Ο δεκαεννιάχρονος Τσετσένος, Τζοχάρ Τσαρνάεφ, που παραδέχτηκε χθες τη συμμετοχή του στη δολοφονική βομβιστική ενέργεια στη Βοστόνη, είναι ένας νεαρός σαν όλους τους άλλους, αλλά είναι εξυπνότερος από τον μέσο όρο και πιο καλότροπος. Τουλάχιστον, αυτό το συμπέρασμα βγαίνει σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν ακόμη και σήμερα ο πατέρας του (τον χαρακτηρίζει "αληθινό άγγελο", "πανέξυπνο αγόρι"), ο γείτονάς του (δήλωσε ότι πρόκειται για ένα "αξιαγάπητο παιδί που δεν είχε ποτέ δημιουργήσει προβλήματα"), μία συμμαθήτριά του ("πολύ γλυκός τύπος") και η μητέρα ενός συμμαθητή και φίλου του ("ήταν πλήρως ενσωματωμένος, ήταν ένας από μας"). Οι δηλώσεις γνωστών και συμμαθητών από την Ιατρική Σχολή όπου σπούδαζε ως δευτεροετής κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος: "έξυπνος τύπος, κοινωνικός, χαλαρός, αγαπούσε τον αμερικάνικo τρόπο ζωής". Ο Τζοχάρ, άλλωστε, ήταν τόσο καλά προσαρμοσμένος στον αμερικανικό τρόπο ζωής, που μετά τους θανάτους και τους τραυματισμούς που προκάλεσε μαζί με τον αδερφό του, πέρασε το βράδυ διασκεδάζοντας με γνωστούς του στη φοιτητική εστία.

Τα σχόλια των γνωστών του με κάνουν ν’ αναρωτιέμαι τι εννοεί ο περισσότερος κόσμος όταν μιλάει για ενσωμάτωση. Μήπως κάποιοι συγχέουν τη μίμηση του τρόπου ζωής με την αποδοχή των αξιών και των αρχών που διέπουν αυτό τον τρόπο ζωής και οι οποίες, στην ουσία, διασφαλίζουν τη συνοχή -κι αποτρέπουν την αλληλοεξόντωση των ομάδων- μιας κοινότητας;

Ενσωμάτωση δεν σημαίνει ψωνίζω στα ίδια καταστήματα, ακούω την ίδια μουσική, παρακολουθώ τις ίδιες τηλεοπτικές σειρές, αγοράζω το latte μου από τα Starbucks και συνοδεύω το γεύμα μου με Coca Cola. Βεβαίως όλα αυτά έχουν τη σημασία τους – αλλά δεν έχουν τη βαρύτητα που τους δίνεται. Ενσωμάτωση σημαίνει κατανοώ πλήρως και αποδέχομαι εκούσια, χωρίς κοινωνική πίεση ή εξαναγκασμό, τους (γραπτούς και άγραφους) κανόνες που καθορίζουν την επικοινωνία ανάμεσα στους πολίτες μίας χώρας, αναγνωρίζω το νόημα και την αξία τους.
    
Ενσωμάτωση, επίσης, δεν σημαίνει ταυτοποίηση. Το ζητούμενο, δηλαδή, δεν είναι να μετατραπεί ο μετανάστης από "ξένο σώμα" σε κάτι "ταυτόσημο" με τους άλλους ώστε να μην ξεχωρίζει. Συνήθως ενσωματώνονται με επιτυχία αυτοί στους οποίους ένα κράτος δίνει το δικαίωμα να διατηρήσουν ως έναν βαθμό τις ιδιαιτερότητες της καταγωγής και του πολιτισμού τους με την προϋπόθεση, πάντα, ότι θα σέβονται την έννομη λειτουργία της κοινωνίας όπου ζουν.

Οι πολίτες που αισθάνονται ότι ανήκουν σε μία κοινωνία κι ότι η θέση τους δεν αμφισβητείται από κανέναν, δεν διστάζουν να εκφράσουν την όποια διαφορετικότητά τους, δεν υιοθετούν απαρέγκλιτα τον τρόπο ζωής των άλλων και δεν φοβούνται να ξεχωρίσουν. Αντίθετα, δεν είναι σπάνιο, αυτοί που νιώθουν πραγματικά ξένοι, να προσπαθούν να περνούν όσο γίνεται "απαρατήρητοι", να μην "παρεκκλίνουν" με τρόπο που θα εγείρει την οποιαδήποτε υποψία ότι δεν "ανήκουν".

Η γλώσσα, η ενδυμασία, οι διατροφικές συνήθειες, ο τρόπος διασκέδασης ανθρώπων που δεν μας μοιάζουν μπορεί να υιοθετηθεί, με μικρή ή μεγάλη προθυμία και ευκολία, ανάλογα με τις ικανότητες, τον χαρακτήρα και τις επιθυμίες μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι ενστερνιζόμαστε τις θρησκευτικές και πολιτικές ιδέες της πλειοψηφίας, τα έθιμα, τις παραδόσεις, τους άγραφους νόμους που καθορίζουν, για παράδειγμα, την επικοινωνία ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις ή τα φύλα ή ότι γνωρίζουμε και σεβόμαστε την ιστορία ενός τόπου. Ίσως γι αυτό ο νεαρός Τσετσένος στην ερώτηση, στην προσωπική του σελίδα, στο φέισμπουκ, "ποια είναι η κοσμοθεωρία σας;", δεν αναφέρθηκε στο "Αμερικάνικο Όνειρο", στις αρχές της φιλελεύθερης Δημοκρατίας ή στα ιδεώδη του Διαφωτισμού, αλλά απάντησε απλά: "Το Ισλάμ".

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News