Οσο το χάσμα ανάμεσα στον άνθρωπο και στις μηχανές μικραίνει, γίνεται όλο και πιο δύσκολο να ξεχωρίσει κάποιος τι κάνει έναν άνθρωπο μοναδικό. Τα ρομπότ μπορούν να πραγματοποιήσουν μυριάδες χειρωνακτικές εργασίες, μπορούν να εκφράσουν συναισθήματα (ακόμα και αν δεν μπορούν να τα αισθανθούν στην πραγματικότητα), και μπορούν να μάθουν. Οπότε τι κάνει τους ανθρώπους μοναδικούς; Αυτό αναρωτιέται η Τζοέλ Ρένστρομ στο The Daily Beast.

Κάποιοι πιστεύουν ότι είναι η παρουσία της ψυχής, αν και αυτό το επιχείρημα εισβάλει στο φάσμα της φιλοσοφίας και δεν είναι κάτι που εμπειρικά μπορεί να αποδειχθεί. Κάποιοι άλλοι, περισσότερο κυνικοί, ίσως πουν ότι οι άνθρωποι είναι το μοναδικό είδος που φτιάχνει και χρησιμοποιεί όπλα ειδικά για να χτυπήσει άλλους αλλά και αυτός δεν είναι λόγος για να υπερηφανευόμαστε. Κάποιοι άλλοι, πιστεύουν ότι είναι μοναδικοί οι άνθρωποι, εξαιτίας της δυνατότητάς τους να δημιουργούν τέχνη.

Από τη «Μόνα Λίζα» του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, έως το Ταζ Μαχάλ του Σαχ Γιαχάν, οι άνθρωποι εμπότιζαν με ομορφιά και απαράμιλλή φαντασία τον καμβά, την πέτρα, τους ήχους και τις λέξεις.

Ή όχι;

Από ό,τι φαίνεται, στα ρομπότ αρέσει να «ροκάρουν». Ο ηχολήπτης Τζιουσέπε Ασιτο συναρμολόγησε το ρομπότ, «Τόα Μάτα Μπαντ», από LEGO, του οποίου το κύκλωμα συνδέεται με μία εφαρμογή ανάλυσης αλληλουχίας Midi για iPad. Τα ρομπότ χρησιμοποιούν μικρές ξύλινες σφύρες για να χτυπήσουν οθόνες αφής και μεταλλικά κλειδιά παράγοντας ήχους ενώ η εφαρμογή συμπληρώνει με ήχους παρασκηνίου. Το αποτέλεσμα είναι μια συγχρονισμένη παράσταση που επαναδημιουργεί μελωδίες από συγκροτήματα, όπως οι Depeche Mode ή οι Daft Punk.

Στο σπίτι του Αλεξ Αλμοντ, μια αυτοματοποιημένη συστοιχία από LEGO, μοχλούς και γρανάζια παίζει ατμοσφαιρική μουσική. Αυτό το γλυπτό κίνησης συνδυάζει αλληλουχίες ήχων δημιουργώντας εφέ πολλαπλών καναλιών ήχων και μουσικής, σε επαγγελματικό επίπεδο. Είναι τόσο μαγευτικό να το παρακολουθείς όσο και να το ακούς.

Επίσης υπάρχει η ρομποτική ορχήστρα του Τσίκο ΜακΜίρτι και η παράστασή του, «Ρομποτική Εκκλησία». Τα ανθρωποειδή ρομπότ του, είναι από μόνα τους έργα τέχνης. Γλυπτά φτιαγμένα από λιωμένο και συγκολλημένο μέταλλο, σύρμα και κομμάτια μουσικών οργάνων. Τα ρομπότ γρατζουνάνε τις χορδές που πολλές φορές είναι τα πλευρά τους ή χτυπάνε τα τύμπανα ή χορεύουν στο μεταλλικό πάτωμα. Κατά την διάρκεια της παράστασης ο Τσίκο ΜακΜίρτι διευθύνει σα μαέστρος τα ρομπότ, που τροφοδοτούνται μέσω καλωδίων. Το τελικό αποτέλεσμα θυμίζει το συγκρότημα Stomp και όχι ρομπότ.

Τα ρομπότ δεν έχουν εισβάλει μόνο στην μουσική. Αλλά και στην συγγραφή κειμένων. Εταιρείες όπως η Narrative Science, έχουν δημιουργήσει αλγόριθμους που μετατρέπουν πληροφορίες σε ιστορίες. Το πλεονέκτημα τέτοιων αλγόριθμων είναι η ταχύτητα, με την οποία μπορούν να περιγράψουν συνοπτικά ακόμα και έναν ποδοσφαιρικό αγώνα πριν το ρολόι δείξει την λήξη του. Το Quakebot των Los Angeles Times μπορεί να δημιουργήσει ένα πληροφοριακό άρθρο καθώς συμβαίνει το γεγονός που περιγράφει, για παράδειγμα ένας σεισμός. Το Associated Press, η Yahoo, η Comcast και η Allstate χρησιμοποιούν μια πλατφόρμα, δημιουργία της εταιρείας Automated Insights, για να μετατρέψουν οικονομικές πληροφορίες σε ιστορίες με ρυθμό που φτάνει περίπου τα 2000 άρθρα το λεπτό. Κοστίζει περίπου 9 ευρώ οι 500 λέξεις.

Βέβαια, όλες αυτές οι ιστορίες υστερούν σε λογοτεχνικό ταλέντο, οπότε οι ανθρώπινοι δημοσιογράφοι ακόμα κρατάνε τα ηνία της παροχής στοιχείων και ανάλυσης, τουλάχιστον για την ώρα. Η εταιρεία Narrative Sciences προβλέπει ότι άρθρο γραμμένο από το πρόγραμμά τους θα κερδίσει το βραβείο δημοσιογραφίας Πούλιτζερ πολύ σύντομα. Επίσης, προβλέπει ότι οι υπολογιστές θα ελέγχουν το 90% της δημοσιογραφίας μέσα στα επόμενα δεκαπέντε χρόνια. Αν αμφιβάλετε για την ρομποτική δημοσιογραφία δοκιμάστε αυτό το τεστ στους New York Times για να δείτε αν μπορείτε να ξεχωρίσετε ανάμεσα σε ανθρώπινο και ρομποτικό γράψιμο.

Μπορεί να σκέφτεστε ότι αυτά τα παραδείγματα δεν πιάνουν ως ρομπότ που δημιουργούν τέχνη. Ανθρωποι δημιούργησαν αυτά τα προγράμματα και άνθρωποι ελέγχουν τους μουσικούς ρομπότ. Τα ρομπότ δεν μπορούν να επιδείξουν καλλιτεχνική έμπνευση γιατί η τέχνη δεν υφίσταται για αυτά. Σωστά; Ισως και όχι.

Ο Πάτρικ Τρισέτ δημιούργησε ένα ρομπότ που αυτόνομα ζωγραφίζει μια εκδοχή αυτού που βλέπει μέσω μιας κάμερας. Ο Πάτρικ Τρισέτ δημιούργησε το πρώτο του καλλιτέχνη ρομπότ κατά την διάρκεια μιας περιόδου χωρίς έμπνευσης για τον ίδιο και από τότε συνέχεια αναβαθμίζει το μοντέλο. Ο Πολ, όπως ονόμασε το δημιούργημά του, χρησιμοποιεί τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου για να αποτυπώσει με ακρίβεια τα χαρακτηριστικά του μοντέλου. Οι πίνακές του δεν είναι πιστά αντίγραφα των μοντέλων αλλά αντανακλούν ερμηνεία, καλλιτεχνική ελευθερία και τολμώ να πω και προσωπικότητα. Ο Πάτρικ Τρισέτ ελπίζει ότι θα μπορέσει να δείξει ότι τα ρομπότ μπορούν αυτόνομα να δημιουργήσουν τέχνη που θα «σχολιάζει την ανθρώπινη κατάσταση». Ισως οι μεγαλύτεροι καλλιτέχνες γεννιούνται και φτιάχνονται;

Η τεχνητή νοημοσύνη της Google, Deep Dream Generator, χρησιμοποιεί ένα νευρωνικό δίκτυο και την εμπειρία του, το να έχει δει εκατομμύρια εικόνες, για να δημιουργήσει τέχνη. Οι χρήστες ανεβάζουν μια φωτογραφία και αφήνουν τον «καλλιτέχνη» της Google να παίξει μαζί της έως ότου δει κάτι που αναγνωρίζει. Η διαδικασία είναι παρόμοια στο να βρίσκει σχήματα που θυμίζουν ελέφαντες ή ξωτικά στα σύννεφα. Αυτή δεν είναι απλώς τέχνη αλλά «φευγάτη και ανεβασμένη» τέχνη.

Η τέχνη του Deep Dream έχει γίνει τόσο δημοφιλή που μια γκαλερί στο Σαν Φρανσίσκο, πρόσφατα φιλοξένησε μια έκθεση με έργα από δέκα καλλιτέχνες και μηχανικούς που οι δημιουργίες τους αναπαριστούν την τέχνη των νευρωνικών δικτύων. Στην δημοπρασία που ακολούθησε τα έργα απέφεραν σχεδόν 92.000 ευρώ.

Αν και θα ήταν πειρασμός να βάλουμε ανθρώπους εναντίων μηχανών για να καθορίσουμε σε ποιον ανήκει η καλλιτεχνική μαεστρία, ίσως θα ήταν καλύτερη μια άλλη προσέγγιση που θα συνδυάζει τα προτερήματα του ανθρώπου και της τεχνητής νοημοσύνης. Αν δεν μπορείτε να τα νικήσετε, ενταχθείτε στις τάξεις τους.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News