Κοίτα να δεις πως μερικές ατυχίες ή μερικές συμπτώσεις μπορούν να πλάσουν μια ζωή. Μια ζωή συναρπαστική και «ανοικτό βιβλίο», όπως ο ίδιος έλεγε (ή μάλλον «ανοικτό κόμικ»), σαν την ζωή του Σταν Λι, που έκλεισε τον κύκλο της στα 95. Μιλάμε άλλωστε για τον «πατέρα» υπερηρώων από χαρτί, μελάνι και εντυπωσιακή έμπνευση, όπως ο Σπάιντερμαν, ο Απίθανος Χαλκ, οι Avengers, οι X-Men. Και για έναν άνθρωπο που η ζωή του είχε αναχθεί, όπως και οι ήρωές του, στη σφαίρα του μύθου, τόσο που να δηλώνει ότι μπορεί να εκδώσει τα απομνημονεύματά του σε μορφή κόμικ (το 2005, αυτό, στα 75χρονα της Marvel και υπό τον τίτλο «Amazing Fantastic Incredible: A Marvelous Memoir»).

Να, ας πούμε, ποιος θυμόταν – εκτός από τον ίδιο – ότι ένα πρόβλημα στην εκτύπωση ήταν που χρωμάτισε πράσινο τον Απίθανο Χαλκ του. Η αρχική πρόθεση του Σταν Λι ήταν γκρι. Όμως η ασταθής εκτύπωση του κόμικ τα έκανε μαντάρα και έτσι από την δεύτερη κιόλας περιπέτειά του ο Χαλκ κατέληξε πράσινος.

Θέλετε κι άλλα; Ο Στάνλεϊ Μάρτιν Λίμπερ, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, αντλούσε την αυτοπεποίθησή του στις πρώτες του προσπάθειες από την μητέρα του, η οποία «θεωρούσε πως ότι έκανα ήταν ιδιοφυές», όπως ο ίδιος έγραφε. Και αυτό, όπως φαίνεται, ίσχυε και για τα πρώτα γραπτά του, που ήταν… νεκρολογίες (obituaries) για έντυπα στη Νέα Υόρκη. Ή, αν θέλετε, μεταθανάτια πορτρέτα. Δουλειά την οποία άφησε γιατί, εν τέλει, την έβρισκε «καταθλιπτική».

Όταν ξεκίνησε να ασχολείται με την λεγόμενη «9η Τέχνη», το 1939, στην τότε Timely Comics, η οποία μετεξελίχθηκε στην σημερινή Marvel, το πρώτο που παρέδωσε ήταν ένα κόμικ δύο σελίδων, με ήρωα τον Κάπτεν Αμέρικα, υπό τον τίτλο «Captain America Foils the Traitor’s Revenge» και με το όνομα Σταν Λι για πρώτη φορά. Το πρώτο του πλήρες «σενάριο» κόμικ ήταν πάλι για το τεύχος 5 του Κάπτεν Αμέρικα, τον Αύγουστο του 1941. Φτιάχνοντας παράλληλα και σενάρια για φιλμάκια εκπαίδευσης του Στρατού, στο Νιου Τζέρσι.

Το αμερικανικό Υπουργείο Υγείας, Εκπαίδευσης και Πρόνοιας του ζήτησε, το 1971, με επιστολή, να περάσει ένα μήνυμα κατά των ναρκωτικών σε κάποια από τις ιστορίες του. Ο Σταν Λι έβαλε τον φίλο τού Σπάιντερμαν, τον Χάρι, να καταναλώνει άκριτα χάπια ύστερα από έναν χωρισμό. Η αμερικανική αρχή για την δεοντολογία των κόμικ CCA δεν σκόπευε να βάλει την σφραγίδα της στο συγκεκριμένο κόμικ, όμως ο ήδη διάσημος τότε Σταν Λι απαίτησε από τον εκδότη του να προχωρήσει στην έκδοση. Και κανείς δεν έχασε…

Η σύζυγός του, Τζόαν Μπ.Λι (που αποδήμησε το 2017) ήταν εκείνη – και μόνον εκείνη – που φρόντιζε να είναι πάντα καλοκομμένα τα μαλλιά του. «Δεν πήγα ποτέ σε κουρείο»«, εξομολογούνταν ο Σταν Λι. Δεν έχει διευκρινιστεί αν πράγματι, όπως είχε γραφτεί, ύστερα από ένα κούρεμα το ζευγάρι είχε μια από τις μάλλον λίγες έντονες διαφωνίες του. Κατά την οποία η Τζόαν ή Τζοάνι, όπως την φώναζε, διέλυσε την αγαπημένη του πρώτη γραφομηχανή, στην οποία είχε γράψει τις πρώτες ιστορίες του Σπάιντερμαν και των Fantastic Four. «Ήταν πριν από την εποχή του ebay», έλεγε πολύ αργότερα ο Σταν Λι. «Αλλιώς θα είχα μοσχοπουλήσει τα συντρίμμια». Δεν θα μπορούσε όμως να κάνει το ίδιο με τις βιντεοκασέτες από ομιλίες, διαλέξεις του και συνεντεύξεις του, που μαζί με ένα μπούστο της συζύγου του, το οποίο είχε παραγγείλει σε γλύπτη, είχε αποθηκεύσει σε ένα στούντιο. Το κτίριο έπιασε φωτιά, πιθανότατα από εμπρησμό όπως είχε αποφανθεί η Πυροσβεστική Υπηρεσία και όλα έγιναν στάχτη. Άλλο αν δεν έπιασαν ποτέ κανέναν εμπρηστή.

Ο Σταν Λι, ενισχύοντας τον θρύλο του στα μάτια των φανατικών οπαδών του έργου του, έκανε και μίνι εμφανίσεις ή περάσματα στις κινηματογραφικές ή τηλεοπτικές μεταφορές των κόμικ του (δανείζοντας συχνά σε πολλές από τις δεύτερες τη φωνή του). Αρχής γενομένης από τον «Spider-Man» του Σαμ Ρέιμι, το 2002. Όπου εμφανίζεται, δίχως να αναφέρεται στους τίτλους, στο κοινό της συναυλίας του World Unity Festival και ως ένας περαστικός σε άλλη σκηνή.

Στους τελευταίους «Εκδικητές», με τον υπότιτλο «Ο πόλεμος της αιωνιότητας» εμφανίζεται ως οδηγός λεωφορείου. Στον «Thor: Ragnarok» (2017) παίζει τον… ρόλο της συζύγου του: τον μπαρμπέρη. Στους «Φύλακες του γαλαξία 2» (2017) τον πληροφοριοδότη. Στο «X-Men: Απόκαλιψη» (2016) τον… εαυτό του. Στο «Ο πρώτος εκδικητής: Captain America» του 2011 έναν στρατηγό, (δίχως να αναφέρεται στους τίτλους), όπως και στην τηλεοπτική σειρά «Black Panther» του 2010. Στην ταινία του 2008 «Ο Απίθανος Χαλκ» έναν άντρα στο Μιλγουόκι των ΗΠΑ, που πίνει ουίσκι απευθείας από το μπουκάλι. Στο «Fantastic Four: Rise of the Silver Surfer» (2007) υποδύεται έναν άντρα που τον πετάνε έξω από μια γαμήλια τελετή. Και η εμφάνισή του, όπως έχει γράψει, ήταν εμπνευσμένη από τον γάμο του Ριντ και της Σου Ρίτσαρντς στο τρίτο τεύχος του πρώτου τόμου των «Fantastic Four, 1963-2001» της Marvel.

Ανάμεσα στις άλλες του εμφανίσεις ήταν και στην σειρά που έστησε, για χάρη του, με τον ίδιο ως παρουσιαστεί, το History Channel, το 2010. Η σειρά «Stan Lee’s Superhumans» παρουσίαζε για τέσσερις τηλεοπτικές σεζόν ανθρώπους με υπεράνθρωπες ικανότητες.

Η τελευταία του εμφάνιση, από τις 121 συνολικά τηλεοπτικές και κινηματογραφικές που του αποδίδονται – έστω και με την φωνή του – ήταν στο κωμικό θρίλερ του Τζέισον Μιουζ (με πρωταγωνιστή τον ίδιο) «Madness in the Method», που αναμένεται να βγει στις αίθουσες μέχρι το τέλος του 2018 ή στις αρχές του 2019.

Το μότο του Σταν Λι ήταν «Excelcior!» με την έννοια του ομηρικού «αιέν αριστεύειν». Το ίδιο μότο έχει η Πολιτεία της Νέας Υόρκης και το ίδιο ο Αλ Γκορ στο επεισόδιο «ManBearPig» της σειράς κινουμένων σχεδίων «Σάουθ Παρκ». Πίστη, είπατε; Ναι, ο Σταν Λι είχε πίστη στα κόμικς. Και στον Θεό; Όπως το έθετε ο ίδιος: «Δεν θέλω να κάνω τον έξυπνο. Δεν ξέρω. Αλήθεια, δεν ξέρω».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News