Ποτέ δεν υπήρχε τόσο πολύ κοκαΐνη στην αγορά της Ευρώπης και σε ολόκληρο τον πλανήτη, υποστηρίζουν ειδικοί σε θέματα παρακολούθησης ναρκωτικών και πηγές από αρχές επιβολής του νόμου. Στη Λισαβόνα, όπου βρίσκεται η έδρα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας, γίνεται λόγος για «μεγάλη έκρηξη», ενώ αξιωματούχος της Ιντερπόλ λέει ότι στα 14 χρόνια της δουλειάς του ποτέ δεν έχει βιώσει κάτι τέτοιο, σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel. Η καθαρότητα δε του ναρκωτικού, έχει φτάσει σε επίπεδα της τάξεως του 70% ή και περισσότερο – γεγονός που καταδεικνύει τόσο την πληθώρα των διαθέσιμων ποσοτήτων όσο και την επικινδυνότητά του για την πρόκληση θανατηφόρων περιστατικών χρήσης.
Η κατάσταση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί και στα επόμενα χρόνια. «Ο κορεσμός της αγοράς σε παγκόσμιο επίπεδο δεν έχει επέλθει ακόμα», προειδοποιεί ο Κέβιν Σκάλι, επικεφαλής του ευρωπαϊκού γραφείου της αμερικανικής υπηρεσίας δίωξης ναρκωτικών DEA. Οι ποσότητες «θα αυξηθούν και πάλι σε σύγκριση με το 2018», ανέφερε στο Der Spiegel.
Αυτού του είδους η πρόβλεψη δεν απαιτεί πολύπλοκες μαθηματικές πράξεις. Είναι περισσότερο θέμα απλής λογικής: σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, στην Κολομβία, την πρώτη παγκοσμίως χώρα παραγωγής κοκαΐνης στον κόσμο, η έκταση της γης που χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια του φυτού της κόκας έχει αυξηθεί κατακόρυφα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Τα ίδια ισχύουν και για το Περού, τη δεύτερη παγκοσμίως παραγωγό χώρα, και τη Βολιβία, που καταλαμβάνει την τρίτη θέση.
Όλη αυτή η κοκαΐνη που παράγεται πρέπει να διοχετευθεί κάπου.
Ένας από τους πλέον δημοφιλείς προορισμούς είναι τα λιμάνια της Ευρώπης: τον Ιούλιο 4,5 τόνοι κατασχέθηκαν στο Αμβούργο με μία και μόνο επιχείρηση των Αρχών, ενώ μέσα σε χρονικό διάστημα λίγων ημερών ακολούθησε και άλλη που οδήγησε στην κατάσχεση 1,5 τόνου.
Στον Πειραιά και στη Θεσσαλονίκη η κατάσταση ήταν ανάλογη: από τις αρχές Αυγούστου έως και τις αρχές Οκτωβρίου κατασχέθηκαν περίπου 700 κιλά κοκαΐνη – ένα ρεκόρ που ξεπερνά το σύνολο των κατασχεθεισών ποσοτήτων σε ολόκληρη την Ελλάδα από το 2015 έως και το 2018. Δηλαδή, μέσα σε δύο μήνες οι ελληνικές αρχές εντόπισαν περισσότερη κοκαΐνη απ’ όση είχαν βρει και κατασχέσει τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Αυτά τα 700 κιλά ήταν κρυμμένα σε ψυγεία και τοιχώματα κοντέινερ που περιείχαν και μπανάνες από το Εκουαδόρ – με κάποια από αυτά να προορίζονται για το Δυρράχιο της Αλβανίας.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Συντονιστικού Οργάνου για τη Δίωξη των Ναρκωτικών για το έτος 2018, το Εκουαδόρ είναι η χώρα που αποτελεί Νο1 εξαγωγέα κοκαΐνης που κατάσχεται στην Ελλάδα: το 26% των ποσοτήτων που καταλήγουν στις υψικαμίνους για καταστροφή προέρχεται από εκεί.
Η αρχή του νήματος που οδήγησε στην κατάσχεση των 700 κιλών στο σύνολο φαίνεται να ξεκίνησε στις 2 Αυγούστου στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, όταν οι αρχές εντόπισαν εντός του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων κοντέινερ με μπανάνες προερχόμενο από τη Λατινική Αμερική, στο οποίο ανιχνεύθηκε «ύποπτη οργανική μάζα» στο εξωτερικό μέρος του μηχανισμού ψύξης του. Με τη βοήθεια του «Μπόμπερ», του αστυνομικού σκύλου της Δίωξης, το εύρημα επιβεβαιώθηκε: έτσι κατασχέθηκαν 52 κιλά κοκαΐνη σε 47 διαφορετικά πακέτα. Στις 10 Αυγούστου ακολούθησε και δεύτερο φορτίο με 24 κιλά, επίσης στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Και μετά ακολούθησαν εκατοντάδες κιλά στον Πειραιά.
Στις εκθέσεις του Συντονιστικού Οργάνου Δίωξης Ναρκωτικών, η Ελλάδα περιγράφεται ως χώρα-πύλη εισόδου κοκαΐνης στην Ευρώπη και, δευτερευόντως, ως «καταναλώτρια» των ποσοτήτων που περνούν από εδώ. Έτσι, κάποιες φορές εντοπίζονται και «νέες τεχνολογίες» διακίνησης για πρώτη φορά στη χώρα μας: όπως, για παράδειγμα, το 2017, όταν κατασχέθηκαν 5,5 κιλά χαρτονιών και ημερολογίων εμποτισμένων με κοκαΐνη σε μη ανιχνεύσιμη μορφή, μία μέθοδος που κέντρισε το ενδιαφέρον των ευρωπαϊκών αρχών.
Οι πρόσφατες κατασχέσεις, τόσο στο λιμάνι του Αμβούργου όσο και στον Πειραιά και στη Θεσσαλονίκη, θεωρούνται από τους ειδικούς «απλώς συμβολικές νίκες». Η Interpol εκτιμά ότι περίπου το 95% των φορτίων κοκαΐνης καταλήγει τον προορισμό του και δεν κατάσχεται.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου , περίπου 3,9 εκατομμύρια Ευρωπαίοι έκαναν χρήση κοκαΐνης το 2017. Πέρυσι, ο αριθμός αυτός είχε φτάσει τα 4 εκατομμύρια. Δεν πρόκειται για δραματική αύξηση, αλλά η τάση είναι σαφής.
Λίγο πάνω από το 2% των νέων 15 έως 34 ετών – η πιο ευαίσθητη ηλικιακή ομάδα όσον αφορά τη λήψη ναρκωτικών- έκαναν χρήση κοκαΐνης το 2017 στην Ευρώπη.
Σε επίπεδο χωρών, τα ποσοστά διαφέρουν: στην Ολλανδία ήταν 4,5%, στη Δανία 3,9%, στη Γαλλία 3,2%, στη Γερμανία 1,2%, στην Ελλάδα 0,6%. Θα έλεγε κανείς ότι η χώρα μας έχει το μικρότερο πρόβλημα. Μόνο που τα στοιχεία της Ελλάδας (όπως και αυτά της Γερμανίας) αφορούν το έτος 2015, πριν δηλαδή αυξηθεί η κατανάλωση στην Ευρώπη.
Από τις φυτείες στους ντίλερ
Σχεδόν το 70% της κοκαΐνης στον κόσμο προέρχεται από την Κολομβία. Μεγάλες ποσότητες παράγονται επίσης στη Βολιβία και το Περού – δύο ακόμα χώρες με περισσότερες εκτάσεις από όσες μπορούν να ελέγξουν οι κυβερνήσεις και οι αρχές τους. Αξιωματούχος των γερμανικών ομοσπονδιακών αρχών που ασχολείται με τα ναρκωτικά είχε αναφέρει τον Απρίλιο σε εμπιστευτική έκθεση για τη Βολιβία ότι η καταπολέμηση του εμπορίου κοκαΐνης στη χώρα είναι ανεπαρκής. Τα σχόλιά του ήταν επιεικώς σαρκαστικά: «Τα στατιστικά στοιχεία με τα οποία η Βολιβία αντιτίθεται σε οποιαδήποτε κριτική από το εξωτερικό (σ.σ. για την καταπολέμηση των κυκλωμάτων παραγωγής) έχουν μικρότερη αξία απ’ όσο το χαρτί στο οποίο εκτυπώνονται».
Από τις φυτείες των μεγάλων παραγωγών κοκαΐνης το ναρκωτικό μεταφέρεται στις ακτές της Νότιας Αμερικής, κυρίως στα λιμάνια με εγκαταστάσεις εμπορευματοκιβωτίων στα ανατολικά. «Η Βραζιλία προωθείται», αναφέρει η εμπιστευτική έκθεση των γερμανικών ομοσπονδιακών αρχών, υποστηρίζοντας ότι η συγκεκριμένη χώρα είναι από το 2013 ο κύριος κόμβος για την αποστολή κοκαΐνης διά θαλάσσης στην Ευρώπη.
Όμως, τα φορτία δεν έρχονται μόνο με εμπορευματοκιβώτια. Τα καρτέλ έχουν επιστρατεύσει μέχρι και υποβρύχια, όπως αυτό που έπιασαν στα τέλη Νοεμβρίου οι ισπανικές αρχές στα ανοικτά της βορειοδυτικής Ισπανίας με τρεις τόνους κοκαΐνη, αξίας περίπου 170 εκατομμυρίων ευρώ. Όπως αναφέρουν οι αρχές, τα διεθνή κυκλώματα διακίνησης μισθώνουν μέχρι και ναυπηγούς για να σχεδιάσουν και να κατασκευάσουν ειδικά διαμορφωμένα υποβρύχια.
Υπάρχουν όμως και πιο VIP τρόποι για να φτάσουν τα φορτία στην Ευρώπη: πρόσφατα οι ελβετικές αρχές εντόπισαν ιδιωτικό τζετ με 600 κιλά κοκαΐνη που έκανε τη διαδρομή Ουρουγουάη – Νίκαια – Βασιλεία. Ωστόσο, ο πλέον δημοφιλής δρόμος είναι μέσω κοντέινερ σε φορτηγά πλοία που εύκολα μπορούν να φιλοξενήσουν ναρκωτικά αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Τον Ιούνιο στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ εντοπίστηκε φορτηγό πλοίο με 19 τόνους κοκαΐνη, το οποίο θα πήγαινε στο Ρότερνταμ.
Ανάμεσα στους κρίκους για την αποστολή ναρκωτικών στην Ευρώπη εντοπίζεται και μια χώρα που δεν μπαίνει καν στον κόπο να δικαιολογήσει την ανεπάρκειά της στην καταπολέμηση των ναρκωτικών: η Βενεζουέλα. Από τότε που επιβλήθηκε το εμπάργκο πετρελαίου από τις ΗΠΑ, στερώντας της το πλέον βασικό λιπαντικό της εθνικής οικονομίας της, η κοκαΐνη αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία ως υποκατάστατο.
«Οι έρευνές μας έδειξαν ότι τόσο μέλη της κυβέρνησης όσο και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του στρατού εμπλέκονται στη διακίνηση ναρκωτικών», δήλωσε στο Der Spiegel αξιωματούχος των αμερικανικών υπηρεσιών δίωξης ναρκωτικών για τη Βενεζουέλα. H Europol προχώρησε σε ανάλογο σχόλιο: «Όλο και περισσότερη κοκαΐνη περνά στην Ευρώπη από τη Βενεζουέλα». Τα διεθνή κυκλώματα ναρκωτικών εξασφαλίζουν απρόσκοπτη διέλευση σε ολόκληρο τον Ατλαντικό.
Στη Νότια Αμερική, ένα κιλό αξίζει περίπου 900 ευρώ. Για να περάσει αυτό το κιλό τον Ατλαντικό και να φτάσει στην Ευρώπη εκτιμάται ότι η τιμή του ανεβαίνει κατά 20.000 ευρώ τουλάχιστον. Και στις ευρωπαϊκές αγορές το ίδιο κιλό μπορεί να ξεπεράσει και τα 60.000 ευρώ – σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Συντονιστικού Οργάνου Δίωξης Ναρκωτικών, στην Ελλάδα το κιλό φτάνει να πωλείται έως και 50.000 ευρώ. Δύσκολα μπορεί να βρεθεί πιο επικερδής δραστηριότητα για τους εγκληματίες.