«Θα πάμε Κρακοβία και Αουσβιτς». Δύο οι ερωτήσεις. «Πώς σου ήρθε η Κρακοβία;» και η δεύτερη «Είσαι καλά, που θα πας το παιδί στο Αουσβιτς;». Υπήρχε βέβαια και πιο τρυφερός τρόπος για τη δεύτερη, «Μήπως είναι λίγο μικρός ο Κώστας για το Αουσβιτς;». Ενώ για τον κόσμο μας υπό την απειλή του ISIS; Ενώ για τον κόσμο μας, όπως φτάνει στο ρουθούνι μας η μυρουδιά ολοκληρωτικών καθεστώτων ως «λύση»; Είπε κάποτε ο George Santayana: «Αυτοί που αγνοούν το παρελθόν είναι καταδικασμένοι να το ξαναζήσουν». Κάπως έτσι σκεφτήκαμε και αποφασίσαμε να πάρουμε το όποιο «ρίσκο». Είναι μικρό ένα παιδί 12 χρονών για το Αουσβιτς;

Η Κρακοβία ήταν για μας μια έκπληξη. Μια πανέμορφη πόλη, με τη σφραγίδα της Unesco να την καταχωρεί στην κληρονομιά του παγκόσμιου χάρτη. Πέρα απ’ αυτό όμως, πολύ μ’ ενδιαφέρει η συνέχεια της διαδρομής των κρατών, που είχαν ζήσει το μαντάλωμα του «Ανατολικού Μπλοκ» και το σύστημα του κομμουνισμού στο πετσί τους. Πρόσφατη σχετικά και η επίσκεψή μας στο Βερολίνο. Ποιος, άραγε, σύγχρονος νέος, μπορεί ν’ αντιληφθεί την απομόνωση, που βίωσαν αυτά τα κράτη; Αλλά και ποιος νοήμων μπορεί να μη μελαγχολεί, ότι όλο αυτό, το εν αρχή «ιδανικό», έλιωσε σαν λάφυρο χιονάνθρωπου πάνω σε λαμαρίνα αυτοκινήτου και παραδοθήκαμε αύτανδροι στον καπιταλισμό χωρίς στοιχειώδη αντίποδα στην ορμή του. Το κομμουνιστικό σύστημα ήταν ξεκάθαρα άρρωστο… Μεγάλη υπόθεση αυτό το «ξεκάθαρα». Το ξεσκίσανε κυρίως οι ίδιοι που το πιστέψανε, που το βιώσανε. Ο καπιταλισμός, όμως, μήπως κρύβει τις αρρώστιες του τόσο γλυκά ύπουλα, τόσο έντεχνα μασκαρεμένα, που ποτέ δεν θ’ ασχοληθούμε να τις διορθώσουμε;

Η Κρακοβία, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Πολωνίας, είναι μια ευχάριστη έκπληξη από την πρώτη στιγμή που πατάς στο έδαφός της. Την ταξιδεύεις μ’ όλες σου τις αισθήσεις. Πολιτισμένη, ανθρώπινη, όμορφη, παραμυθένια. Μεσαίωνας, Αναγέννηση, Μπαρόκ όλα στα πόδια σου. Να περπατάς, να περπατάς, να περπατάς. Και να σε προσπερνάνε άλογα με άμαξες. Δεν έχω δει πιο όμορφα και περιποιημένα άλογα!

Να μη χορταίνεις να μελετάς κτίρια στις πλατείες της. Ιδίως στην κεντρική. Στην πλατεία Rynek Glowny. Που είναι από τις μεγαλύτερες μεσαιωνικές πλατείες της Ευρώπης κι έχει φιλοξενήσει από στέψεις βασιλέων μέχρι δημόσιες εκτελέσεις. Και που από τον Ναό της Παναγίας, με τα δυο ασύμμετρα καμπαναριά, ακούγεται κάθε ώρα ένα παραδοσιακό πολωνικό σάλπισμα από σαλπιγκτές. Eνα σάλπισμα, όμως, που διακόπτεται απότομα, για να θυμίζει τον πρώτο σαλπιγκτή που τον σημάδεψε ένα βέλος κι έμεινε ο σκοπός του στη μέση. Μ’ άρεσε πολύ αυτή η ιστορία. Μπορεί να μοιάζει με την Κρακοβία. Προχωράει πέρα από τον «θάνατο», τον ενσωματώνει στο επόμενο βήμα ζωής.

Βέβαια πρέπει να επισκεφτείτε το κάστρο Wawel, με τις αίθουσες που έχουν αναπαλαιωθεί, αλλά και τον ειδικά διαμορφωμένο χώρο που εκτίθεται το διάσημο έργο του Λεονάρντο ντα Βίντσι «Η κυρία με την ερμίνα». Βέβαια θα μελετήσετε τα πανέμορφα βιτρό και τις εκκλησίες που κόβουν την ανάσα με το μεγαλείο τους. Μπορεί και ν’ αναλογιστείτε, ακόμα μια φορά, κοιτάζοντας ψηλά και συγκρίνοντας τα αιχμηρά τόξα των μεν με τις καμπύλες των δε, το πόσο διαφέρει η οπτική του καθολικισμού από την ορθοδοξία και εκφράζεται και στην αρχιτεκτονική.

Βέβαια πρέπει να επισκεφτείτε το μουσείο Oscar Schidler Factory, που στεγάζεται στο πρώην εργοστάσιο του Ο. Schidler, ο οποίος έσωσε τη ζωή χιλιάδων Εβραίων στο Ολοκαύτωμα, και που στις εγκαταστάσεις του φιλοξενείτε επίσης το MOCAK, δηλαδή το Μουσείο Μοντέρνας τέχνης. Είχαμε την ευκαιρία να δούμε έργα της έκθεσης με τίτλο «Medicine in Art», αλλά κυρίως είχαμε την ευκαιρία να ξανασυζητήσουμε για το τι θα αφήσει η σύγχρονη τέχνη ως στίγμα, καθώς πλέον τέχνη μπορεί και να είναι όχι το έργο, αλλά ο καλλιτέχνης του όποιου έργου. Πόσο αμήχανα στεκόμαστε πολλές φορές μπροστά στα δημιουργήματά τους; Πόσο τα προσωπάκια των μικρών επισκεπτών ξεμπροστιάζουν, αυτή ακριβώς την αμηχανία και το αιώνιο ερώτημα «Τι είναι τελικά τέχνη;». Βέβαια θα επισκεφτείτε όλα όσα γράφουν οι ταξιδιωτικοί οδηγοί ότι πρέπει…

Αλλά, φίλοι μου… Το ταξίδι ξεκινάει πάντα όταν τελειώνουν αυτά που «πρέπει να δεις». Από κει ξεκίνησε και το δικό μας. Από κει που μυρίζεις σαν σκύλος κάθε γωνιά και στρίβεις κάπου, γιατί έτσι σου ήρθε να στρίψεις. Την Κρακοβία την αγάπησα. Για εκείνη τη γυναίκα με τα μαύρα μαλλιά, την απόκοσμη, που έπαιζε πιάνο όλες τις ώρες, στο Noworoski café. Ενα καφέ που πρωτοάνοιξε το 1910 και από τα τραπέζια του έχουν περάσει καλλιτέχνες και διανοούμενοι. Για το λιλιπούτειο Café Camelot (Tomasza 17) και τη γοητευτική του ατμόσφαιρα. Για την εβραϊκή συνοικία. Την KAZIMIERZ. Σ’ αυτήν την περιοχή υποσχεθήκαμε ότι θα μείνουμε την επόμενη φορά. (Ναι, θα ξαναπάμε!)

Για εκείνο το Φαρμακείο, το ιστορικό, και τον ιερό ρόλο που διαδραμάτισε στη ζωή τόσων και τόσων ανθρώπων. Για την SZERIKA STREET και εκείνες τις ταμπέλες των μαγαζιών. Μαγαζάκι, μαγαζάκι, που πλέον έγιναν εσωτερικά ένα ενιαίο, με την ονομασία «Once upon a time in Kazimierz». Τι ατμόσφαιρα! Για εκείνο το έργο τέχνης με τις πανύψηλες καρέκλες, μπροστά ακριβώς από τα γραφεία της Γκεστάπο. Για το δείπνο μας στο Pod Aniolami (Grodzka 35), ένα οίκημα 300 χρόνων που χρυσοχόοι είχαν παλιά τα εργαστήριά τους. Για τη βόλτα μας σε κείνη τη ρομαντική περιοχή, δίπλα στο ποτάμι, που κατέληξε στο εστιατόριο Zakladka (Jozefinska 2), κάτω από τη γέφυρα.

Για τον ουρανό που ήταν γεμάτος όμορφα πουπουλένια σύννεφα και τις άκρες των σκεπών. Για την κεντρική πλατεία που είχε όλες τις ώρες γιορτή. Για την είσοδο εκείνου του ξενοδοχείου που μου θύμιζε το αγαπημένο μου έργο «Ida». Για τη σάλπιγγα που κάθε ώρα σταματούσε απότομα τον ρυθμό της… Αυτή κυρίως! Για το γέλιο του Κώστα όταν με τρόμαξε ενώ περπατούσα αμέριμνη. Για το βλέμμα του Γιάννη όταν μου ξεθύμωσε. Για ένα μπουκέτο λουλούδια. Για ένα σωρό τόσα κι άλλα τόσα… Το ταξίδι βλέπεις. Πάρτε βαθιά ανάσα… Αύριο θα σας πάω Αουσβιτς. Ρομάντζα τέλος!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News