Ηταν ένας Σλοβάκος, μία Ισπανίδα, ένας Ιταλός και τρεις Ελληνες. Ακούγεται σαν ανέκδοτο. Και είναι σχετικά κοντά. Οι έξι αποτέλεσαν το Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων του ΤΑΙΠΕΔ, κοινώς τη σύνθεση που βρίσκεται αντιμέτωπη με τη Δικαιοσύνη για την υπόθεση των 28 ακινήτων του Δημοσίου.

Οι έξι τεχνοκράτες απολογήθηκαν την Παρασκευή, κατηγορούμενοι για απιστία εις βάρος του ελληνικού Δημοσίου έπειτα από δίωξη που άσκησαν οι εισαγγελείς διαφθοράς Γιάννης Σέβης και Αγγελική Τριανταφύλου. Οι εισαγγελείς έκριναν ότι η πώληση (μέσω του ΤΑΙΠΕΔ) και εν συνεχεία η επαναμίσθωση κρατικών ακινήτων δεν ήταν επωφελής για το Δημόσιο.

Και επειδή η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ έχει ασυλία μέσω της γνωμοδότησης των εμπειρογνωμόνων, η Δικαιοσύνη στρέφεται εναντίον εκείνων που ενέκριναν τη σύμβαση. Μπερδεμένο; Μισό λεπτό. Αν δούμε την υπόθεση από την αρχή θα καταλάβετε περί τίνος πρόκειται, πόσο στρεβλό είναι το νομικό μας πλαίσιο και τις ακριβώς πάει να γίνει στη συνέχεια με το Υπερταμείο.

Στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα που προέκυψε από το πρώτο μνημόνιο των Παπανδρέου-Παπακωνσταντίνου, υπήρχε πρόβλεψη για την αξιοποίηση 28 ακινήτων του ελληνικού Δημοσίου.

Δεν μιλάμε για τυχαία ακίνητα: ΓΑΔΑ, υπουργείο Δικαιοσύνης, Στατιστική Υπηρεσία, υπουργείο Υγείας, Εγκληματολογικό Αστυνομίας, Χημείο του Κράτους, Κεράνης κ.α. Τα ακίνητα πωλήθηκαν το 2013, επί κυβερνήσεως Σαμαρά και υπουργίας Στουρνάρα, σε δύο θυγατρικές της Εθνικής Τράπεζας και της Eurobank. Αν θυμάστε, ήταν η περίοδος που οι δύο όμιλοι είχαν βρεθεί κοντά σε συγχώνευση.

Θα μπορούσε να γίνει κάτι άλλο; Θεωρητικά, ναι. Να συστήσει εταιρεία το Δημόσιο και να αξιοποιήσει τα έσοδα των ενοικίων -υπήρχε και σχετική αναφορά στο μεσοπρόθεσμο. Εν τέλει, το Δημόσιο εισέπραξε 261 εκατ. ευρώ, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση ενοικίασης των κτιρίων για είκοσι χρόνια. Τα ενοίκια που θα πληρώσει σε αυτό το διάστημα ανέρχονται στα 600 εκατ. ευρώ. Μάλιστα αν τότε, το 2033, θέλει να επαναγοράσει τα ακίνητα, θα πρέπει να πληρώσει την αγοραία τιμή της εποχής και όχι ένα προκαθορισμένο χαμηλό τίμημα, όπως συμβαίνει συνήθως στις συμβάσεις leasing. Αυτή η σύμβαση, λοιπόν, οδήγησε τρεις δικηγόρους του Πειραιά στην Δικαιοσύνη. Και έτσι ήρθε η ώρα των εισαγγελέων διαφθοράς.

Το καθεστώς λειτουργίας του ΤΑΙΠΕΔ προβλέπει ότι τα μέλη της διοίκησης του έχουν ασυλία αν οι συμβάσεις που υπογράφουν εγκριθούν από το Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων και το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Στην περίπτωση των 28 ακινήτων, το Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων έδωσε αμέσως θετική εισήγηση, ωστόσο το Ελεγκτικό Συνέδριο απέρριψε τη σύμβαση ως μη συμφέρουσα για το Δημόσιο. Αυτά στην Ελλάδα ξεπερνιούνται εύκολα. Νέα σύνθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε ότι η διαδικασία ακολούθησε τα νόμιμα, συνεπώς η σύμβαση μπορούσε να κυρωθεί. Προσοχή: το Ελεγκτικό Συνέδριο έλεγξε τη διαδικασία, όχι αν η σύμβαση είναι επωφελής για το Δημόσιο. Για αυτό, για να αποφανθούν επί της ωφελείας, υπεύθυνοι είναι οι εμπειρογνώμονες. Αφού, λοιπόν, το διοικητικό συμβούλιο του ΤΑΙΠΕΔ έχει ασυλία μέσω της γνωμοδότησης των εμπειρογνωμόνων, τότε διώκονται οι εμπειρογνώμονες προκειμένου μετά, αν καταδικαστούν, να τρωθεί και η ασυλία του διοικητικού συμβουλίου. Το καταλάβαμε; Ναι.

Ελάτε τώρα να μπούμε στα κουστούμια (και στα ταγιέρ) των εμπειρογνωμόνων. Ακούσαμε, άλλωστε, τον Γέρουν Ντάισελμπλουμ να προειδοποιεί, άγαρμπα, για τις επιπτώσεις που θα έχει τυχόν δυσμενής μεταχείριση τους.

Στην Ευρώπη, που διατηρούν τριτοκοσμικές εντυπώσεις για τη χώρα μας, θεωρούν ότι δεν είναι δυνατόν να διώκονται, κατά βούληση, τεχνοκράτες που επιτελούν εκσυγχρονιστικό έργο κ.λ.π. Ως συνήθως η αλήθεια είναι κάπου στη μέση, σχοινοβατεί πάνω στην ελληνική ιδιορρυθμία. Από τη μία έχεις ένα στρεβλό νομικό πλαίσιο με ασάφειες και διπλές αναγνώσεις. Αλλά και από την άλλη δεν μπορείς να αφήσεις εκτός ελέγχου περιπτώσεις προφανούς ανεπάρκειας. «Δεν είναι απλοί εμπειρογνώμονες, ήταν μέλη ενός οργάνου του ΤΑΙΠΕΔ» εκτίμησαν οι εισαγγελείς. Πηγή που βρίσκεται πολύ κοντά στην έρευνα έλεγε στο protagon ότι αν οι εμπειρογνώμονες πρέπει σίγουρα να ελεγχθούν για κάτι, αυτό είναι η μη ενασχόληση τους με τη σύμβαση. «Δεν την εξέτασαν καν, λίγα λεπτά ασχολήθηκαν και αποδέχθηκαν τη βούληση του διοικητικού συμβουλίου του ΤΑΙΠΕΔ…»

Τώρα είναι εύλογο να ρωτήσει κάποιος πώς θα λειτουργήσει το Υπερταμείο. Εμπειρογνώμονες θα υπάρχουν. Και φυσικά θα ασχολείται και το Ελεγκτικό Συνέδριο. Η μεγάλη διαφορά βρίσκεται στο καθεστώς με το οποίο θα ασκείται δίωξη στη διοίκηση του Υπερταμείου. Ούτε οι οικονομικοί εισαγγελείς, ούτε οι εισαγγελείς διαφθοράς θα μπορούν να παρέμβουν. Δικαίωμα άσκησης δίωξης θα έχει μόνο ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου. Μεταξύ μας, όλοι ξέρουμε τι σημαίνει αυτό. Από τη μία, πιο γρήγορες διαδικασίες. Και από την άλλη, ένα πλαίσιο σαφώς πιο περιορισμένο και δεκτικό σε πολιτική παρέμβαση. Εννοείται ότι ο εκάστοτε εισαγγελέας του Αρείου Πάγου θα δύναται να επιτελέσει και ένα ρόλο που, κατά κάποιο τρόπο, θα του δίνει λόγο στη διαδικασία αποκρατικοποιήσεων και εκμετάλλευσης της δημόσιας περιουσίας.

Τα Airbus που μας έμειναν αμανάτι
Το 1998 η Ολυμπιακή Αεροπορία αγόρασε τέσσερα Airbus. Και επειδή, φυσικά, δεν είχε ούτε δραχμή για να τα πληρώσει, το ελληνικό Δημόσιο ανέλαβε την εξόφληση τους. Το 2009 η «Ολυμπιακή» πωλήθηκε στον επιχειρηματία Ανδρέα Βγενόπουλο. Τα Airbus έμειναν στο Δημόσιο. Καθηλωμένα. Δεν μπορείς να τα δώσεις σε υπουργούς για βόλτα, ούτε σε ψηφοφόρους για ρουσφέτι. Το 2013 πούλησε και τα τέσσερα αεροπλάνα έναντι 31 εκατ. ευρώ, τιμή που θεωρείται χαμηλή και προκάλεσε τις διαμαρτυρίες του ΣΥΡΙΖΑ. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε μόνο για τα δύο αεροσκάφη. Η πώληση των άλλων δύο καθυστέρησε για λόγους που είχαν να κάνουν με τους τίτλους ιδιοκτησίας τους. Οταν το Δημόσιο ήταν έτοιμο να πωλήσει και αυτά, ο αγοραστής, μία αμερικανική εταιρία, ζήτησε να μειωθεί το τίμημα κατά ένα εκατομμύριο δολάρια ανά αεροπλάνο. Το Ελεγκτικό Συνέδριο απέρριψε αυτή τη σύμβαση. Δεν είχε πρόβλημα για τα 28 ακίνητα, είχε για τα αεροπλάνα. Το Δημόσιο προσπαθεί ακόμα να τα πουλήσει. Κάποια στιγμή θα τα δώσει. Για αντίκες.

Τι μας διδάσκουν οι δύο ιστορίες των 28 ακινήτων και των τεσσάρων αεροπλάνων; Τίποτα καινούργιο, τα ξέρουμε όλα. Κρίσιμες διαδικασίες υπονομεύονται από θεσμικό πλαίσιο με επιτηδευμένες στρεβλώσεις που προκύπτουν από την ανάγκη εξισορρόπησης αντίρροπων τάσεων. Οταν υπάρχουν πολλοί φορείς ελέγχου, τότε λέμε ότι το σύστημα δεν λειτουργεί. Οταν οι μηχανισμοί είναι λιγότεροι, τότε ανησυχούμε για αυθαιρεσία και αδιαφάνεια. Δικαίως είμαστε καχύποπτοι, πλην όμως συχνά γινόμαστε υπερβολικά αφελείς. Είναι να απορείς πώς θα λειτουργήσει το Υπερταμείο. Και, κυρίως, τι έχουμε να δούμε και να ακούσουμε με τόσα φιλέτα στον πάγκο του κρεοπώλη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News