Το πολλαπλό μυέλωμα είναι μια αιματολογική κακοήθεια που οφείλεται στον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των πλασματοκυττάρων (κύτταρα που παράγουν αντισώματα) στο μυελό των οστών. Στην πραγματικότητα, είναι καρκίνος του αίματος.
Είναι η δεύτερη συχνότερη αιματολογική κακοήθεια και οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν κατά τη διάγνωση αναιμία οστικά άλγη (πόνο στα κόκαλα), επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας ή υπερασβεσταιμία (υπερβολική συγκέντρωση ασβεστίου), ενώ είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στις λοιμώξεις.
Ποιοι παράγοντες προκαλούν το πολλαπλό μυέλωμα;
Τα ακριβή αίτια του πολλαπλού μυελώματος είναι άγνωστα. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες κινδύνου οι οποίοι επηρεάζουν την πιθανότητα ανάπτυξης της νόσου. Αυτοί είναι:
Ηλικία: Το πολλαπλούν μυέλωμα τυπικά προσβάλλει άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω και σε πολύ λίγες περιπτώσεις άτομα κάτω των 40 ετών.
Φύλο: Οι γυναίκες έχουν ελαφρώς λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν πολλαπλούν μυέλωμα συγκριτικά με τους άντρες.
Περιβάλλον: Οι επιστήμονες ερευνούν εάν η έκθεση σε συγκεκριμένους χημικούς παράγοντες ή ακτινοβολία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης πολλαπλού μυελώματος.
Οικογενειακό ιστορικό: Μελέτες έχουν αποδείξει ότι ένα άτομο είναι πιθανό να διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης πολλαπλού μυελώματος εάν κάποιος συγγενής του έχει προσβληθεί από τη νόσο.
Ποια είναι τα συμπτώματα και πώς γίνεται η διάγνωση;
Το πολλαπλό μυέλωμα μπορεί να ανιχνευθεί κατά τη διάρκεια μιας αιματολογικής εξέτασης ρουτίνας, ωστόσο το πιθανότερο είναι να διαγνωσθεί μόνο από ακτινογραφίες οστών λόγω καταγμάτων ή επειδή οι ασθενείς παρουσιάζουν άλλα συμπτώματα. Τα συμπτώματα είναι δυνατό να ποικίλλουν από άτομο σε άτομο. Ορισμένοι άνθρωποι δεν παρουσιάζουν συμπτώματα κατά τη διάρκεια των πρώιμων σταδίων της νόσου.
Κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Πόνο στα οστά, συχνά στην πλάτη ή στα πλευρά
- Οστική βλάβη, συμπεριλαμβανομένων καταγμάτων και/ή λέπτυνσης των οστών
- Κόπωση
- Συχνές λοιμώξεις και πυρετό
- Απώλεια βάρους
- Ναυτία ή δυσκοιλιότητα
- Συχνοουρία
Η διάγνωση του πολλαπλού μυελώματος καθορίζεται από τα αποτελέσματα των παρακάτω εξετάσεων:
- Αιματολογικές εξετάσεις για τον προσδιορισμό του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων, των ερυθρών αιμοσφαιρίων και των αιμοπεταλίων, καθώς και των επιπέδων της ολικής πρωτεΐνης, της κρεατινίνης και του ασβεστίου.
- Εξετάσεις ούρων για τον έλεγχο ύπαρξης συγκεκριμένου τύπου πρωτεΐνης στα ούρα
- Μαγνητική τομογραφία ή ακτινογραφίες για τον έλεγχο πιθανής λέπτυνσης των οστών ή καταγμάτων
- Αναρρόφηση μυελού των οστών ή βιοψία για τον προσδιορισμό του ποσοστού των μυελωματικών κυττάρων στον μυελό, καθώς και άλλων γενετικών ανωμαλιών.
Πώς αντιμετωπίζεται το πολλαπλούν μυέλωμα;
Προς το παρόν δεν μπορεί να επιτευχθεί πλήρης ιάση με τις υπάρχουσες θεραπείες για το πολλαπλούν μυέλωμα. Ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν χαμηλό φορτίο της νόσου και συνεπώς δεν χρειάζονται άμεση θεραπεία, ωστόσο, εν καιρώ, στις περισσότερες περιπτώσεις η θεραπεία θα είναι απαραίτητη. Ασθενείς με ενεργό πολλαπλούν μυέλωμα έχουν ανάγκη άμεσης θεραπείας.
Οι διαθέσιμες θεραπείες για το πολλαπλούν μυέλωμα περιλαμβάνουν:
- Χημειοθεραπεία και κορτικοστεροειδή, σε συνδυασμό ή χωριστά, για την καταστροφή των μυελωματικών κυττάρων
- Βιολογική θεραπεία για την καταπολέμηση της νόσου
- Διφωσφονικά για την πρόληψη περαιτέρω οστικής βλάβης
- Υψηλή δόση χημειοθεραπείας με μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων
- Ακτινοβολία για την αντιμετώπιση της οστικής βλάβης που προκλήθηκε από το μυέλωμα και η οποία δεν έχει ανταποκριθεί σε άλλου είδους θεραπεία.
Οι περισσότεροι ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία για πολλαπλούν μυέλωμα τελικά παρουσιάζουν υποτροπή της νόσου. Ορισμένοι ασθενείς γίνονται ανθεκτικοί στην αγωγή, το οποίο σημαίνει ότι σταματούν να ανταποκρίνονται σε αυτήν και εξακολουθούν να έχουν μυελωματικά κύτταρα στον μυελό των οστών τους.
Οταν οι ασθενείς γίνονται ανθεκτικοί, χρειάζονται νέες θεραπευτικές επιλογές ή θεραπείες που βοηθούν την επανευαισθητοποίησή τους σε παλιότερες θεραπευτικές αγωγές.
Ποιο είναι το προσδόκιμο της ζωής των ατόμων με πολλαπλό μυέλωμα;
Ο μέσος όρος του προσδόκιμου της ζωής από τη στιγμή της διάγνωσης αναφέρεται συχνά από πέντε έως οκτώ χρόνια. Ωστόσο, αυτές είναι μόνο οι μέσες τιμές και το προσδόκιμο της ζωής μπορεί να είναι αρκετά μεγαλύτερο. Σύμφωνα με μια μελέτη του Ευρωπαϊκού Μητρώου Καρκίνου (2002), μόνο το εν τρίτο του συνόλου των ασθενών με πολλαπλό μυέλωμα ζει παραπάνω από πέντε χρόνια.