Δεν θα πέσετε από τα σύννεφα αν ισχυριστώ ότι ένας από τους τομείς παθογένειας του κράτους μας είναι η δημόσια διοίκηση. Γιατί άραγε; Γιατί δεν έχουμε καλούς υπαλλήλους; Γιατί δεν έχουμε πολλούς υπαλλήλους; Γιατί δεν πληρώνονται καλά; Γιατί δεν είναι κατανεμημένοι σωστά; Ξέχωρα απ’ όλα αυτά, πιστεύω ότι η βαθύτερη αιτία είναι οι αντιστάσεις του υπάρχοντος  πολιτικού συστήματος, που έχει συνηθίσει το δημόσιο να είναι το δικό του φέουδο. Η κατάλυση της αυτονομίας της δημόσιας διοίκησης, μέσω πελατειακών διορισμών στις πιο πολλές θέσεις ευθύνης, οδήγησε σε αδύναμους θεσμούς και εξουσία χωρίς έλεγχο και πολλές φορές χωρίς ικανότητες.

Οι ανοιχτές διαδικασίες αξιολόγησης που εξαγγέλθηκαν το 2009 ήταν δύσπεπτες για το πολιτικό σύστημα και τις έκανε ουσιαστικά στην άκρη. Και πρώτο το ίδιο το ΠΑΣΟΚ που τις είδε μάλλον ως ένα «καπρίτσιο του Γιώργου» που στερούσε βαθμούς ελευθερίας στους κομματικούς διορισμούς . Έτσι, αντί να ενδυναμωθεί η ιδέα, ατόνησε κι εξαφανίστηκε. Από το 2012 και μετά είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού οι κρατικοί λειτουργοί που προέκυψαν με αυτήν τη διαδικασία (και φανταστείτε ότι έχουμε περίπου 1900 φορείς στα 15 υπουργεία). Στις αποφάσεις της Διαύγειας (αυτή αντιστέκεται ακόμα μετά από την γενική κατακραυγή της πιθανής κατάργησής της) μπορεί να βλέπουμε όλα τα ονόματα των  διορισμών των διαφόρων γενικών διευθυντών, διευθυντών, διοικητών οργανισμών κ.ά., αλλά βλέπουμε ελάχιστα βιογραφικά.

Η δημόσια διοίκηση έχει στελέχη που θα τα ζήλευε κι ο ιδιωτικός τομέας. Όμως καλοί στρατιώτες χωρίς καλούς στρατηγούς δεν μπορούν να κερδίσουν έναν πόλεμο. Αν, λοιπόν, τα ανώτερα στελέχη είναι οι αρεστοί κι όχι οι άριστοι, το σύστημα πάσχει. Αν η δημόσια διοίκηση είναι πουκάμισο που αλλάζει κάθε φορά που αλλάζει η κυβέρνηση, τότε ποτέ δεν θα μπορέσει να παίξει τον ρόλο της. Πρέπει να είναι ανεξάρτητη και αξιοκρατική για να μπορεί να επιτελέσει σωστά το έργο της. Και βέβαια, όλα τα κόμματα  ευαγγελίζονται στα λόγια την αξιοκρατία, αλλά όταν έρθει η ώρα της πράξης, θυμούνται τις δεσμεύσεις τους προς πολιτευτές, στελέχη κ.λπ. Έτσι γεμίζουν τα υπουργεία μετακλητούς υπαλλήλους, που πολλοί δεν ξέρουν καν το αντικείμενο, απλώς είναι το «μάτι» του εκάστοτε υπουργού. Έτσι, επίσης, γεμίζουν και οι διοικήσεις διαφόρων οργανισμών με βολέματα «κομματικών» φίλων. Μα θα μου πείτε, είναι κουτοί οι πολιτικοί; Δεν τους συμφέρει να έχουν μια «δυνατή» δημόσια διοίκηση; Μπορεί, αλλά φαίνεται όμως ότι είναι πιο «δυνατές» οι υποχρεώσεις τους.

Κατά τη γνώμη μου, η λύση είναι απλή, αλλά κομματικά επώδυνη: να ανεξαρτητοποιηθεί η δημόσια διοίκηση (δείτε εδώ ένα παράδειγμα από τη Νέα Ζηλανδία). Όχι ποσοστώσεις του πρόσφατου στυλ 4-2-1, αλλά στελέχωση των θέσεων γενικών διευθυντών, διευθυντών, προϊσταμένων, με ανοιχτές διαδικασίες από ανεξάρτητη αρχή για συγκεκριμένη θητεία. Και με τα βιογραφικά στο διαδίκτυο, ώστε να μην υπάρχουν αμφιβολίες και καχυποψία. Αν υπάρξει αξιοκρατία στα ψηλά θα διοχετευθεί και προς τα κάτω. Η ανάπτυξη κουλτούρας αξιοκρατίας είναι μια top-down προσέγγιση. Αν σε αυτό προστεθεί η βοήθεια των νέων τεχνολογιών και η σωστή οργάνωση των προμηθειών κάτι θα έχει αρχίσει να αλλάζει. Θα οδεύουμε προς μια δημόσια διοίκηση που επιθυμούν οι πολίτες, ίσως όχι όμως οι «πελάτες»…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News