Η σύγκρουση στον Κόλπο ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα από τη μία πλευρά και το Κατάρ από την άλλη κινδυνεύει να εξελιχθεί σε Σαράγεβο της Μέσης Ανατολής, δηλαδή να αποτελέσει τη σπίθα που θα ανάψει έναν μεγάλο πόλεμο, με τον ίδιο τρόπο που η δολοφονία αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου τον Ιούνιο του 1914 ήταν η αφορμή για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Σε αυτή την ανησυχητική εκτίμηση αναφέρεται άρθρο στο «Foreign Policy» που υπογράφει ο  Σάιμον Χέντερσον, διευθυντής του Gulf and Energy Policy Program στο Ινστιτούτο Ουάσιγκτον για τη Μεσανατολική πολιτική. Ο έμπειρος διπλωμάτης καλεί τις ΗΠΑ να κινηθούν ταχύτατα και να αναλάβουν μεσολαβητικό ρόλο προτού είναι αργά, προτού αρχίσει η «σφαγή».

Διότι είναι σαφές, εκτιμά ο Χέντερσον, ότι πίσω από τις κατηγορίες κατά του Κατάρ πως χρηματοδοτεί τρομοκρατικές οργανώσει κρύβεται η μεγάλη μεσανατολική σύγκρουση Σαουδικής Αραβίας – Ιράν (έναντι του οποίου το Κατάρ είναι λιγότερο εχθρικό από όσο οι άραβες γείτονές του θα ήθελαν). Ο πλήρης αποκλεισμός -από ξηρά, θάλασσα και αέρα- που επέβαλαν στο Κατάρ οι Σαουδάραβες και οι σύμμαχοί τους, είναι σχεδόν κατά κανόνα ικανός λόγος για να οδηγήσει σε πόλεμο: ο πόλεμος των Εξι Ημερών ξεκίνησε όταν οι Αιγύπτιοι έκλεισαν τα στενά του Τιράν αποκόπτοντας κάθε πρόσβαση του Ισραήλ στην Ερυθρά Θάλασσα, υπενθυμίζει ο αμερικανός ειδικός.

Ηδη το Ιράν ανακοίνωσε ότι θα επιτρέψει στο Κατάρ να χρησιμοποιήσει τρία λιμάνια του για να παραλαμβάνει τις εισαγωγές τροφίμων που έχει ανάγκη το εμιράτο, επιβεβαιώνοντας κατά κάποιο τρόπο τις κατηγορίες του Ριάντ για υπόγειες σχέσεις Ντόχα – Τεχεράνης.

Η ανταγωνιστική σχέση Ριάντ και Ντόχα διαρκεί χρόνια. Οι Σαουδάραβες βλέπουν το Κατάρ σαν τον μόνιμο ταραχοποιό της περιοχής παρότι και οι δύο μοναρχίες ανήκουν στο Σουνιτικό Ισλάμ και μάλιστα στην πιο συντηρητική εκδοχή του. Το εμιράτο όμως είναι κάπως πιο «φιλελεύθερο» και επιτρέπει στις γυναίκες να οδηγούν και στους ξένους να πίνουν αλκοόλ, κάτι που εξοργίζει τους γείτονές του.

Παρότι και το 2014 είχε ξεσπάσει διπλωματική κρίση που κράτησε μήνες, η αιτία της κρίσης ανάγεται στο 1995 όταν ο Χαμάντ, πατέρας του νυν εμίρη Ταμίμ αλ Θάνι, ανέτρεψε από την εξουσία τον δικό του πατέρα. Το ενδοοικογενειακό πραξικόπημα ενόχλησε βαθύτατα το Ριάντ καθώς έκρινε ότι δημιουργούσε πολύ κακό προηγούμενο για τις οικογενειακές μοναρχίες του Κόλπου. Σύμφωνα μάλιστα με τον Χέντερσον η Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα οργάνωσαν τότε απόπειρα δολοφονίας και ανατροπής του Χαμάντ, η οποία τελικά δεν πραγματοποιήθηκε επειδή κάποιος εκ των συνωμοτών μίλησε.

Δεν χρειάζεται να πει κανείς πολλά για τη γεωπολιτική σημασία του Κατάρ: η χώρα είναι δεύτερη -μετά το Ιράν- παγκοσμίως σε αποθέματα φυσικού αερίου, βασικός προμηθευτής ΗΠΑ, Ιαπωνίας, Βρετανίας και πολλών άλλων χωρών, ενώ στο έδαφός του βρίσκεται η τεράστια και εξαιρετικής στρατηγικής σημασίας βάση al-Udeid Air Base των ΗΠΑ.

Η Αμερική δεν έχει μόνον κάθε συμφέρον να αποτρέψει επιδείνωση της κατάστασης και ενδεχόμενη πολεμική σύρραξη αλλά διαθέτει και τα μέσα και τον άνθρωπο για το πετύχει. «Οι αμερικανοί διπλωμάτες ίσως έχουν λόγους να πιστεύουν ότι το Κατάρ δεν τήρησε τις αποστάσεις που όφειλε απέναντι στο Ιράν, αλλά μία σύγκρουση μεταξύ του Ριάντ και της Ντόχα δεν θα συνέφερε κανέναν ενώ υπάρχει ο κίνδυνος να οδηγήσει το Κατάρ στην αγκαλιά του Ιράν. Ο Μαξ Τίλερσον είναι ο κατάλληλος άνθρωπος που θα μπορούσε να αναλάβει πρωτοβουλίες για την εκτόνωση της κατάστασης. Καθώς ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ ήταν ως πρότινος επικεφαλής της ExxonMobil, του σημαντικότερου διεθνή συνεργάτη του Κατάρ, έχει επαρκή γνώση και της περιοχής και των ανθρώπων ώστε να λάβει της σωστές αποφάσεις» γράφει ο αμερικανός ειδικός. Αλλά θα είναι αρκετό;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News