Η σεξουαλικότητα των κινέζων ηγετών παραμένει ένα ταμπού, πόσο μάλλον για ένα συντηρητικό σε θέματα ηθικής καθεστώς όπως το κομμουνιστικό. Μια νέα βιογραφία του θρυλικού Τσου Ενλάι, του επί πολλά χρόνια στενού συνεργάτη του Μάο Τσετούνγκ και πολύ αγαπητού ως σήμερα, κάνει λόγο για την μακρόχρονη ερωτική σχέση που είχε με φίλο του και προσπαθεί να ρίξει φως στη ζωή ενός πολιτικού με ισχυρή αλλά αινιγματική παρουσία στην ιστορία της χώρας.

Στο βιβλίο της δημοσιογράφου Τσόι Ουίνγκ-μούι «Η κρυφή αισθηματική ζωή του Τσου Ενλάι», η συγγραφέας προσπαθεί να επιβεβαιώσει φήμες που κυκλοφορούσαν για καιρό ότι ο κινέζος ηγέτης έτρεφε ερωτικά αισθήματα για τον γιο φιλικής οικογένειας και συμμαθητή του, Λι Φουτζίνγκ.

Η βιογράφος χαρακτηρίζει τον ηγέτη ένα τραγικό πρόσωπο που ζούσε διαρκώς κάτω από τους προβολείς της δημοσιότητας. Η πιθανότητα να ήταν γκέι, όπως σημειώνει το BBC, θα είναι πάντως μια μεγάλη έκπληξη για όσους γνωρίζουν για τη ζωή και το έργο του Τσου, και δύσκολα θα ενσωματωθεί στην αφήγηση της ζωής του.

Καταγόμενος από οικογένεια της αστικής τάξης, με ταξίδια στην Ευρώπη αλλά αργότερα και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος και ηγέτης στα χρόνια των εκκαθαρίσεων. Η ζωή του Τσου Ενλάι έχει παρά ταύτα αρκετά αινίγματα

«Πολλά χαρακτηριστικά της ζωής του είναι αινίγματα και δύσκολο να τα εξηγήσουμε», αναφέρει παρά ταύτα η ίδια και συμπληρώνει ότι η ομοφυλοφιλία του Τσου μπορεί να είναι το κλειδί ερμηνείας.

Για την ίδια, σημείο εκκίνησης για την έρευνα ήταν επιστολές του Τσου από την εφηβική και νεανική ηλικία του και το ημερολόγιο που κρατούσε όταν ήταν 19 ετών και φοιτούσε στην Ιαπωνία (αυτό δημοσιεύτηκε το 1998, στα 100 χρόνια από τη γέννησή του). Μια από τις πρώτες φράσεις την πρώτη μέρα καταγραφής έχει μια – δραματική αν σκεφτούμε το περιεχόμενο – διαγραφή από τον ίδιο: «Για πρώτη φορά στη ζωή μου με άγγιξε η λέξη ‘αγάπη’. Οσο για την αθώα καρδιά μου…».

Πίσω από τη διαγραφή και από άλλα στοιχεία η βιογράφος βλέπει μια ομοερωτική σχέση. Οπως λέει ότι ο Τσου ήταν ήδη ερωτευμένος με τον 17χρονο τότε συμμαθητή του Λι. Μαζί ήταν σε δυτικού τύπου σχολείο στο Τιαντζίν· οι δύο νέοι ζούσαν στον ίδιο δωμάτιο του κοιτώνα και ήταν αχώριστοι.

Αργότερα, όταν ο Τσου πήγε φοιτητής στην Ιαπωνία, ήθελε αφενός να βρει μια θέση στο εκεί πανεπιστήμιο και αφετέρου να πείσει τον Λι να έλθει να ζήσουν μαζί. Οι αποφάσεις που πήραν τους έφεραν σε διαφορετικές πόλεις και το ότι ο Λι θα πήγαινε για σπουδές στον Χονγκ Κονγκ αποτέλεσε ένα μεγάλο πλήγμα για τον Τσου: «η ευτυχία μου έγινε άμμος, ήταν μια ψυχρολουσία» έγραφε στο ημερολόγιο.

Η βιογράφος δεν βρήκε ενδείξεις για το αν η σχέση προχώρησε πέρα από το να είναι πλατωνική ή – περισσότερο ίσως – γραπτά τεκμήρια για τα αισθήματα του Λι. Πιθανόν ο τελευταίος όντως να ενδιαφέρονταν για τον Τσου και για αυτό, όταν αρνήθηκε αιφνιδιαστικά τη θέση στο Χονγκ Κονγκ, ταξίδεψαν μαζί για τη Βρετανία το 1920.

Ο Τσου προσπάθησε να σπουδάσει και αυτός στη Βρετανία (ο Λι σπούδασε στο Μάντσεστερ), δεν κατάφερε όμως λόγω έλλειψης χρημάτων για τα δίδακτρα και στράφηκε στην φτηνότερη Γαλλία. Το 1921 ο Τσου, που, πάντα κατά τη βιογράφο του, ήταν απογοητευμένος ερωτικά, έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, όσο ήταν στο Παρίσι, και αφοσιώθηκε σε αυτό.

Στον Τιαντζίν ο Τσου γνώρισε τη μέλλουσα γυναίκα του, την Ντενγκ Γινγκτσάο, με την οποία, κατά τη βιογράφο, ο γάμος τους «ήταν χλιαρός» και ο ίδιος σε συναισθηματική απόσταση από την Ντενγκ. Δεν είχαν παιδιά· ήταν ένας γάμος συμφέροντος, κατά τη βιογράφο.

Μετά από αυτά τα γεγονότα οι ζωές των δύο πήραν διαφορετικές πορείες. Ο Τσου Ενλάι αναμείχτηκε ενεργά με την πολιτική και έφτασε σε ύπατα αξιώματα. Ο Λι παντρεύτηκε και αυτός, απέκτησε επτά παιδιά και πέθανε το 1960. Πάντα είχαν στενή φιλική σχέση.

Το βιβλίο δεν έχει ίσως να πλουτίσει την ιστορική έρευνα ενώ πολλοί θα αναρωτηθούν «γιατί αποκαλύπτονται τώρα αυτά»

Η συγγραφέας πιστεύει ότι το βιβλίο της, που τυπώνεται στο Χονγκ Κονγκ, θα απαγορευτεί στην Κίνα. Στη χώρα της οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις μπορεί να μη διώκονται πλέον ποινικά, αλλά δεν γίνονται ανεκτές με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Το συμπέρασμά της, όπως το καταγράφει στο Reuters, είναι ότι «ο Τσου Ενλάι ήταν ένας γκέι πολιτικός που είχε την ατυχία να γεννηθεί 100 χρόνια νωρίτερα».

Το βιβλίο της, λένε ωστόσο οι επικριτές της βιογράφου, περιέχει τολμηρές εικασίες και δεν βασίζεται σε ενδελεχή αρχειακή έρευνα· η βιογράφος είχε πάντως πρόσβαση στα αρχεία της συζύγου του Τσου. Προσθέτουν ότι, αν και δεν έχει να προσφέρει πολλά στον ιστορικό, θα μπορεί να είναι σημαντικό για την ομοφυλοφιλική κοινότητα στην Κίνα. Δημοσιογράφος και όχι ιστορικός η ίδια, η βιογράφος από την πλευρά της λέει ότι συχνά αισθάνονταν σοκ για όσα ανακάλυπτε σε επίσημες πηγές, πράγματα που κανένας άλλος δεν είχε δει ως τότε.

Ποιος ήταν ο Τσου Ενλάι

Ο Τσου Ενλάι, μια τεράστια φυσιογνωμία στη ιστορία (και τη μυθολογία) του κινεζικού καθεστώτος, κατάφερε να επιβιώσει από πολλές αναθεωρήσεις της επίσημης ιστορίας. Ανθρωπος με αστικό αέρα, προερχόμενος από μεγαλοαστική προέλευσης – αν και χωρίς χρήματα πλέον – οικογένεια, ο Τσου γεννήθηκε το 1898 στην επαρχία Τζιανγκσού. Σε ηλικία 19 ετών ταξίδεψε στην Ιαπωνία αλλά επέστρεψε στην Κίνα μετά το φοιτητικό κίνημα της Τετάρτης Μαΐου.

Μετά τη σύλληψή του το 1920, ταξίδεψε για τέσσερα χρόνια σε Βρετανία και Γαλλία όπου και έγινε μέλος του κομμουνιστικού κόμματος ανεβαίνοντας γρήγορα την ιεραρχία. Μετά τον πόλεμο και την επικράτηση των κομμουνιστών έγινε πρώτος πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών. Παρέμεινε πιστός στον πρόεδρο Μάο και απέφυγε τις μεγάλες εκκαθαρίσεις της δεκαετίας του 1960.

Πέθανε το 1976, έχοντας δει στο μεταξύ την εξομάλυνση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, στην οποία συνέβαλε και ο ίδιος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News