Βασικές αφορμές για τη συνέντευξη με τον υπουργό Εσωτερικών, κύριο Ευριπίδη Στυλιανίδη, στάθηκαν αφενός οι δηλώσεις του στο συνέδριο του Economist για τα μεικτά πανεπιστήμια, αφετέρου η λειτουργία του Οικονομικού Παρατηρητηρίου Αυτοτέλειας των Ο.Τ.Α. Αν και η συνάντησή μας ήταν προγραμματισμένη για τις έντεκα το πρωί της προηγούμενης Πέμπτης, το ΚΥΣΕΑ που προέκυψε -για την αλλαγή φρουράς στις Ένοπλες Δυνάμεις- μετέθεσε το ραντεβού μας για το απόγευμα. Υπό τους χορευτικούς ήχους λαϊκών μουσικών, λόγω Τσικνοπέμπτης, που αναδύονταν καμαρωτές από τις στοές της πλατείας Κλαυθμώνος, συζητήσαμε για την κατάσταση στους Δήμους, την επιτακτική ανάγκη για συνταγματική αναθεώρηση και για τη σταθεροποίηση του φορολογικού συστήματος. Επίσης, ο κύριος Ε. Στυλιανίδης, για πρώτη φορά, αναφέρθηκε δημόσια στην πρότασή του για τα «προαδειοδοτημένα» πρότζεκτ.

Δήμοι

 Όταν αναλάβετε το υπουργείο, θέσατε ως πρώτο στόχο την αποφυγή χρεοκοπίας των Δήμων και προχωρήσατε σε δραστική μείωση της χρηματοδότησής τους. Μάλιστα, είχατε δηλώσει ότι αν κατέρρεαν οι 74 Δήμοι που ήταν στο κόκκινο, το πιστωτικό γεγονός για τα ελληνικά δεδομένα θα ήταν εφάμιλλο με την πτώχευση της «Lehman Brothers». Τώρα, που η κατάσταση έχει κάπως ισορροπήσει, αλήθεια, πιστεύετε ότι όλοι οι Δήμοι της χώρας μπορούν να είναι οικονομικά αυτοτελείς;
Πράγματι, τον Αύγουστο μειώσαμε τη μηνιαία χρηματοδότηση των Δήμων κατά 40%  για να αποφύγουμε το βέβαιο οικονομικό και κοινωνικό κραχ. Αφού ρυθμίσαμε τα χρέη, πλέον τους υποχρεώνουμε να καταθέτουν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς. Μέσα από το Παρατηρητήριο Οικονομκής Αυτοτέλειας και τον Κόμβο Διαλειτουργικότητας, παρακολουθούμε ζωντανά τις οικονομικές τους συναλλαγές ώστε να παρεμβαίνουμε άμεσα όταν παρατηρούμε αποκλίσεις στην εφαρμογή του προϋπολογισμού. Το επόμενο βήμα είναι να ξεχωρίσουμε τους νοικοκυρεμένους δήμους από τους αμελείς, για να μην υπάρχουν ισοπεδωτικές λογικές. Για πρώτη φορά, εισάγουμε τη λογική της επιβράβευσης και της τιμωρίας. Όσοι ήταν ασυνεπείς στην έγκαιρη κι έγκριτη υποβολή του προϋπολογισμού, σήμερα αντλούν χρήματα μόνο για τη μισθοδοσία και αδυνατούν να επενδύσουν στην ανάπτυξή τους. Αυτοί είναι υπόλογοι απέναντι στους δημότες τους. Προφανώς και με την υπάρχουσα οικονομική συγκυρία δεν μπορούν όλοι οι Δήμοι να είναι οικονομικά ανεξάρτητοι! Ωστόσο, εμείς επιδιώκουμε να εμφυσήσουμε σε όλους τη νοοτροπία της αυτοτέλειας, προωθώντας ευρηματικά εργαλεία αυτοχρηματοδότησης. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα εγκατάστασης λαμπτήρων ρεύματος "Led",  με τους οποίους επιτυγχάνεται εξοικονόμηση  75%.

Σωστά, αλλά είναι δυνατόν οι δήμαρχοι να μην τα είχαν σκεφτεί αυτά ποτέ; Το υπουργείο Εσωτερικών περίμεναν;
Κάποιοι τα έχουν ήδη εφαρμόσει πιλοτικά. Άλλοι, δεν είχαν την απαραίτητη χρηματοδότηση. Άλλωστε, για αυτό, σε συνεννόηση με τον πρωθυπουργό και το υπουργείο Ανάπτυξης, ανοίγουμε άξονα στο ΕΣΠΑ για να ενθαρρύνουμε τέτοιου είδους προγράμματα. Σε αρκετές περιπτώσεις, κάποιοι δήμοι εμποδίζονταν σε καινοτόμες δράσεις από το θεσμικό πλαίσιο. Φερ’ ειπείν, προβλέπεται όριο στα κιλοβάτ που παράγει ένα φωτοβολταϊκό σε μια σχολική στέγη. Γιατί να υπάρχει περιορισμός, αφού η ενέργεια θα αυτοκαταναλώνεται; Έχουμε ήδη μιλήσει με το Υ.ΠΕ.ΚΑ για να αλλάξει η σχετική διάταξη και να μη χρειάζεται το σχολικό ή το δημόσιο κτίριο να αγοράζει ενέργεια.

Πολλοί Δήμοι εκχωρούν την καθαριότητά τους σε ιδιώτες, για να μειώσουν τα λειτουργικά τους έξοδα. Είστε υπέρ;
Στην Ελλάδα, κάποιοι έχουν ποινικοποιήσει την ιδιωτική πρωτοβουλία. Πιστεύω ότι η σύμπραξη με τους ιδιώτες μόνο οφέλη μπορεί να έχει για τον Δήμο. Αρκεί να γίνεται με καθαρούς κανόνες και με ξεκάθαρα θετικά αποτελέσματα για την κοινωνία, όχι μόνο για τον ιδιώτη. Άλλωστε, τα προγράμματα σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είναι μια σύγχρονη και αποτελεσματική μέθοδος που έχουμε ήδη αρχίσει να εφαρμόζουμε στους ΟΤΑ.

Μεικτά πανεπιστήμια

Πρόσφατα, δηλώσατε πως «το σπάσιμο του κρατικού μονοπωλίου είναι μονόδρομος για τη διασφάλιση ίσων ευκαιριών στη νέα γενιά επιστημόνων, που είναι και το μεγαλύτερο θύμα της ανεργίας». Δηλαδή, αν τα πανεπιστήμια μετατραπούν σε Μεικτά, οι νέοι επιστήμονες θα βρουν δουλειά; Αφού οι περισσότεροι φεύγουν από την Ελλάδα ακριβώς επειδή δεν έχουν κανένα αντικείμενο εργασίας στην πατρίδα τους…
Καταλαβαίνω ακριβώς τι λέτε, μιας και ως υφυπουργός Εξωτερικών είχα καταγράψει στο εξωτερικό περίπου 38.000 διακεκριμένους Έλληνες επιστήμονες, οι οποίοι σήμερα καθορίζουν τις μοίρες μεγάλων κρατών. Προσωπικό μου όραμα είναι να καταστήσουμε την Ελλάδα διεθνές εκπαιδευτικό και ερευνητικό κέντρο, όπως έγιναν η Τουρκία, η Ουγγαρία, η Κύπρος κ.ά., για να αναχαιτίσουμε την έξοδο των λαμπρών μυαλών. Βέβαια, η ευκαιρία χάθηκε με τη συνταγματική αναθεώρηση, επειδή κάποιοι δεν τόλμησαν να ψηφίσουν την αλλαγή του άρθρου 16. Ο μόνος τρόπος που μπορούμε να παρακάμψουμε την καθυστέρηση της συνταγματικής αναθεώρησης, είναι να υιοθετήσουμε το μοντέλο που εισηγήθηκα.

Μπορείτε να γίνετε πιο σαφής;
Καταρχάς, να τονίσω ότι η πρόταση αυτή είναι προσωπική και δεν έχει να κάνει με το σχέδιο "Αθηνά". Σχετικά με την πρότασή μου, πιλοτικά, ένα ίδρυμα θα μετοχοποιήσει την αξία του και θα πουλήσει το 49% των μετοχών του σε ιδιώτη, ο οποίος θα αναλάβει το αναπτυξιακό μάνατζμεντ. Έτσι, θα του δώσει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει την ακίνητη περιουσία, να προσελκύσει με δίδακτρα μη ευρωπαίους φοιτητές, διασφαλίζοντας για τους Έλληνες τη δημόσια, δωρεάν παιδεία και να φέρει καταξιωμένους καθηγητές από το εξωτερικό. Τα οφέλη είναι τριπλά. Ο επενδυτής θα βγάλει κέρδος από αυτές τις ενέργειες, τα παιδιά μας θα συνεχίσουν κανονικά να μπαίνουν στο δημόσιο πανεπιστήμιο με πανελλήνιες εξετάσεις και δεν θα μαραζώσουν οι υποδομές που έφτιαξε όλα αυτά τα χρόνια η πολιτεία. Αντιλαμβάνεστε τι αναπτυξιακό τσουνάμι θα δημιουργούταν στην ελληνική περιφέρεια, αν αυτή τη στιγμή σπούδαζαν χιλιάδες Ρώσοι, Κινέζοι,  Άραβες και άλλοι φοιτητές;

Προαδειοδοτημένα πρότζεκτ και οικονομικό Σύνταγμα

Πολλές φορές σας έχω ακούσει να λέτε ότι η ανάπτυξη θα φέρει θέσεις εργασίας. Πώς θα έρθει αυτή η ανάπτυξη όταν το θεσμικό πλαίσιο είναι αποτρεπτικό για τους ξένους επενδυτές;
Από την εμπειρία -που έχω συγκεντρώσει όλα αυτά τα χρόνια στα υπουργεία που θήτευσα, και γνωρίζοντας από κάτω προς τα πάνω τα προβλήματα του ελληνικού Δημοσίου, καθώς ξεκίνησα από κλητήρας-οδηγός στο υπουργείο Εξωτερικών, την περίοδο που έκανα το διδακτορικό μου- πιστεύω ότι για να παρακάμψουμε τη γραφειοκρατία πρέπει να προχωρήσουμε στα Προαδειοδοτημένα Πρότζεκτ. Βάσει ενός εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού, η ελληνική κυβέρνηση θα αποφασίζει πού θέλει να κάνει επενδύση, να εξασφαλίζει από πριν όλες τις απαραίτητες άδειες κι αφού προκηρύξει διεθνείς διαγωνισμούς, να διενεργήσει ένα διεθνές roadshow, προσελκύοντας ξένους επενδυτές που δεν θα έχουν πια το φόβο εμπλοκής στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς.

Ναι, όμως το πρόβλημα δεν είναι μόνο οι άδειες, αλλά και τα χαράτσια που απροειδοποίητα καλείται να πληρώσει κάθε επιχείρηση, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να φτιάξει έναν στοιχειώδη προγραμματισμό εσόδων-εξόδων…
Οι φορολογικοί αιφνιδιασμοί αποτρέπουν επενδύσεις. Η πολιτεία και η αγορά κερδίζουν χρήματα όχι μαζεύοντας φόρους, αλλά δημιουργώντας πλούτο. Πώς θα γίνει αυτό; Με ένα νέο οικονομικό Σύνταγμα που θα απλουστεύει και θα σταθεροποιεί το φορολογικό σύστημα. Δεν είναι δυνατόν κάθε χρόνο να αλλάζουμε κανόνες στη φορολογία. Πρέπει να βάλουμε μια ρήτρα στο Σύνταγμα, όπως αυτή του εκλογικού νόμου, η οποία θα προβλέπει ότι κάθε φορά που θα ψηφίζεται ένα καινούριο φορολογικό σύστημα δεν θα μεταβάλλεται για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, ώστε να μπορεί μια επένδυση να λειτουργήσει.

Μέχρι στιγμής, από τη συζήτησή μας προκύπτει ότι τα περισσότερα προβλήματα απορρέουν από το Σύνταγμα. Μήπως, εν τέλει, είναι βαθιά αναχρονιστικό και χρειάζεται μια γενικότερη αναθεώρηση;
Το Σύνταγμα είναι ένα θεμελιώδες νομικό και πολιτειακό κείμενο, το οποίο συμπυκνώνει τον σκληρό πυρήνα της εθνικής και πολιτιστικής μας ταυτότητας και της ευρωπαϊκής μας αντίληψης. Για μένα, θα πρέπει να είναι γενικό και ανοιχτό κείμενο. Το Σύνταγμα του ‘75 ήταν ανθεκτικό και επιτυχημένο γιατί ήταν επαρκώς γενικό κι επαρκώς αυστηρό, άφηνε δηλαδή περιθώρια στον κοινό νομοθέτη να κάνει τις απαιτούμενες προσαρμογές για την οικονομία, την πολιτική και την κοινωνία, στη νέα συγκυρία. Αντιθέτως, πολλές από τις συνταγματικές αναθεωρήσεις που ακολούθησαν χάθηκαν στη λεπτομέρεια και μετέτρεψαν το Σύνταγμα σε κοινό νόμο. Χρειάζονται οπωσδήποτε απλουστευτικές και ξεκάθαρες παρεμβάσεις σε θέματα που αφορούν τον πολιτισμό, τους θεσμούς και στην οικονομία. Αναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, τη θεσμοθέτηση της νομοθετικής πρωτοβουλίας των πολιτών. Ένας σημαντικός αριθμός πολιτών, να επισπεύδει κοινοβουλευτικά μια νομοθετική πρωτοβουλία πάνω σε ένα συγκεκριμένο ζήτημα. Ποτέ δεν ξέρεις τι ιδέες μπορούν να γεννήσουν 11.000.000 μυαλά. Και σε κάθε περίπτωση, έτσι, οι πολίτες καθίστανται ενεργοί και δεν μένουν αδιάφοροι, απλοί παρατηρητές των εξελίξεων της πολιτικής.

Λάθη και πολιτική

Λάθη έχετε διαπράξει στην πολιτική σας πορεία;
Ουκ ολίγα. Άλλωστε, την εμπειρία την αποκτάς μέσα από τα λάθη σου. Ωστόσο, όταν στα νεανικά μου χρόνια διακρινόμουν στους αγώνες ταχύτητας, ο προπονητής μου επέμενε ότι δεν πρέπει να κοιτώ πίσω αλλά το βλέμμα μου να είναι επικεντρωμένο στο στόχο. Βρίσκομαι ακόμη σε μια διαδρομή που είναι σε εξέλιξη και την αποτίμηση θα μπορώ να την κάνω με ασφάλεια στο τέλος της διαδρομής. Πάντως, εκτιμώ ότι το μεγαλύτερο μου λάθος στην πολιτική, είναι ότι ποτέ δεν υπερασπίστηκα τον εαυτό μου όταν δεχόμουν αθέμιτα χτυπήματα. Ίσως, γιατί τις περισσότερες φορές διαπίστωνα ότι τα μαχαιρώματα ήταν αδελφικά. Θυμάμαι, όταν ήμουν πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ, σε ανάλογη περίπτωση, ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής μου είχε πει: "Στην πολιτική πάντα δίπλα σου κάθεται ο εχθρός κι απέναντι ο αντίπαλος".

Εφόσον θυμηθήκατε την προεδρία σας στην ΟΝΝΕΔ, πώς ξεκινήσατε την πολιτική σας σταδιοδρομία;
Με μια άρνηση στον Μιλτιάδη Έβερτ. Μου είχε προτείνει εκλόγιμη θέση στο ευρωψηφοδέλτιο, την οποία και αρνήθηκα, το 1994, καθώς δεν είχα ολοκληρώσει ακόμα το διδακτορικό μου στο πανεπιστήμιο του Αμβούργου και δεν είχα εκπληρώσει τις στρατιωτικές μου υποχρεώσεις. Ένιωθα ότι αν έμπαινα ανέτοιμος στην πολιτική και χωρίς να έχω εργαστεί, δεν θα ήμουν εντάξει ούτε απέναντι στον αείμνηστο δάσκαλο πατέρα μου, που συνεχώς μου έλεγε ότι "όλα είναι θέμα παιδείας", ούτε απέναντι στα φιλαράκια μου από την ακριτική Θράκη που είχαν κάνει το καθήκον τους στην πατρίδα, ούτε βέβαια απέναντι στους μελλοντικούς ψηφοφόρους μου, οι οποίοι δεν θέλανε έναν "βολεψάκια", αλλά κάποιον που να μπορούν να του εμπιστευθούν την προοπτική της περιοχής μας. Τελικά, δεν μου βγήκε σε κακό.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News