Λύση που να ικανοποιεί Δημόσιο και ιδιώτες επιλέγει η κυβέρνηση για την Τράπεζα Πειραιώς, η οποία, όπως όλα δείχνουν, οδεύει προς κρατικοποίηση και επανιδιωτικοποίηση το ταχύτερο δυνατόν, πανδημίας επιτρεπούσης, μέχρι το καλοκαίρι – φθινόπωρο του 2021.
Ο κύβος ερρίφθη για την Τράπεζα, μετά το μίνι τραπεζικό θρίλερ που έζησε η αγορά τις τελευταίες ημέρες: κυβέρνηση, εποπτικές αρχές και διοίκηση της Τράπεζας ευθυγραμμίζονται σε μια ενδιάμεση λύση που προασπίζει τα συμφέροντα του Δημοσίου, περιφρουρεί τη συστημική ευστάθεια και ανοίγει τον δρόμο για τη σταδιακή, αλλά οριστική απαλλαγή του εγχωρίου τραπεζικού συστήματος από τα «βαρίδια» της μεγάλης κρίσης των τελευταίων δέκα ετών.
Η απόφαση των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών να μη χορηγήσει φέτος καμία ευρωπαϊκή τράπεζα μερίσματα δρα καταπώς φαίνεται καταλυτικά για τις εξελίξεις στην Τράπεζα Πειραιώς, αφού, εν τέλει, τα περίφημα CoCos, που είχε λάβει από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στην ανακεφαλαιοποίηση του 2015, θα μετατραπούν σε μετοχές και θα οδηγήσουν στο 61,3% το ποσοστό του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και την Πειραιώς στην κρατική αγκαλιά.
Πρόκειται ωστόσο για μια εντελώς ενδιάμεση, μεταβατική, λύση αφού, όπως χαρακτηριστικά τονίζουν κυβερνητικά στελέχη, ζητούμενο είναι, εφόσον το επιτρέψει η πανδημία, σε ορίζοντα, ει δυνατόν έξι μηνών, η Τράπεζα να προχωρήσει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, με στόχο την ιδιωτικοποίησή της, κατά τα πρότυπα που είχαν ακολουθηθεί και στην περίπτωση της Eurobank, το 2014, η οποία κατέληξε στην είσοδο του καναδικού Ομίλου Fairfax.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σε ένα παράξενο παιχνίδι της μοίρας, ο νυν διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς, Χρήστος Μεγάλου, ήταν τότε διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, κατά τη δική της μεταβατική περίοδο από το ΤΧΣ στους ιδιώτες. Η τύχη τα φέρνει έτσι ώστε ο κ. Μεγάλου να ηγηθεί και σε αυτήν τη μετάβαση, της Τράπεζας Πειραιώς προς τους ιδιώτες, όταν αποφασιστεί να γίνει η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.
Η πορεία αυτή και ο ενεργός ρόλος του ΤΧΣ στη διαδικασία φέρεται να κλείδωσε σε ευρεία σύσκεψη που έγινε στο Μέγαρο Μαξίμου την προηγούμενη εβδομάδα, υπό τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, με τη συμμετοχή του διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα, στενών συνεργατών του Πρωθυπουργού και της διοίκησης της Τράπεζας Πειραιώς. Εάν η κυβέρνηση επέτρεπε την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας, πριν το ΤΧΣ αυξήσει το ποσοστό του στο 61,3% μέσω των μετατρέψιμων ομολογιών, τότε σύσσωμη η Αντιπολίτευση θα κατηγορούσε το Μαξίμου ότι χαρίζει την Τράπεζα σε ιδιώτες σε χαμηλό τίμημα. Εάν, από την άλλη, δεν προωθούσε μια, μελλοντική, αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ιδιωτών, μετά την αύξηση του ποσοστού του ΤΧΣ, τότε θα μιλούσαμε για κρατικοποίηση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις αγορές. Ετσι, με την ενδιάμεση, συμβιβαστική λύση, το ΤΧΣ αποκτά το 61,3%, εξασκώντας τα δικαιώματά του και στη συνέχεια, μέσω της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, οι ιδιώτες θα εισφέρουν πολλαπλάσια κεφάλαια στην Τράπεζα για την πλήρη εξυγίανση του ισολογισμού της.
Με τον νέο νόμο που επεξεργάζεται η κυβέρνηση, θα δίνεται στο ΤΧΣ η δυνατότητα να συμμετέχει στο μέλλον σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, σε περίπτωση που οι ιδιώτες δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των τραπεζών. Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, το επόμενο, κρίσιμο βήμα είναι να οριστικοποιηθεί, μέσα στον επόμενο μήνα, η νομοθετική αλλαγή που θα γίνει στον νόμο λειτουργίας του ΤΧΣ προκειμένου να μπορέσει το Ταμείο να συμμετάσχει στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου και να υπάρξει ισχυρή δικλίδα ασφαλείας για να μη διαταραχθεί ούτε στο εκατοστό η συστημική ευστάθεια του συστήματος. Αυτό, βεβαίως, υπό την προϋπόθεση ότι το σχέδιο παίρνει το πράσινο φως από την πλευρά των Ευρωπαίων και περνάει αναίμακτα και από την DGComp.
Εφόσον όλα κυλήσουν βάσει σχεδίου, οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί, με μεγάλο στοίχημα να αυξηθεί η ορατότητα στις αγορές και να αποσυρθεί το κύμα της πανδημίας, προκειμένου να δρομολογηθούν το ταχύτερο δυνατόν η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και η επανιδιωτικοποίηση της Τράπεζας.
Κοινή προσδοκία (και ελπίδα) εντός και εκτός συνόρων είναι το τοπίο γύρω από την Covid 19 να ξεκαθαρίσει μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2021, με την εύρεση εμβολίου ή/και κατάλληλων θεραπευτικών πρωτοκόλλων, προκειμένου να διευκολυνθούν όλες οι πτυχές του σχεδίου. Δηλαδή εξυγίανση, διαμόρφωση ενός ελκυστικού αναπτυξιακού story κερδοφορίας που θα μπορέσει να «πουλήσει» η Τράπεζα στους επενδυτές και ιδιωτικοποίηση με την είσοδο ιδιωτών επενδυτών εν ευθέτω χρόνω.
Ενα ισχυρό πλεονέκτημα είναι ότι η Πειραιώς έχει ήδη συνάψει στρατηγική συμφωνία με τη σουηδική Intrum για τη διαχείριση μεγάλου όγκου των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων της. Μέχρις ότου ωστόσο δούμε μονοψήφια ποσοστά Μη Εξυπηρετουμένων Ανοιγμάτων (δηλαδή, «κόκκινων δανείων») υπάρχει ακόμη δρόμος και σίγουρα αυτή η διαδικασία είναι κάτι που θα πρέπει να επιταχυνθεί ενόψει των σημαντικών εξελίξεων και της Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου που σχεδιάζεται να δρομολογηθεί μέσα στο 2021. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό να ξεδιαλύνει το τοπίο και για τα κρατικά εργαλεία που θα υπάρχουν στο τραπέζι προκειμένου οι ελληνικές τράπεζες να μπορέσουν να διαχειριστούν με τον βέλτιστο τρόπο το θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ειδικά υπό το βάρος της πανδημίας, που το μόνο βέβαιο είναι πως θα προσθέσει νέα κόκκινα δάνεια, απλώς χωρίς να ξέρουμε ακόμη πόσα θα είναι αυτά.
Πρόκειται για θέματα με μεγάλο ειδικό βάρος για την ελληνική οικονομία, που θα κληθεί από το 2021 να ανεβάσει ταχύτητα για να ανακάμψει με επιταχυνόμενο και βιώσιμο τρόπο, αλλά και να μπορέσει να απορροφήσει τάχιστα τα διαθέσιμα κονδύλια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ. Μια διαδικασία που σίγουρα θα περάσει κυρίως και κατ’ αρχάς από τις ελληνικές τράπεζες, που θα πρέπει να είναι σε θέση, απαλλαγμένες από τα βάρη του παρελθόντος, να ηγηθούν της προσπάθειας ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια.
Τι λέει η Τράπεζα Πειραιώς
Με ανακοίνωση που εξέδωσε η Τράπεζα Πειραιώς στις 30 Οκτωβρίου εξηγεί:
«Τα Υπό Αίρεση Μετατρέψιμα Ομόλογα (CoCos) εκδόθηκαν από την Τράπεζα κατά την ανακεφαλαιοποίηση του 2015, δεν έχουν τακτή λήξη, έχουν ονομαστική αξία 2.040 εκατ. ευρώ, φέρουν προαιρετικό ετήσιο τοκομερίδιο 8% και κατέχονται όλα από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Σύμφωνα με τους όρους που διέπουν τα CoCos, αυτά αναγνωρίζονται ως κεφάλαια CET1 και η πληρωμή του ετήσιου τοκομεριδίου εναπόκειται στην απόλυτη διακριτική ευχέρεια της εκδότριας τράπεζας, η οποία έχει ασκήσει μια φορά το δικαίωμα μη πληρωμής, το 2018, ενώ έχει καταβάλει τρία ετήσια τοκομερίδια.
»Εκτός της δυνατότητας πληρωμής σε μετρητά, υφίσταται επιλογή για πληρωμή με έκδοση νέων μετοχών με βάση την τρέχουσα τιμή της μετοχής της Τράπεζας. Το κανονιστικό πλαίσιο τραπεζικής εποπτείας που διέπει την Τράπεζα προϋποθέτει την προηγούμενη έγκριση του εποπτικού φορέα (ΕΚΤ/SSM) για οποιαδήποτε πληρωμή σχετιζόμενη με τα CoCos. Η Τράπεζα έχει ήδη υποβάλει αίτημα στον SSM προκειμένου να της επιτραπεί η πληρωμή σε μετρητά των ετήσιων τόκων ύψους 165 εκατ. ευρώ, οι οποίοι είναι καταβλητέοι στις 2 Δεκεμβρίου 2020, κατόπιν σχετικής απόφασης του Διοικητικού της Συμβουλίου.
»Σύμφωνα με τους όρους έκδοσης των CoCos, σε περίπτωση που ο τόκος δεν καταβληθεί για δεύτερη φορά, τότε τα αξιόγραφα αυτά μετατρέπονται σε κοινές μετοχές της εκδότριας επί τη βάσει της τιμής εγγραφής στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου του 2015 (σήμερα στα €6 ανά μετοχή). Το ενδεχόμενο αυτό θα οδηγούσε σε αύξηση του ποσοστού συμμετοχής του ΤΧΣ στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας από το 26,4% σήμερα στο 61,3%. Η απόφαση του επόπτη αναμένεται εντός του Νοεμβρίου 2020.
»Η κεφαλαιακή επίπτωση από την πληρωμή των τόκων σε μετρητά (περίπου 40 μονάδες βάσης) μπορεί να απορροφηθεί από την Τράπεζα, με δεδομένο ότι διαθέτει συνολικό δείκτη κεφαλαίων ανερχόμενο στο 16,1% έναντι εποπτικής απαίτησης για το 2020 11,25%. Παρά ταύτα, η άδεια του επόπτη δεν είναι βέβαιη λόγω της σύστασής του προς τις ευρωπαϊκές τράπεζες για μη διανομή κεφαλαίων εν μέσω της συνεχιζόμενης κρίσης του κορονοϊού.
»Σχετικά με δημοσιεύματα που αναφέρονται σε πρόσθετες κεφαλαιακές απαιτήσεις, η Τράπεζα ενημερώνει ότι δεν έχει λάβει οποιαδήποτε εποπτική εντολή για αύξηση κεφαλαίου δεδομένου ότι πληροί τις εποπτικές απαιτήσεις. Η Τράπεζα έχει ήδη ενημερώσει το επενδυτικό κοινό από τις 27 Οκτωβρίου 2020 ότι δεν υπάρχει δική της απόφαση να προχωρήσει σε αύξηση κεφαλαίου στο άμεσο μέλλον. Η ισχυρή πορεία των θεμελιωδών μεγεθών της Τράπεζας, τόσο σε σχέση με τα αποτελέσματα όσο και με την κεφαλαιακή της επάρκεια αλλά και την ποιότητα δανείων, συνεχίζεται απρόσκοπτα. Η Τράπεζα θα δημοσιοποιήσει τα αποτελέσματα 3ου τριμήνου 2020 εντός του Νοεμβρίου 2020».