Αφού αντιπαρέλθω το ακατανόητο και, αν μου επιτρέπετε, βρεφονηπιακού επιπέδου, τρεντ των βαφτιστικών σε κάθε ψιλοεξτρίμ καιρικό φαινόμενο, υπάρχουν άφθονες συμβουλές επιβίωσης για να κινηθείτε με ασφάλεια οδηγώντας.
♦ Ο πρώτος, ο πιο βασικός, ο «ούλτιμεϊτ», που θα έλεγε και ο αγρότης του «Survivor»
Είναι ότι κάθε χειρισμός του αυτοκινήτου οφείλει να γίνεται με τη μέγιστη δυνατή απαλότητα. Σαν να χαϊδεύουμε μωρό. Μεταχειριζόμαστε τιμόνι, φρένο, γκάζι, συμπλέκτη (αν δεν είναι αυτόματο το όχημα) όσο πιο ευγενικά γίνεται. Tender, love & care. Πώς το λένε; Οσο πιο μαλακά γίνεται. Κι αυτό γιατί κάθε άγαρμπη ή απότομη κίνηση μπορεί να προκαλέσει αποσταθεροποίηση. Με το δε τιμόνι φροντίζουμε να έχουμε όσο το δυνατόν μικρότερες, ελάχιστες γωνίες, ώστε να επιτρέπουμε στους τροχούς να εξαντλούν το μέγιστο της πρόσφυσής τους.
♦ Και τι, δηλαδή; Μετά μπορώ να τρέχω;
Εννοείται όχι. Εκτός αν είσαι ο Σεμπάστιαν Λεμπ που μόλις χθες κέρδισε το Ράλι του Μόντε Κάρλο πηγαίχοντας «όριο» στις απόκρημνες και χιονισμένες διαδρομές πάνω από το Πριγκιπάτο. Ομως για όλους εμάς, τους απλούς θνητούς, με απλά, καθημερινά αυτοκίνητα, σε συχνά κατάπτυστο ελληνικό οδόστρωμα, με ελάχιστο συντελεστή τριβής που ανταγωνίζεται τον αντίστοιχο του Disney on Ice, ο κανόνας απαράβατος: μειώνουμε δραστικά ταχύτητα. Copy-paste-just do it. Ενδεικτικό; Σε συνθήκες χιονιού ή πάγου, το φρενάρισμα απαιτεί δεκαπλάσιες αποστάσεις από ό,τι στη στεγνή ημεδαπή. Αλλά και αυτό ακόμα, το ήπιο, απαλό φρενάρισμα οφείλει να γίνεται προοδευτικά και με ακρίβεια. Και μπορεί να ακουστεί σαν λεπτομέρεια της υπολεπτομέρειας, αλλά ακόμα και ένα ζευγάρι παπούτσια με πιο λεπτή σόλα βοηθάει στο να έχουν οι απολήξεις των δακτύλων του ποδιού μας πιο άμεση αίσθηση με τον βαθμό πίεσης των πεντάλ. Σε αντίθεση, δηλαδή, με κάτι «τιμπερλανοειδή» με πάτους για off road στις κορυφογραμμές του Ολύμπου.
♦ Μια τετράδα χειμερινά λάστιχα σώζει ζωές
Στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη, σε Καναδά και πολλές πολιτείες των ΗΠΑ, γενικώς εκεί όπου το κρύο και ο χιονιάς είναι συνήθεις ύποπτοι, το να έχεις μια τετράδα με χειμερινά λάστιχα είναι δεδομένο. Αλλά και επιβαλλόμενο δια νόμου. Ο λόγος είναι πως η βαθιά χάραξή τους κάνει θαύματα σε τέτοιες άγριες, χειμερινές συνθήκες. Με την ευκαιρία, πολλοί ίσως νομίζουν πως η τετρακίνηση είναι εκείνη που μπορεί πάντα να σε βγάζει ασπροπρόσωπο στο απέραντο λευκό. Ναι, σύμφωνοι, έχει το πλεονέκτημα, ειδικά σε σχέση με ένα πισωκίνητο (ακόμα θυμάμαι τη μάχη που έδωσα ε με ένα Μ3 πριν καμιά δεκαριά χρόνια όταν είχε ρίξει παχύ χιόνι και στις αμμουδιές του Λαγονησίου). Όμως, ένα σετ χειμερινά λάστιχα είναι ακόμα πιο αποτελεσματικά σε συνθήκες χιονιά και θα εκπλαγεί κανείς για την πρόσφυση που προσφέρουν. Αν μένετε σε περιοχές όπου τέτοια φαινόμενα είναι συχνά, αξίζει να έχετε μια τετράδα στο γκαράζ. Επίσης με την ευκαιρία, τα χιονολάστιχα τα διακρίνετε από το χαρακτηριστικό σύμβολο με τη νιφάδα χιονιού που είναι τυπωμένη ανάγλυφα στο προφίλ τους.
♦ Το παραπάνω δίνει την πάσα στο πιο επίμαχο: την κατάσταση των ελαστικών
Τα οποία, δηλαδή, αποτελούν τα μόνα σημεία επαφής μας με τον δρόμο. Δεν πά’ να οδηγείς το σούπερ-ντούπερ αμάξι, με όλο το ηλεκτρονικό οπλοστάσιο συστημάτων ασφάλειας (βλ. ESP, ABS, EBD και ούτω καθ’ εξής), με της Παναγιάς τα μάτια σε τεχνολογία, αυτοί οι τέσσερις κύκλοι είναι το πρώτο και βασικότερο κριτήριο επιβίωσης στον δρόμο. Η μαύρη μαγεία των ελαστικών, όλων των τύπων, για να δράσει και να μας κρατήσει εντός ασφάλτου και όχι εντός όμορου οικοπέδου, απαιτεί να έχουμε αρκετό βάθος πέλματος. Αν έχει κάτω από 3 χιλιοστά, κλειδώνουμε το όχημα και περιμένουμε, με την πρώτη ευκαιρία, να αλλάξουμε λάστιχα. Δεν παίζουμε με δαύτα.
♦ Φως στο τούνελ
Οχι με τη συμπαθή Νικολούλη αλλά με κάθε λογής υπόστεγο, διάβαση, τούνελ, γέφυρα. Ακόμα και μικρού μήκους. Προχθές, για παράδειγμα, χωρίς να χιονίζει όπως σήμερα, μόνο με βροχή, ακριβώς μπροστά μου, στην Τρύπα του Καραμανλή, στη γνωστή Λουμπάρδα, ένα μικρό αυτοκίνητο, κατηγορίας υπερμίνι – δεν λέω μάρκα για να μη συσχετιστεί ντε και σώνει αρνητικά- είχε τουμπάρει μέσα στο κέντρο της στροφής. Σημειωτέον, χωρίς να τρέχει ιδιαίτερα. Ο λόγος; Καθώς εκείνο, αλλά και παρόμοια σημεία, δεν τα βλέπει ο ήλιος, η υγρασία είναι έντονη. Αν μάλιστα χιονίζει; Εύκολα σχηματίζεται πάγος. Μια απότομη τιμονιά, ένα τσαρούχωμα του φρένου και το να βγεις από το δρόμον δεν απαιτεί κόπο. Μόνο έλλειψη προσοχής από τον ανυποψίαστο.
♦ «Διαβάζουμε» συνεχώς το οδόστρωμα
Δεν κοιτάζουμε απλώς τον μπροστινό μας. Ούτε μόνο τον μπροστινό του μπροστινού μας, ώστε να έχουμε λίγο περισσότερο χρόνο αντίδρασης. Ο βαθιά ψαγμένος οδηγός εξασκείται στο να «διαβάζει» τον δρόμο. Είτε για να εντοπίσει περισσότερα λιμνάζοντα ύδατα είτε για να δει πού γυαλίζει περισσότερο το γκρι της ασφάλτου είτε για να εστιάσει στο πού μπορεί να βρει περισσότερη πρόσφυση. Ναι, ενδεχομένως είναι κουραστικό το μάτι μας να σκανάρει συνεχώς τα πάντα. Αποτελεί, ωστόσο, μέγα παράγοντα ασφάλειας.
♦ Ηρεμα σε λασπόνερα, νεροφαγώματα και τοπικές λίμνες εφήμερης δόξας
Που οι τελευταίες δεν έχουν καμία σχέση με την υπέροχη Λίμνη Δόξα, στο Φενεό Κορινθίας, που αξίζει να πάτε με το καλό την άνοιξη. Τις άλλες, λοιπόν, τις αστικές «λίμνες» τις περνάμε με χαμηλή ταχύτητα για να μην προκαλέσουμε υδρολίσθηση. Είναι το λεγόμενο aquaplanning και αποτελεί μια από τις πιο απότομες και φοβιστικές εμπειρίες που μπορεί ένας οδηγός να γευτεί: καθώς τα λάστιχα δεν προλαβαίνουν να αποβάλουν όλο το νερό από τις αυλακώσεις τους, σχηματίζεται ένα λεπτό, υγρό φιλμάκι μεταξύ δρόμου και ελαστικών. Αποτέλεσμα; Για μερικά δευτερόλεπτα, αρκούν δυο-τρία, το αυτοκίνητο μένει ανεξέλεγκτο μέχρι να ξαναβρούν πρόσφυση οι τροχοί. Για αυτό, περνάμε από τις «λίμνες» της επικράτειας πάντα με σταθερό γκάζι, πηγαίνοντας αργά και με απαλές (ξανά και ξανά) κινήσεις. Α, ναι. Και να μην ξεχνάμε, κάθε φορά που βγαίνουμε από στάσιμα νερά, πατάμε ελαφρά, σχεδόν τηλεγραφικά, το φρένο για να στεγνώσουν πιο γρήγορα οι δισκόπλακες.
♦ Κλείνουμε κινητά
Ξεχνάμε μηνύματα, photo texting, ειδυλλιακά, χιονισμένα ενσταντανέ στο Ίνσταγκραμ και κάθε είδους διάσπαση προσοχής. Aν μαθαίναμε πόσο επηρεάζονται οι αντιδράσεις μας με το κινητό, θα βλέπαμε γιατί είναι χειρότερο και από κάνναβη. Ακριβώς. Όπως μόλις διαβάσατε. Είναι τα 21 μέτρα ρίσκου (εδώ). Φυσικά, τα περί κινητού δεν εφαρμόζονται μόνο σε καταστάσεις τύπου «Ελπίδα» αλλά γενικότερα. Απλώς, εδώ είναι θεματάκι SOS.
♦ Αλλα μικρά, πρακτικά και σωτήρια
Οπως, για παράδειγμα, φροντίζουμε να έχουμε καλής ποιότητας μάκτρα στους υαλοκαθαριστήρες. Τους οποίους, παρεμπιπτόντως, αν παρκάρουμε στον δρόμο και όχι σε πυλωτή ή κλειστό γκαράζ, θυμόμαστε να τους σηκώνουμε για να μην κολλήσει η ελαστική τους επιφάνεια με το παρμπρίζ. Επίσης, να υπάρχει άφθονο πλυστικό υγρών. Να έχουμε γεμίσει με τη σωστή ποσότητα αντιψυκτικού το ψυγείο. Ή να έχουμε επαρκή στάθμη μπαταρίας. Πριν από λίγες μόλις μέρες γράφαμε για το πώς ο χειμώνας βγάζει «μπι-ελ-άρ» (εκ του αγγλοσαξονικού «beyond local repair») τις μπαταρίες των αυτοκινήτων. Δεν θες να το ζήσεις.
♦ Για πιο χάρντκορ καταστάσεις
Εχουμε ένα σετ αλυσίδες. Οι οποίες, ως γνωστόν, αν οδηγούμε προσθιοκίνητο, τοποθετούνται στους μπροστινούς τροχούς. Αν οδηγούμε πισωκίνητο, στους πίσω. Αν τετρακίνητο, επίσης στους μπροστινούς. Και αν δεν γνωρίζουμε τι από από τα παραπάνω οδηγούμε, είμαστε μετεξεταστέοι μέχρι τον επόμενο χιονιά. Επίσης, ένα έξτρα μπουφάν, γάντια, ιμάντας ρυμούλκησης και κουτί πρώτων βοηθειών. Και βοήθειά μας.
♦ Παρόλα αυτά
Τίποτα από τα παραπάνω δεν εξασφαλίζουν, εγγυημένα με παπά και κουμπάρο, την απόλυτη ασφάλεια. Που σημαίνει ότι, σε καταστάσεις μηνυμάτων από το 112, αν δεν έχουμε κάποιον ιδιαίτερο λόγο, αποφεύγουμε άσκοπες μετακινήσεις. Καθόμαστε στα αβγά μας, δουλεύουμε ιντερνετικά, φαγητό, ποτό, Netflix, ίσως και σεξ -καθότι ως βασικός νόμος της θερμοδυναμικής, διά της τριβής παράγεται θερμότης. Το «μένουμε σπίτι» μπορεί να ακούγεται κλισέ, αλλά σώζει ζωές. Περισσότερες απ’ όλη τη σούμα των tips που προηγήθηκαν.