Από την Αραβική Ανοιξη και το Occupy Wall Street στους Αγανακτισμένους και στο κίνημα «Δεν Πληρώνω». Τα social media είναι γνωστό πως δεν έχουν αλλάξει απλώς τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε, φλερτάρουμε, δουλεύουμε. Εχουν αλλάξει και τον τρόπο με τον οποίον επαναστατούμε. Τον τρόπο με τον οποίον συντονίζουμε τις δράσεις μας, τον τρόπο με τον οποίον πραγματοποιούνται ολόκληρες κινητοποιήσεις που πολλές φορές οδηγούν σε εξεγέρσεις.

Από το Κίεβο και το Χονγκ Κονγκ, μέχρι την Κωνσταντινούπολη και την Αθήνα, ο κόσμος, πλέον, οργανώνεται μέσα από το facebook και το twitter, κάτι που – όμως δεν είναι απαραίτητα καλό, όσον αφορά τη μαζικότητα και την κλιμάκωση που αποκτά η κάθε μορφή αγώνα. Κι αυτό γιατί η κάθε πορεία, η κάθε διαδήλωση, η κάθε συγκέντρωση μπορεί να πέσει θύμα της ίδιας της επιτυχίας της συμβολής των social media.

Οπως αναφέρει ο Τόμας Φρίντμαν στους New York Times, εάν εξετάσει κανείς πιο προσεκτικά την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στις χώρες που είχαν να αντιμετωπίσουν κοινωνικές αναταραχές, οι κατά τόπους επαναστάσεις δεν κατάφεραν να φέρουν μια μόνιμη αλλαγή, η οποία να έχει τα χαρακτηριστικά μιας βιώσιμης κατάστασης, η οποία θα παρέχει εχέγγυα για μελλοντική κοινωνική ευημερία. Κι ένας από τους λόγους ήταν ακριβώς οι πολλές φωνές που γιγαντώθηκαν κατά τη δυναμική αυτή διαδικασία. Κι ήταν τόσες πολλές οι φωνές που από ένα σημείο και μετά ήταν αδύνατον να υπάρξει σύνθεση.

Η ανωνυμία και τα breaking news

Οπότε το ερώτημα προκύπτει αβίαστα. Σε τι είναι καλύτερα τα social media. Στο να δημιουργούν δεδομένα ή στο να τα βοηθούν στην εξάπλωσή τους; Ενας από τους ανθρώπους που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην Αραβική Ανοιξη δίνει τη δική του απάντηση. «Στο να βοηθά στην εξάπλωσή τους», απαντά ο Βαέλ Γκονίμ, Αιγύπτιος υπάλληλος της Google, ο οποίος με τη σελίδα του στο facebook συνέβαλε καταλυτικά στο να μπορέσει να εξαπλωθεί το κίνημα της Πλατείας Ταχρίρ, το 2011. Ωστόσο, η σελίδα δεν έφερε το όνομά του, ούτε δημιουργήθηκε από το προφίλ του. Εγινε από άλλο προφίλ, από τον ίδιο. Ενα χαρακτηριστικό δείγμα, δηλαδή, για το πώς λειτουργεί η ανωνυμία στα social media.

Ο Γκονίμ μένει, πλέον, στις ΗΠΑ και δουλεύει –πού αλλού;- στη Silicon Valley. Πριν από δύο μήνες, σχεδόν, μίλησε σε ένα από τα sessions του TED και προσπάθησε να εξηγήσει στο τι πήγε στραβά στην Αίγυπτο και για το πώς πρέπει να είναι τα social media της νέας εποχής. Πρέπει να είναι δίκτυα που παράγουν καταστάσεις, όχι που βοηθούν απλώς στην εξάπλωση των ήδη υπαρχόντων.

Μάλιστα, ο ίδιος παραδέχεται και τα λάθη του: «Κάποτε έλεγα πως εάν θες να κάνεις πιο ελεύθερη μία κοινωνία το μόνο που χρειάζεσαι είναι το ίντερνετ. Τελικά, είχα άδικο, έκανα λάθος. Τα είπα αυτά το 2011, όταν και η Αραβική Ανοιξη ανέδειξε την τεράστια δυναμική που έχουν τα social media, αλλά ανέδειξε και κάτι άλλο. Το πόσο κοντόφθαλμα λειτουργεί ο κόσμος σε αυτά, το πόσο βραχυπρόθεσμα είναι τα αποτελέσματά τους. Είναι τα ίδια Μέσα που μας ένωσαν αρχικά στο να ανατρέψουμε τον Μουμπάρακ και τα οποία στη συνέχεια μας χώρισαν».

Η ιστορία του Γκονίμ είναι ενδεικτική. Κάποτε είδε στο facebook τη φωτογραφία ενός 29χρονου Αιγύπτιου, ο οποίος δολοφονήθηκε από την Αστυνομία και τότε αποφάσισε να δημιουργήσει τη σελίδα «We Are All Khaled Said», η οποία και αποτέλεσε έναν από τους προπομπούς της Αραβικής Ανοιξης. Αργότερα, κι όσο το facebook page ανέβαζε τη δυναμική του, ο Γκονίμ συνελήφθη από τις Αρχές της χώρας, ενώ η Μουσουλμανική Αδελφότητα «καπέλωσε» τη διαδικασία και βγήκε μπροστά, με τα γνωστά αποτελέσματα.

Ο κλικτιβισμός σε όλο του το μεγαλείο

Τις ίδιες περίπου ημέρες, το 2011, στο Protagon δημοσιευόταν ένα κείμενο για τον κλικτιβισμό, τον διαδικτυακό ακτιβισμό, δηλαδή, που έχει μπει για τα καλά στις ζωές μας. Επαναστατούμε ή βιώνουμε μία κατ’ επίφαση επαναστικότητα; Ο κλικτιβισμός είναι εύκολος. «Είναι η ρύπανση του ακτιβισμού και της αλληλεγγύης». Το ίδιο αναφέρουν και οι Adbusters, η ομάδα που έπαιξε σημαντικό ρόλο στις διαδηλώσεις της Γουόλ Στριτ. «Είμαστε τόσο εξαρτημένοι από τα ψηφιακά τεχνάσματα που το επαναστατικό δυναμικό είναι πλέον περιορισμένο», έλεγαν. Διαβάστε εδώ αναλυτικά για το ζήτημα.

Εσείς τι πιστεύετε; Γράψτε μας την άποψή σας στα σχόλια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News