Σε απόσταση 600 χλμ. από το Κέιπ Τάουν βρίσκεται το αστεροσκοπείο MeerKat το οποίο αποτελείται από 64 ραδιοτηλεσκόπια το «πιάτο» των οποίων έχει διάμετρο 13,5 μέτρα. Τα πρώτα ραδιοτηλεσκόπια του MeerKAT τέθηκαν σε λειτουργία το 2016 και πριν από δύο μήνες τέθηκε σε λειτουργία και το τελευταίο – έτσι αποτελεί πλέον το πιο ισχυρό επίγειο τηλεσκόπιο. Το MeerKAT θα αποτελέσει μέρος του προγράμματος SKA (Square Kilometer Array) που είναι ένα σύνολο από περίπου τρεις χιλιάδες τηλεσκόπια διασκορπισμένα σε όλον τον πλανήτη. Τα τηλεσκόπια αυτά θα είναι συγχρονισμένα μεταξύ τους δημιουργώντας έτσι ένα σούπερ τηλεσκόπιο. Το SKA αναμένεται να είναι σε πλήρη λειτουργία το 2024. Μέχρι τότε το MeerΚat αναμένεται να ρίξει φως στις μαύρες τρύπες, στη σκοτεινή ενέργεια και σε άλλα φαινόμενα που σχετίζονται με την ύπαρξη και λειτουργία του Σύμπαντος.
Ενα βίντεο για την παρατήρηση του κέντρου του Γαλαξία μας από το MeerKAT:
Η επιστημονική κοινότητα αρχίζει πλέον να διαπιστώνει τις εντυπωσιακές δυνατότητες του MeerKAT. Η συστοιχία τηλεσκοπίων κατάφερε να διεισδύσει στο κέντρο του Γαλαξία μας και να καταγράψει σύμφωνα με τους ειδικούς τις πιο λεπτομερείς μέχρι σήμερα εικόνες της περιοχής. Οι κοσμικές συνθήκες που επικρατούν στο κέντρο του Γαλαξία μας δεν είναι… φιλικές για τα τεχνικά μέσα που διαθέτει η επιστημονική κοινότητα, έτσι η ορατότητα σε αυτή την περιοχή είναι εξαιρετικά περιορισμένη για εμάς, με αποτέλεσμα να μη γνωρίζουμε πολλά στοιχεία για τα φαινόμενα που συμβαίνουν εκεί.
Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα Daily Mail, το MeerKAT κατάφερε να περάσει από το πυκνό πέπλο κοσμικής ύλης (νεφελωμάτων, σκόνης, αερίων) και να καταγράψει μοναδικές εικόνες από την περιοχή που βρίσκεται ο Τοξότης Α*, η τεράστια μαύρη τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία μας. Οι εικόνες αναμένεται να αποκαλύψουν φαινόμενα και κοσμικές διεργασίες που συμβαίνουν στο γαλαξιακό κέντρο, διεργασίες που επηρεάζουν την συνολική λειτουργία του και εξέλιξη του Γαλαξία.
Ενα βίντεο για το το MeerKAT:
«Θέλαμε να δείξουμε τις δυνατότητες αυτού του νέου εργαλείου που έχει η επιστημονική κοινότητα στη διάθεσή της. Το κέντρο του Γαλαξία ήταν ένας προφανής στόχος για να τεστάρουμε το τηλεσκόπιο αφού είναι μια περιοχή που εξελίσσονται εντυπωσιακά όσο και ανεξήγητα φαινόμενα αλλά ταυτόχρονα είναι μια πολύ δύσκολα προσεγγίσιμη για τα επιστημονικά όργανα και ειδικά για τα ραδιοτηλεσκόπια περιοχή. Αν και είμαστε μόλις στις πρώτες μέρες λειτουργίας του MeerKAT και χρειάζεται να γίνουν πολλές ακόμη ρυθμίσεις για να λειτουργεί όπως πρέπει, εμείς αποφασίσαμε να κάνουμε την προσπάθεια και τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά» αναφέρει ο Φερνάντο Καμίλο, επικεφαλής του Αστεροσκοπείου Ραδιοαστρονομίας της Νότιας Αφρικής (SARAO) στο οποίο ανήκει το MeerKAT.
Το κέντρο του Γαλαξία
Το γαλαξιακό κέντρο είναι το κέντρο περιστροφής του Γαλαξία μας και θεωρείται ότι βρίσκεται σε απόσταση περίπου 27 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς. Στα μέσα της δεκαετίας του ’70 εντοπίστηκαν μυστηριώδεις εκπομπές ακτινοβολίας από το κέντρο του Γαλαξία μας, οι οποίες αποδείχθηκε στη συνέχεια ότι προέρχονταν από μια μαύρη τρύπα. Οι επιστήμονες ονόμασαν αυτή τη μαύρη τρύπα Τοξότη Α* και οι παρατηρήσεις που έχουν γίνει δείχνουν ότι έχει διάμετρο περίπου 45 εκατ. χλμ. και μάζα περίπου 4 εκατ. φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ηλιου.
Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ο Τοξότης Α* περιβάλλεται από χιλιάδες μαύρες τρύπες δημιουργώντας ένα πραγματικά απόκοσμο σκηνικό. Οπως συμβαίνει συνήθως στα κέντρα των Γαλαξιών, έτσι και στο κέντρο του δικού μας, υπάρχουν σφαιρωτά σμήνη. Με τον όρο σφαιρωτά ή σφαιρικά σμήνη περιγράφεται μια σχετικώς πυκνή συγκέντρωση αστέρων με σφαιρικό ή σχεδόν σφαιρικό σχήμα, που περιφέρονται γύρω από το κέντρο ενός Γαλαξία ως δορυφόροι του. Τα άστρα σε αυτά τα σμήνη είναι πανάρχαια και συχνά έχουν ηλικία παρόμοια με εκείνη του Γαλαξία τους, για αυτό και η μελέτη τους προσφέρει σημαντικά κοσμολογικά στοιχεία.