Ο Γιώργος Νούνεσης είναι ένας αναγνωρισμένος για το έργο του ερευνητής προερχόμενος από τα σπλάχνα του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος». Σήμερα, είναι Διευθυντής και Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου, ενώ εκ παραλλήλου με τα υψηλά διοικητικά του καθήκοντα είναι Διευθυντής Ερευνών του Εργαστηρίου Βιομοριακής Φυσικής του Δημοκρίτου. Οι θέσεις του ως δημόσιου λειτουργού έχουν ενδιαφέρον καθώς εδράζονται σε ένα ευρέως αποδεκτό πλαίσιο για την κατεύθυνση/προσανατολισμούς αλλά και τις πηγές χρηματοδότησης της Έρευνας & Τεχνολογίας.
«Η επιστημονική πρόοδος και οι τεχνολογικές εξελίξεις στην Ελλάδα σε ποσοστό ίσως και 80% παράγονται σήμερα σε Δημόσιους Φορείς, όπως τα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά Κέντρα. Είναι επιτακτική πλέον ανάγκη να λειτουργήσουν δομές και να σχεδιαστούν πλαίσια ώστε να διευκολυνθεί η μεταφορά τεχνολογίας από τα Ερευνητικά Εργαστήρια των Πανεπιστημίων και των Ερευνητικών Κέντρων σε νεοφυείς καινοτόμες startups ή στα τμήματα έρευνας και ανάπτυξης μεγάλων επιχειρήσεων ώστε να εξελίξουν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους» λέει.
Και προσθέτει:
«Η μεταφορά τεχνογνωσίας και διανοητικής ιδιοκτησίας είναι ουσιαστική πλέον λειτουργία των σύγχρονων Ερευνητικών Κέντρων διεθνώς και αποτελεί στρατηγική πηγή χρηματοδότησης των πολιτικών τους».
Στο σημείο αυτό μια παρένθεση: ο Γιώργος Νούνεσης σπούδασε Φυσική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και πήρε το Διδακτορικό του στη Σχολή Φυσικής και Αστρονομίας του University of Minnesota. Ολοκλήρωσε τριετή Μεταδιδακτορική Έρευνα στο Τμήμα Χημείας του Massachusetts Institute of Technology (MIT) καθώς και το Πρόγραμμα Επαγγελματικής Εξειδίκευσης “Innovation for Economic Development” στο Harvard Kennedy School of Government.
Πριν από την επιστροφή του στην Ελλάδα εργάστηκε ως Ερευνητής στο Center for Materials Science and Engineering στο MIT καθώς και στο Francis Bitter National Magnet Laboratory επίσης στο ΜΙΤ. Έχει εργαστεί ως Προσκεκλημένος Καθηγητής στο Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Μπορντό I και ως Προσκεκλημένος Ερευνητής στο Centre de Recherche Paul Pascal στο CNRS της Γαλλίας.
Με αυτές τις αποσκευές ως απαραίτητη συνοδεία – προφανώς και με την δουλειά και γνώση του ελληνικού περιβάλλοντος- ο Γιώργος Νούνεσης έχει καταφέρει τα δύο τελευταία χρόνια στο ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος (το μεγαλύτερο Ερευνητικό Κέντρο της χώρας) να βάλει να δουλέψει και να αποδώσει ένα μοντέλο «μεταφοράς τεχνολογίας» που είναι και ένα από τα εθνικά ζητούμενα. Αυτό έγινε με την ένταξη της υποστήριξης της καινοτομίας στη βασική διοικητική του οργάνωση αλλά και την συνεργασία με εμπειρογνώμονες διεθνούς φήμης και μεγάλη πείρα σε επενδύσεις στην καινοτομία για όλες τις ειδικές αποφάσεις που χρειάζονται για την μεταφορά τεχνολογίας με στόχο την αξιοποίηση της διανοητικής περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου, δημιουργώντας έσοδα για τις δραστηριότητες του Ερευνητικού Κέντρου και τους Ερευνητές. «Το Τμήμα Υποστήριξης της Καινοτομίας είναι πλέον μόνιμη διοικητική δομή στον Οργανισμό με δικά του στελέχη και προϋπολογισμό», επισημαίνει ο ίδιος.
Ο λόγος και δικαίως τού ανήκει:
«Η στρατηγική του Δημοκρίτου για την καινοτομία περιλαμβάνει δύο βασικούς άξονες», λέει:
- Δημιουργία δυναμικής διεπιφάνειας μεταξύ των Ερευνητικών Εργαστηρίων και των Επιχειρήσεων πέραν την κοινών χρηματοδοτούμενων Ερευνητικών Έργων.
- Διαχείριση διανοητικής ιδιοκτησίας με δημιουργία spin-off, spin-out εταιρειών και με ειδικά συμβόλαια μεταφοράς τεχνολογίας (licensing agreements).
«Τελικός στόχος η απ’ ευθείας χρηματοδότηση από τη βιομηχανία και τις επιχειρήσεις των τεχνολογιών που αναπτύσσει το Κέντρο με την προσέλκυση επενδύσεων και βεβαίως η θετική επίπτωση στην οικονομία του τόπου».
Εκείνο που έχει σημασία στην περίπτωση του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» είναι το στοιχείο της πράξης – του χειροπιαστού παραδείγματος που θα λέγαμε κάποτε.
Ο λόγος και πάλι στον Γιώργο Νούνεση:
«Το πρώτο εργαλείο που φτιάξαμε, μοναδικό για τα ελληνικά δημόσια ιδρύματα, ήταν το Πρόγραμμα Βιομηχανικών Υποτροφιών, το οποίο στηρίχθηκε με τη γενναιόδωρη προσφορά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και τη συμμετοχή εταιρειών με ένα συνολικό προϋπολογισμό 5.5 εκατ. ευρώ.
«Το τετραετές πρόγραμμα προσελκύει ταλαντούχους νέους ερευνητές με ενδιαφέρον στη βιομηχανική έρευνα που εργάζονται το Δημόκριτο σε πεδία του άμεσου ενδιαφέροντος των εταιρειών που συμμετέχουν.
«Το πρόγραμμα έχει σήμερα ολοκληρώσει τα δύο πρώτα χρόνια του έχοντας χρηματοδοτήσει 70 υποτρόφους και δημιουργώντας εξαιρετικές συνεργασίες με περισσότερες από 60 ελληνικές βιομηχανίες.
«Τα success stories είναι πολλά. Βλέπουμε τους νέους αυτούς Υποτρόφους να αποκτούν εφόδια και να εξελίσσονται σε σημαντικά στελέχη στη βιομηχανία και κάποιους να δημιουργούν δικές τους επιτυχημένες start ups.
To Tεχνολογικό Πάρκο
Το δεύτερο μεγάλο εργαλείο είναι το Τεχνολογικό Πάρκο «Λεύκιππος». Σε 2000 τ.μ., στο campus του Δημοκρίτου στεγάζονται περίπου 40 εταιρίες. Πρόκειται για νεοφυείς επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας ή για ερευνητικά τμήματα μεγαλύτερων εταιριών. Είναι εταιρίες που έχουν στενή συνεργασία με τις ερευνητικές ομάδες του Δημοκρίτου, έχουν πρόσβαση στις μεγάλες εθνικές ερευνητικές υποδομές που έχει το Κέντρο, χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες στήριξης της Καινοτομίας όσον αφορά στην δικτύωσή τους και την αλληλεπίδραση με funds όπως εκείνα του Equifund. Είναι γεγονός ότι ο ερχομός τη Tesla στο Δημόκριτο έφερε καλή δημοσιότητα και έκτοτε είναι εντυπωσιακή η ζήτηση για χώρο στον «Λεύκιππο» από άλλες ενδιαφερόμενες εταιρίες.
Υπάρχει σήμερα μεγάλη ανάγκη για επέκταση του campus του Δημοκρίτου και ανακαίνιση των υπαρχόντων κτιρίων. Σε αναζήτηση κονδυλίων για κτιριακές υποδομές θέσαμε το πενταετές αναπτυξιακό μας σχέδιο υπ’ όψιν της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων αφού πήραμε και τις εγγυήσεις του Ελληνικού Δημοσίου. Η Τράπεζα επέλεξε να χρηματοδοτήσει την πρόταση του Δημοκρίτου και πολύ σύντομα πρόκειται να ξεκινήσει χρηματοδότηση με 50,3 εκατ. Ευρώ με 50% συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου. Αυτό σημαίνει 4 νέα κτίρια για το Κέντρο, νέο κτίριο για το Τεχνολογικό Πάρκο και τα εργαστήρια της νανοτεχνολογίας, της τεχνητής νοημοσύνης και της χημικής βιολογίας και 7 ακόμη κτίρια τα οποία θα ανακαινιστούν.
Έτσι, ο Δημόκριτος εξελίσσεται σε ένα δυναμικό οικοσύστημα, ένα έξυπνο και πολυθεματικό campus, με πολλές νέες θέσεις εργασίας και μεγάλη αλληλεπίδραση μεταξύ Ιδιωτικού τομέα και Δημόσιων ερευνητικών εργαστηρίων που δημιουργεί υπεραξίες».
Για το τέλος κράτησα δύο θέματα που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Το πρώτο εξ αυτών έχει να κάνει με τον ρόλο των funds του Equifund. Στα δύο χρόνια που λειτουργούν έχουν επιλέξει επτά διαφορετικές εταιρίες του Πάρκου. Όπως π.χ η Nanoplasmas, η Cyrus για το υδρογόνο, η Linked Business που κέρδισε το βραβείο του διαγωνισμού Καινοτομίας & Τεχνολογίας NBG Business Seeds της Εθνικής Τράπεζας για το 2019.
Το δεύτερο αφορά τις πατέντες. Το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος έχει «κλείσει» μεγάλα συμβόλαια με αμερικάνικες πολυεθνικές από τη Silicon Valley και τα οποία αφορούν στην ανάπτυξη τεχνολογίας, ανάπτυξη διανοητικής ιδιοκτησίας στο χώρο της Τεχνητής Νοημοσύνης για τα προϊόντα και τις καινοτόμες υπηρεσίες των εταιριών αυτών. Όπως λέει ο Γιώργος Νούνεσης, «ο ιδιοκτήτης για όλες τις πατέντες που θα προκύψουν από αυτή τη συνεργασία θα είναι ο Δημόκριτος, δηλαδή το Ελληνικό Δημόσιο, γεγονός που μας φέρνει σε σημαντική στρατηγική θέση καθώς οι μεγάλες αποφάσεις για τη στρατηγική διαχείριση της πνευματικής ιδιοκτησίας θα είναι δικές μας. Ταυτόχρονα οι εταιρίες έχουν τον πρώτο λόγο στην αξιοποίηση των πατεντών για τους δικούς τους σκοπούς».
Υ.Γ: Η συνάντηση μας έγινε στα γραφεία διοίκησης του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» στις αρχές Ιουλίου 2019. Αν και ο Γιώργος Νούνεσης κρατά ερμητικά κλειστό το στόμα του, εν τούτοις οι πληροφορίες από την αγορά επιμένουν ότι βρίσκεται στα σκαριά μια μεγάλη συμφωνία για συνεργασία με διεθνή όμιλο – μια συνεργασία που η αξία της μετριέται σε αρκετά εκατομμύρια ευρώ. Όπως κατάφερα να μάθω από εμπλεκόμενους ερευνητές στη συμφωνία εμπλέκονται και startups που θα παρέχουν υπηρεσίες στο χώρο των εφαρμογών της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης.