Τα γεγονότα: Το αφεντικό της φόρμουλα 1 Μπέρναντ Έκλεστοουν «καθάρισε» από τη γερμανική δικαιοσύνη πληρώνοντας ένα ποσό 100 εκατομμυρίων δολαρίων για να μην μπεί στα 83 του στη φυλακή ή αποκτήσει ποινικό μητρώο. Η εισαγγελεία του Μονάχου κατηγορούσε τον δαιμόνιο Μπέρνι -όπως τον λένε οι φίλοι του- που ξεκίνησε πουλώντας αυτοκίνητα, ότι λάδωσε με 44 εκατομμύρια δολάρια τον γερμανό τραπεζίτη Γκέρχαρντ Γκριμπκόφσκι, μέλος της διοίκησης της υπο κρατικό έλεγχο βαυαρικής Τράπεζας, ο οποίος είχε παραδεχθεί ότι είχε πάρει χρήματα από τον Μπέρνι για να πουλήσει τα δικαιώματα της φόρμουλα 1. Το 50% των δικαιωμάτων του «τσίρκου»των αυτοκινήτων αγώνων ταχύτητας ανήκαν στη βαυαρική τράπεζα μέχρις ότου το 2006 πουλήθηκαν στην εταρεία CVC που διευθύνει ο Μπέρνι.

Ο Γκριμπκόφσκι «έφαγε» 8 χρόνια για παθητική δωροδοκία. Ο Εκλεστόουν υποστήριξε ότι ο Γερμανός τον εκβίασε για αυτό και τους κατέβαλε το ποσό, εξάλλου η εταιρεία του ήταν η μόνη υποψήφια για την αγορά των δικαιωμάτων. Δικαστής του Έκλεστόουν ήταν ο Ντίτερ Νολ, ένας φλεγματικός Γερμανός, άνθρωπος χαμηλού προφίλ που πάει με το ποδήλατο στο δικαστήριο. «Εις το επανιδείν », είπε στο τέλος της δίκης στον κατηγορούμενο ο Νολ. «Δεν θέλω να σας ξαναδώ», απάντησε ο Μπέρνι. Ο Νολλ είχε ένα πρόβλημα: έπρεπε να αποδείξει και όχι να το θεωρήσει δεδομένο ότι ο Έκκελστόουν γνώριζε ότι ο Γκριμπκόφσκι είναι εκπρόσωπος του κράτους, και όχι ένας απλός τραπεζίτης, όταν αποφάσιζε να τον δωροδοκήσει. Αν δεν το γνώριζε, θα ήταν μια απλή δωροδοκία και όχι δωροδοκία κρατικού λειτουργού οπότε θα έπρεπε με βάση τον νόμο να υπάρχουν πάνω από δύο προσφορές για τα δικαιώματα της φόρμουλας 1. Αλλιώς δεν υπάρχει αδίκημα.

Εν όψει όλων αυτών των δυσκολιών, το δικαστήριο προτίμησε να πάρει τα 100 εκ. δολάρια και να κλείσει την υπόθεση. Άρα κανένα πρόβλημα. Κανένα;

Το Ίδρυμα στο Λίχτενστάιν

Ο Μπέρνι μετέβαινε στις συνεδριάσεις από τη βίλα του στην Κυανή Ακτή, τα σπίτια του στην Ελβετία ή το Λονδίνο, χρησιμοποιώντας το προσωπικό του λίαρ τζετ. Για να βρεθεί από την εισαγγελεία η λύση της καταβολής των 100 εκ. δολαρίων για το «κλείσιμο της υπόθεσης», οι δικαστές και οι συνήγοροι του Μπέρνυι στηρίχθηκαν στο άρθρο 153α του κώδικα ποινικής δικονομίας της Γερμανίας, που είχε εισαχθεί στο νόμο το 1974 για να αποσυμφορηθούν οι δικαστικές αίθουσες από την εκδίκαση υποθέσεων ήσσονος σημασίας (φθορά ξένης ιδιοκτησίας, κ.λπ.). Στα μέσα της δκαετίας του '90 και όσο η ύλη των εισαγελειών αυξανόταν ραγδαία επεκτάθηκε παντού. Τώρα η πρώην υπουργός Δικαιοσύνης της Γερμανίας κραυγάζει ότι η υπόθεση και η έκβασή της «στέλνει το μήνυμα ότι οι πλούσιοι μπορούν να εξαγοράζουν την ελευθερία τους»… Οι πολιτικοί ρίχνουν τις ευθύνες στους δικαστές. Αλλά φταίνε αυτοί;

Ο Μπέρνι είναι 83 ετών. Τα 100 εκ. δολάρια (75 εκ. ευρώ) είναι το μεγαλύτερο ποσό που έχει πληρωθεί στη γερμανική Δικαιοσύνη – το προηγούμενο είναι τα 3,2 εκ. ευρώ που πλήρωσε ο πρόεδρος της Ντόιτσε Μπανκ, Γιόζεφ Άκερμαν, το 2006. Υπάρχει ένα άλλο σημείο στην εκφώνηση της απόφασης από τον δικαστή Νολ που… βγάζει μάτι: «Το ποσό της αποζημίωσης ανταποκρίνεται στις οικονομικές δυνατότητες του Μπέρνι. Αλήθεια;

Τα γεγονότα πίσω από τα γεγονότα: Η δε;yτερη γυναίκα του Μπέρνi, Σλάβιτσα, είναι 28 χρόνια νεότερή του και καμιά 30αριά πόντους ψηλότερη. Τη δεκαετία του '90 της παραχώρησε σε ένα οικογενειακό ίδρυμα του Λίχτεστάιν, το ίδρυμα Bambino, τα δικαιώματα των αγώνων -τότε αξιζαν 2 δισ. στερλίνες. Το 2010 μετά τον χωρισμό η Σλάβιτσα ανέλαβε να του δίνει ετήσια διατροφή 100 εκατομμυρίων δολαρίων -έχει έξοδα ο Μπέρνι- ενώ ο Έκλεστόουν κατέχει το 5,3% των δικαιωμάτων της φόρμουλας 1 (αξίζουν 10 δισ. με βάση τραπεζική εκτίμηση), άρα οι μετοχές του μόνο αξίζουν περίπου μισό δισεκατομμύριο.

Πριν από δύο χρόνια η Ελλάδα ήθελε να υπογράψει συμφωνία με την Ελβετία κατά το πρότυπο των συμφωνιών matrix που υπέγραψε η ελβετική συνομοσπονδία με την Μ. Βρεταννία και την Αυστρία. Σύμφωνα με αυτές, τα τραστ όπως το Bambino εξαιρούνται από την υποχρέωση των ελβετικών αρχών να αναφέρουν στους Βρετανούς τους πραγματικούς κατόχους τους και το ύψος των καταθέσεών τους, εφόσον δεν πληρωθούν ανώνυμα φόροι που στη συνέχεια στέλνονται από τη Βέρνη στο Λονδίνο. 18.000 Βρετανοί, σύμφωνα με τους New York Times, δήλωσαν τις ελβετικές τους καταθέσεις αλλά το Bambino δεν ήταν ανάμεσά τους. Ο φορολογικός έλεγχος που διενεργούσαν οι βρεταννικές αρχές σε βάρος του Μπέρνι έληξε χωρίς αποτέλεσμα. Συνεπώς, ο δικαστής Νολ και οι συνάδελφοί τους αποφάσισαν για το ύψος της χρηματικής ποινής του Έκλεστόουν με βάση τις δικές του δηλώσεις. Αυτός καθόρισε το πόσα μπορεί να πληρώσει. Και εδώ είναι το πρόβλημα.

Δύο κόσμοι

Από τη μία, λοιπόν, έχουμε εθνικές αρχές (βρετανική εφορία, γερμανικό δικαστήριο) που επιχειρούν στο δεδομένο από την πολιτική πλαίσιο να αποδώσουν δικαιοσύνη και από την άλλη μία κατηγορία πολιτών (;) που εχουν τη δυνατότητα να μην δεσμεύονται από κάποιο συγκεκριμένο εθνικό νομικό πλαίσιο, αξιοποιώντας σωρευτικά τις «τρύπες» όλων των πλαισίων. Απλά τους στοιχίζει λίγο παραπάνω. Μήπως θα ήταν μια λύση η συζήτηση που γίνεται τώρα στις ΗΠΑ;

Η πολιτική

Δύο αμερικανικές φαρμακευτικές εταιρείες (Abbvie, Mylan), που αντλούν μάλιστα ένα μεγάλο μέρος του τζίρου τους από τα χρήματα του κρατικού προϋπολογισμού, και ένα σούπερ μάρκετ (Wallgreen) αποφάσισαν να μεταφέρουν την έδρα της μητρικής μέσω συγχώνευσης σε άλλη επικράτεια, επειδή οι τράπεζες τους συμβούλευσαν ότι ετσι θα έχουν πολύ μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους μειώνοντας τους φόρους που πληρώνουν. «Δεν με νοιάζει που είναι νόμιμο. Είναι λάθος», είπε ο Ομπάμα. Μερικές μέρες αργότερα, ο πρώην συνεργάτης του, Πίτερ Σάι πρότεινε σε ένα άρθρο του να δράσει ο Πρόεδρος μονομερώς καθώς ο κώδικας δημοσίων εσόδων των ΗΠΑ επιτρέπει στην κυβέρνηση να αποφασίσει η ίδια αν ένα μέρος των δαπανών της επιχείρησης είναι χρέος ή ίδια κεφάλαια. Με τη μεταφορά της εδρας της μητρικής π.χ. η θυγατρική που παραμένει στις ΗΠΑ αγοράζει πνευματικά δικαίωματα από την μητέρα εταιρεία που βρίσκεται σε επικράτεια μειωμένου φορολογικού συντελεστή και φορτώνεται με χρέος μειώνοντας τα κέρδη της και αντίστοιχα τους φόρους που θα πληρώσει, ενώ η έρευνα μπορεί να συνεχίσει να γίνεται και μάλλον θα γίνεται στις ΗΠΑ. Τώρα, αν γίνει δεκτή  η πρόταση του Σάι θα μπορεί η φορολογική διοίκηση να αποφασίζει κατά πόσο θα περικόπτει ποσοτικά το «κίνητρο» για τη μεταφορά της έδρας. Δίκαιο; Οι φόροι αποφασίζονται από τους εκλεγμένους πολιτικούς. Από τον 17ο αιώνα…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News