέχρι πρότινος αντισυστημικό χαρακτήρα, αφού δυσκολεύεται να αποδεχτεί τις διαφορετικές συνθήκες της παγκοσμιοποίησης. Η ψήφος αυτή δε βασιζόταν στη σύνθεση λύσεων, αλλά στην αποδοκιμασία της οικονομικής του παρακμής.

Για να μην νιώθουμε άσχημα, η αντισυστημική ψήφος δεν είναι φαινόμενο αποκλειστικά ελληνικό. Η κρίση άφησε αποτυπώματα σε ολόκληρη την ήπειρο. Στη Βόρεια Ευρώπη οι πληγέντες στράφηκαν σε ακροδεξιούς σχηματισμούς, στη Νότια σε αριστερούς ριζοσπαστικούς. Οι ανατολικές χώρες έχοντας έντονο το αποτύπωμα του κομμουνισμού, στήριξαν ξενοφοβικά κόμματα.

Οι ελληνικές εκλογές ανέδειξαν ένα σαφές κύμα δυσαρέσκειας στην προηγούμενη κυβέρνηση, σε συνδυασμό με την αύξηση των φιλελεύθερων φωνών. 4/10 έδωσαν εντολή για αλλαγή κατεύθυνσης. Σαφώς δεν είναι όλοι τους φιλελεύθεροι. Έδωσαν εντολή για μείωση φόρων, αποποινικοποίηση του επιχειρείν και αλλαγή του ύφους εξουσίας. Ενδόμυχα φοβούνται την περαιτέρω εξάλειψη των κεκτημένων λόγω των μεταρρυθμίσεων, αλλά στο όνομα της οικονομικής ανάπτυξης παρακάμπτουν τις φοβίες. Αυτή η πλειοψηφία απαιτεί ένα είδος μετα – φιλελευθερισμού, όπου οι αυξημένες οικονομικές ελευθερίες θα συνοδεύονται με τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και κάποιων κοινωνικών προστασιών.

Παρόλα αυτά, το 31.5% που εξακολουθεί να στηρίζει το ΣΥΡΙΖΑ, θέλει κάτι να μας πει. Ανήκουν όλοι σε κοινωνικές ομάδες που ωφελήθηκαν; Όχι. Συμφωνούν απόλυτα με τις πρακτικές του; Σίγουρα όχι, εξαιρουμένων κάποιων φτωχών τμημάτων της κοινωνίας που ανακουφίστηκαν από επιδόματα. Η εμπειρία των τεσσάρων τελευταίων ετών έφερε τον κατευνασμό των ονειρώξεων. Η ριζοσπαστική επανάσταση που ξεσηκώθηκε, έληξε γρήγορα με την ρεαλιστική στροφή στο τρίτο μνημόνιο. Όσοι χόρευαν στο σύνταγμα δεν έχουν ακόμη ξεμπερδέψει στην εσωτερική τους αντιπαράθεση, σχετικά με ότι ακολούθησε το δημοψήφισμα.

Τι ζητάει από τον Αλέξη Τσίπρα πλέον το πλήθος αυτό; Το πέταγμα του ριζοσπαστικού μανδύα, και τη μετάβαση του προς το κέντρο. Ζητάει την «συστηματοποίηση». Περιμένει από εκείνον μια πιο σοσιαλδημοκρατική προσέγγιση. Το νέο ΠΑΣΟΚ, αφού το αυθεντικό αδυνατεί να τους προσελκύσει. Συγχώρεσε τις «αυταπάτες», και ευελπιστεί σε νέα αφηγήματα. Περισσότερο ρεαλιστικά, και αποτελεσματικά. Εκείνος μπορεί να καλύψει τη ζήτηση; Και αν ναι, με ποιο κόμμα;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News