Ο Στέφανος αποφάσισε στη Γ' Λυκείου να περάσει από επιτροπή για να πάρει το χαρτί της δυσλεξίας. Μέχρι τώρα, η μαμά του αλλά και ο ίδιος δεν ήθελαν να εκτεθούν… Μόλις όμως έμαθαν ότι η προφορική εξέταση στις Πανελλαδικές είναι πιο χαλαρή, άρχισαν να τρέχουν πανικόβλητοι. Η Δέσποινα συνεχίζει να παρακολουθεί το σχολείο ως δυσλεκτική, προσποιούμενη πως τα ορθογραφικά και η δυσγραφία είναι αφηρημάδες… Τέλος, ο Μανώλης δεν γράφει ποτέ έκθεση επειδή ντρέπεται για τα γραπτά του. Γενικώς, ποτέ δεν γράφει κάτι, μόνο μένει σιωπηλός στην τάξη μέχρι να τελειώσει κάθε ώρα των θεωρητικών μαθημάτων.

Ας σταθούμε απέναντι σε μία αίθουσα 25 μαθητών. Ας τους κοιτάξουμε καλά ως ανθρώπους και όχι ως μέλη ομάδας. Κανένας από τους 25 δεν είναι φυσιολογικός! Όλοι, μα όλοι κάτι έχουν που δεν ανταποκρίνεται στη νόρμα του εκπαιδευτικού προτύπου. Και στο κάτω-κάτω, τι είναι «φυσιολογικό»; Ποιος το προσδιόρισε και γιατί δε μας το λέει και μας να το μάθουμε; Αν ανταποκρίνεται στην ικανότητα της απομνημόνευσης, της ευθείας σύλληψης νοημάτων, στην επιμέλεια και στην καλλιγραφία, τότε πολύ φοβάμαι πως ούτε 2 στους 25 δεν είναι απολύτως νορμάλ!

Θυμάμαι πως πέρυσι, ένας μαθητής δυσλεκτικός, ο Χάρης Ιωάννου, εφηύρε ένα «βιονικό» χέρι, κερδίζοντας το πρώτο βραβείο στον διαγωνισμό για τον καλύτερο Ευρωπαίο νέο επιστήμονα. Πέρασαν πολλά χρόνια που ο Χάρης έμενε απομονωμένος στο θρανίο του, γιατί δεν ήταν «φυσιολογικός»… Ευτυχώς που βρέθηκε ένας «αντισυστημικός» καθηγητής και του ξεκλείδωσε τις «χειροπέδες». Αλλά και άλλοι, καλλιτέχνες, επιστήμονες, επιχειρηματίες, επαγγελματίες κάπως ξέφυγαν από τον επιλεκτικό ρατσισμό και βρήκαν το θάρρος να προσπεράσουν την ιδιαιτερότητά τους. Περιπτώσεις πολλές και συμπτώματα χιλιάδες μπορεί να ομαδοποιήσει η ψυχολογία για μαθητές και ανθρώπους, όταν ψάξει το διανοητικό και ψυχικό τους βάθος. Αν όλες αυτές οι ομάδες θεωρούνταν παθολογίες, τότε δεν θα μπορούσαμε ποτέ να εξελίξουμε τις κοινωνίες και να δημιουργήσουμε πολιτισμό.

Συνειδητοποιώντας τι γίνεται στα σχολεία, σε πιάνει οργή, όταν βλέπεις την αδιαφορία του συστήματος για την απόκλιση από τη νόρμα. Ούτε λίγο ούτε πολύ, η δυσλεξία, η δυσγραφία, οι μαθησιακές δυσκολίες και πολλές ιδιαίτερες περιπτώσεις δεν εντοπίζονται. Αλλά κι όταν εντοπιστούν, σπανίως μπορεί κάποιος να δώσει λύση στο πρόβλημα. Πολλά παιδιά φτάνουν στο Γυμνάσιο, χωρίς καμία παρατήρηση ή διόρθωση στον λόγο, στη δυνατότητα επίλυσης ασκήσεων και στην κατανόηση προφορικού ή γραπτού κειμένου. Κανείς στο Δημοτικό δεν ασχολήθηκε μαζί τους. Θεωρήθηκαν «μη φυσιολογικοί» ή τεμπέληδες και περιθωριοποιήθηκαν πολύ νωρίς, πριν ακόμα προλάβει η εφηβεία να τους καταδικάσει. Κι αν βρεθεί μετά από τόσες τάξεις, καθηγητής να ασχοληθεί σοβαρά, οι γονείς «πικάρονται» και παρεξηγούνται. Δεν τον εμπιστεύονται και θυμώνουν, γιατί τους φαίνεται παράξενο που κανείς ως τώρα, δεν το έχει επισημάνει…

Άλλη μια ανωριμότητα του σχολείου εξελίσσεται δραματικά, για πολύ κόσμο. Δεν είναι αρκετός ο ψυχολόγος της διεύθυνσης, που εμφανίζεται περιστασιακά. Χρειάζεται θεσμική κατοχύρωση για μόνιμο ψυχολόγο. Χρειάζονται τεστ και δεξιότητες, συνεντεύξεις, εξέταση και κοινωνική πρόβλεψη, για κάθε αποκλίνουσα συμπεριφορά. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές δεν είναι σε θέση να επέμβουν αλλά μόνο να επισημάνουν. Αντίθετα, η ειδική αντιμετώπιση θα δώσει λύση και θα βοηθήσει πολλά παιδιά να αισθανθούν αυτοπεποίθηση και σιγουριά. Αλλά και ο επαγγελματικός προσανατολισμός θα ανοίξει κατευθύνσεις και θα αλλάξει το κριτήριο ικανότητας για τον κάθε μαθητή. Πόση σημασία έχει, τελικά, αν ο δυσλεκτικός δεν μπορεί να μάθει το «λύω» ή τους μιγαδικούς; Αν όμως, είναι καλός στην επιστημονική ανάλυση, στην έρευνα, αν μπορεί να συναρμολογήσει τέλεια μια μηχανή, αν παίζει φοβερή μουσική, αν οργανώνει καλά μια ομάδα παραγωγής, αν είναι καλός στον αθλητισμό; Εμείς θα τον κυνηγάμε ντε και καλά, να μάθει γραμματική και εξισώσεις;

Κάποια σχολεία έχουν ειδικούς και ελάχιστα ψυχολόγους. Τα περισσότερα όμως, όχι. Όπως και σε τόσα άλλα, το σύστημα επιμένει στον αποκλεισμό των περισσότερων. Μπορεί να μην είναι δυσλεκτικοί αλλά δεν είναι «κανονικοί», σύμφωνα με το σχολείο. Φτάσαμε έτσι, να είμαστε μια κοινωνία λειτουργικά αναλφάβητων, με την ημιμάθεια να αλλοιώνει συνέχεια, την πολιτιστική μας ταυτότητα. Γι΄ αυτό τον λόγο, η μεγαλύτερη επανάσταση στην παιδεία θα ήταν να ασχοληθούμε με τους «μη συμβατούς» και τους «αποκλίνοντες». Κρύβουν μεγάλους θησαυρούς στις ιδιαιτερότητές τους και δεν το ξέρουμε. Κι αυτός ο κόσμος, από «ιδιαίτερους» σχεδιάστηκε (ψάξτε τα βιογραφικά τους). Πάντα, αυτοί είναι που βρίσκουν τη λύση. Οι υπόλοιποι οργανώνονται «τυπικά» και εργάζονται «φυσιολογικά», για να επιτευχθεί…

Υ.Γ.: Σε ένα άρθρο δεν είναι δυνατόν να αναπτύξεις την επιστημονική πλευρά της δυσλεξίας. Άλλωστε, δεν είμαι και ειδικός, μολονότι μπορώ, λόγω εμπειρίας, να αντιληφθώ τα συμπτώματα. Πάντως, οι γονείς έχουν μεγάλη ευθύνη και πρέπει να ελέγχουν τη μαθησιακή κατάσταση των παιδιών τους, συχνά. Ένα καλό link για ενημέρωση είναι το www.dyslexia-goneis.gr αλλά και μια επίσκεψη στα ΚΕΔΔΥ, που είναι κρατικοί φορείς. Πέραν αυτού η διεύθυνση κάθε σχολείου ξέρει όλη τη διαδικασία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News