Επί δέκα χρόνια, 1.300 επιστήμονες από 37 χώρες συνεργάζονταν και ανέλυαν τα μυστικά του DNA του καρκίνου, σε μία έρευνα-ορόσημο, τα αποτελέσματα της οποίας θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της νόσου.
Αυτό που ανακάλυψαν είναι ότι οι καρκίνοι που «χτυπούν» στην ενήλικη ζωή, μπορούν να προβλεφθούν μέσω των μεταλλάξεων του DNA, οι οποίες πολλές φορές εμφανίζονται ακόμη και στην παιδική ηλικία.
Οπως γράφουν οι Times του Λονδίνου, κάποιοι τύποι καρκίνου, μεταξύ των οποίων αυτός των ωοθηκών και ένας τύπος επιθετικού καρκίνου του εγκεφάλου, θα μπορούσαν να εντοπιστούν πολύ νωρίς και να αντιμετωπιστούν.
Στο πλαίσιο της μελέτης που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Nature, η ερευνητική κοινοπραξία της Παν-καρκινικής Ανάλυσης έκανε πλήρη αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος 2.658 καρκίνων από 38 τύπους όγκων.
Οπως γράφουν οι ειδικοί, παλαιότερα ο καρκίνος ήταν σαν ένα παζλ με 100.000 κομμάτια, από τα οποία έλειπε το 99% και μόνο το 1% ήταν γνωστό, ενώ τώρα αυτή η εικόνα αντιστράφηκε. Οι επιστήμονες έχουν έτσι πλέον μια σχεδόν ολοκληρωμένη εικόνα όλων των καρκίνων, πράγμα που θα βοηθήσει στην εξατομίκευση των θεραπειών και στην ανάπτυξη νέων.
Ενα από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα είναι ότι ο καρκίνος περιλαμβάνει κατά μέσο όρο τέσσερις έως πέντε βασικές μεταλλάξεις που καθοδηγούν την ανάπτυξη του όγκου, ενώ μερικοί ασθενείς έχουν δέκα ή και περισσότερες. Οι 19 στους 20 καρκίνους (το 95%) είναι πια δυνατό να αναχθούν σε τουλάχιστον μία βασική μετάλλαξη. Εως τώρα οι γιατροί μπορούσαν να ανιχνεύσουν τουλάχιστον μία βασική μετάλλαξη μόνο στα δύο τρίτα περίπου των καρκινοπαθών.
Αυτές οι μεταλλάξεις είναι ταυτόχρονα και η «αχίλλειος πτέρνα» ενός καρκίνου, στην οποία και πρέπει να επικεντρωθεί μια θεραπεία. Ομως περίπου το 5% των καρκίνων δεν φαίνεται να διαθέτει κάποια τέτοια βασική μετάλλαξη, συνεπώς οι επιστήμονες έχουν ακόμη δουλειά να κάνουν.
Επίσης οι ερευνητές βρήκαν ένα τρόπο να χρονολογούν τις καρκινικές μεταλλάξεις. Βρήκαν έτσι ότι τουλάχιστον το ένα πέμπτο συμβαίνει αρκετά χρόνια προτού διαγνωσθεί ο καρκίνος. Στην περίπτωση, π.χ., του καρκίνου των ωοθηκών έως και 35 χρόνια πριν, στις περιπτώσεις του καρκίνου των νεφρών, της ουροδόχου κύστης, του παγκρέατος και του δέρματος 20 χρόνια πριν τη διάγνωση της νόσου, ενώ στον καρκίνο του μαστού, έως 15 χρόνια προτού οι όγκοι γίνουν αντιληπτοί.
Η έγκαιρη ανίχνευση των μεταλλάξεων θα βοηθήσει να αναπτυχθούν νέες εξετάσεις για την έγκαιρη διάγνωση της νόσου, κάτι που θα βοηθήσει σημαντικά στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή της. Η πρόκληση είναι να προβλέψουν οι επιστήμονες ποιες από αυτές τις πρώιμες μεταλλάξεις όντως θα εξελιχθούν τελικά σε καρκίνο και ποιες είναι δυνατό να αγνοηθούν με ασφάλεια.
Η νέα έρευνα δείχνει επίσης ότι περίπου οι μισές πρώιμες μεταλλάξεις συμβαίνουν σε εννέα μόνο γονίδια. Αυτές θα ήταν δυνατό μελλοντικά να ανιχνευθούν εγκαίρως, με γενετικά τεστ υγρής βιοψίας. Οι επιστήμονες αισιοδοξούν ότι θα έλθει μια μέρα –σε δέκα έως 20 χρόνια– που ο γιατρός θα βάζει στον υπολογιστή του τα ακριβή γενετικά δεδομένα του όγκου του ασθενούς, καθώς και μια σειρά από πληροφορίες για τον τρόπο ζωής του, και το ειδικό λογισμικό θα προτείνει την κατάλληλη θεραπεία, προσαρμοσμένη στην περίπτωσή του.
Επιπλέον, βρήκαν ίχνη 23 διαφορετικών ιών στο 13% των καρκίνων που ανέλυσαν. Στο μέτρο που οι ιοί όντως ευθύνονται για έναν στους οκτώ καρκίνους, ο έγκαιρος εμβολιασμός θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση της νόσου. Ιοί βρέθηκαν σε καρκίνους του ήπατος, του παγκρέατος, του στομάχου, του οισοφάγου, της μήτρας, του μαστού, του στομάχου, του εντέρου, του νεφρού, του προστάτη, του δέρματος, των πνευμόνων, των ωοθηκών, της ουροδόχου κύστης, των οστών κ.ά.